آنژین پایدار چیست؟ | بازارطب
آنژین (که به آن آنژین صدری یا آنژین قلبی هم گفته میشود) علائمی هستند که به دلیل ایسکمی در بخشی از ماهیچهی قلب، بروز پیدا میکنند- یعنی زمانی که ماهیچهی قلب اکسیژن کافی دریافت نمیکند که معمولاً علت آن، بیماری سرخرگ کرونری (CAD) است. شایعترین علائم آنژین شامل درد یا احساس آزردگی در قفسهی سینه است، ولی ممکن است علائم دیگری نیز داشته باشد.
پزشکان درمورد دو نوع مختلف آنژین صحبت میکنند: پایدار و ناپایدار. آنژین ناپایدار، عارضهای خطرناک است. در این مقاله ما درمورد نوع رایج آنژین، یعنی آنژین پایدار صحبت میکنیم.
بیماری سرخرگ کرونری اغلب باعث انسداد سرخرگهای کرونری میشود که این مسئله ممکن است مانع رسیدن جریان خون به ماهیچهی قلب شود. زمانی که ماهیچهی قلب خون کافی دریافت نکند، علائمی بروز پیدا میکنند که به آنها آنژین گفته میشود.
آنژین پایدار به دلیل انسداد سرخرگ کرونری بروز پیدا میکند. انسداد این شریانها معمولاً در یک وضعیت ثابت باقی میماند (و یا بهتدریج بدتر میشود)؛ به هین دلیل به آن، انسداد «پایدار» میگویند.
علائم آنژین پس از کار سنگین (ذهنی یا جسمی) یا استرس بروز پیدا میکند و معمولاً قابل پیشبینی است. به بیان دیگر، آنژین الگوی پایداری دارد و در نتیجه آنژین پایدار نامیده میشود.
علائم آنژین پایدار
افرادی که به آنژین پایدار مبتلاء هستند، معمولاً هنگام استراحت یا انجام فعالیتهایی با شدت کم، هیچ علائمی ندارند؛ زیرا در این شرایط، جریان خون کافی به ماهیچهی قلب میرسد.
آنژین معمولاً در اثر کار سنگین اتفاق میافتد و اغلب بهصورت تکرارشونده و قابل پیشبینی است. برای مثال، بیمار مبتلاء به آنژین پایدار ممکن است صرفاً هنگام بالا رفتن از پلههای هواپیما یا پس از پیادهروی طولانی متوجه این عارضه شود.
علائم آنژین اغلب شامل فشار یا درد در قفسهی سینه، و گاهی اوقات احساس سنگینی و فشار در فک یا بازوی چپ است.
بااینحال، بسیاری از افراد مبتلاء به آنژین، احساس «درد در قفسهی سینه» را تجربه نمیکنند. این آزردگی ممکن است اغلب بسیار خفیف باشد و شاید بتوان به سادگی آن را نادیده گرفت- و اگر پزشک از بیمار بپرسد که آیا تا به حال در قفسهی سینه احساس درد داشته، معمولاً پاسخ او منفی است.
شاید بیمار در کمر، شکم، شانهها، فک یا هر دو دست احساس آزردگی داشته باشند. بعلاوه، ممکن است هیچ دردی نداشته باشند و علائم دیگر مانند حالت تهوع، تنگی نفس، یا سوزش معده را تجربه کنند. در افراد مبتلاء به آنژیم این علائم معمولاً هنگام انجام فعالیتهای سنگین یا بر اثر استرس بروز پیدا میکند و تکرارشونده است.
باید این نکته را در نظر داشته باشیم که میزان اهمیت آنژین ارتباطی با علائم آن ندارد. آنژین عارضهای است که باید به آن توجه کنیم، زیرا نشاندهندهی آن است که اکسیژن کافی به ماهیچهی قلب نمیرسد و در نتیجه، قلب در معرض خطر است. بنابراین، حتی علائم «خفیف» ناشی از آنژین نیز اهمیت زیادی دارند.
این یعنی هرگز نباید از هر علامتی که ممکن است نشاندهندهی آنژین باشد، غافل شویم؛ خصوصاً در بیماران میانسال یا مسن و افرادی که در معرض ابتلاء به بیماری سرخرگ کرونری هستند. اگر متوجه هر علامت غیرطبیعی در قسمت زیر سینه احساس کردید، لازم است با پزشک مشورت کنید.
دلایل
آنژین پایدار به دلیل آترواسکلروز (تصلب شرایین) در سرخرگ کرونری بروز پیدا میکند و باعث انسداد نسبی و ثابت شریان میشود. این انسداد نسبی معمولاً هنگام استراحت، امکان رسیدن خون به ماهیچهی قلب را فراهم میکند و به این دلیل هنگام استراحت، آنژین وجود ندارد. بااینحال، همین انسداد نسبی، میزان خونرسانی را کاهش میدهد و به همین دلیل گاهی اوقات که ماهیچهی قلب فعالیت بیشتری دارد (مثلاً هنگام انجام فعالیتهای سنگین جسمی یا فشار روانی) جریان خون نمیتواند به حد کافی افزایش پیدا کند تا نیاز ماهیچهی قلب برآورده شود. ماهیچهای که اکسیژن به آن نرسیده، دچار ایسکمی میشود و آنژین اتفاق میافتد.
زمانی که فعالیت جسمی متوقف شود- که اغلب دلیل آن، بروز علائم آنژین است- اکسیژنی که ماهیچهی قلب به آن نیاز دارد به سطح مناسب خود میرسد و در عرض چند دقیقه، ایسکمی و آنژین از بین میرود.
تشخیص
معمولاً زمانی که بیمار دچار دردهای مکرر، آزردگی یا احساسی غیرطبیعی در قسمت زیر سینه شود که به فعالیتهای سنگین یا استرس مرتبط است، پزشک احتمال ابتلاء به آنژین پایدار را بررسی میکند.
زمانی که پزشک به احتمال ابتلاء به بیماری سرخرگ کرونری مشکوک باشد، راههای مختلفی برای بررسی سرخرگهای کرونری در اختیار دارد. ممکن است از تست استرس یا تست نوار قلب (ECG) به همراه تصویربرداری از قلب استفاده کند. تصویربرداری از قلب از طریق اولتراساند (اکوکاردیوگرام) یا کاردیولوژی هستهای (اسکن قلب) انجام میشود. روش جایگزین، این است که بهطور مستقیم با سیتی آنژیوگرافی از سرخرگهای کرونری تصویربرداری شود.
از آنجایی که علائم آنژین پایدار بهطور مکرر بروز پیدا میکنند، پزشکان اغلب میتوانند برای تشخیص میزان انسداد حاصل از پلاکها از تست استرس استفاده کنند. برای مثال، آنژین که پس از ٣٠ ثانیه راه رفتن روی تردمیل بروز پیدا میکند، احتمالاً به دلیل پلاکی است که انسداد زیادی را ایجاد کرده است. اگر آنژین پس از ١٠ دقیقه اتفاق بیفتد، درجهی انسداد احتمالاً بسیار کمتر است.
اگر تست استرس نشان دهد که سرخرگ کرونری دارای انسداد شدید است، ممکن است برای مشاهدهی سرخرگهای کرونری از کاتتریزاسیون قلبی استفاده شود.
به همین نحو، تست استرس نیز برای تصمیمگیری درمورد مناسب بودن روش درمانی، مورد استفاده قرار میگیرد و بیمار متوجه میشود که چه مقدار فعالیت بدون ایسکمی قلبی برای او امکانپذیر است.
درمان
اهداف درمانی آنژین پایدار شامل سه مورد است: تسکین یا کاهش علائم آنژین، جلوگیری از بیشتر شدن پلاکهای آترواسکلروتیک، و پیشگیری از عواقب جدی بیماری سرخرگ کرونری- مثلاً انفارکتوس میوکارد (سکتهی قلبی)، نارسایی قلب، و مرگ.
درمان این عارضه شامل مصرف دارو، اصلاح سبک زندگی و در صورت لزوم عمل جراحی برای جلوگیری از پیشروی از بیماری سرخرگ کرونری است.
روشهای درمانی ممکن است شامل مصرف یک یا چند نوع دارو باشد که باعث کاهش آنژین میشوند. این داروها، شامل نیتروگلیسیرین، بتا بلاکرها، مسدودکنندههای کانال کلسیم، و یا رانولازین (رانکسا) هستند.
لازم است اقداماتی در جهت کاهش کلسترول آغاز شود. این کار معمولاً با تجویز داروهای استاتین در بیماران مبتلاء به آنژین ناشی از بیماری سرخرگ کرونری انجام میشود. این درمان، مهمترین ابزار برای کاهش گسترش پلاک، حملات قلبی و سکتهی مغزی است.
در فرد مبتلاء به آنژین پایدار، درمان تهاجمی (جراحی بایپس یا استنتگذاری) فقط زمانی انجام میشود که روشهای درمانی دیگر نتوانسته باشند بدون ایجاد عوارض جانبی غیرقابل تحمل، علائم را بهطور مؤثر کنترل کنند.
هرکسی که به بیماری سرخرگ کرونری مبتلاء باشد، باید با اصلاح سبک زندگی و مصرف دارو، جلوی پیشرفت این بیماری را بگیرد. عوامل خطرسازی که سرعت پیشرفت این عارضه را بیشتر میکنند و باید تحت درمان و کنترل قرار بگیرند، شامل این موارد هستند: هایپرتنشن (فشارخون بالا)، دیابت یا سندرم متابولیک، چربی خون غیرطبیعی، اضافه وزن، عدم تحرک و سیگار کشیدن.
مقابله با این بیماری
هدف درمان، این است که شما بتوانید بدون احساس آزردگی، به فعالیتهای روزمره و ورزش بپردازید. اگر آنژین همچنان در روند فعالیتهای عادی شما اختلال ایجاد میکند، لازم است استننگذاری برای شما انجام شود. ممکن است این جراحی، کمی زمانبر باشد؛ ولی هدف، از بین بردن آنژین است.
اولین هدف، درمان آنژین و خلاص شدن از آن است. دستیابی به این هدف، به تلاش بیمار و پزشک نیاز دارد.
برای رهایی از آنژین، لازم است داروهای تجویزشده را بهطور مرتب مصرف کنید، و در صورت بروز هر مشکلی بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.
لازم است به علائم آنژین دقت کنید و زمانهایی را که به این عارضه مبتلاء میشوید، ثبت کنید. بنویسید که مشغول انجام چه کاری بودید و چقدر طول کشید تا به حالت عادی برگردید. لازم است بدانید چه فعالیتهایی باعث ایجاد آنژین در شما میشوند و از انجام آنها خودداری کنید. هیچکس نمیتواند استرس را بهطور کلی از بین ببرد؛ بااینحال، لازم است از شرایطی که باعث ایجاد استرس در شما میشوند دوری کنید. اگر غذا خوردن زیاد باعث آنژین میشود، باید وعدههای کوچکتر با تعداد بیشتری داشته باشید.
درمورد اقداماتی که باید هنگام بروز عارضهی آنژین انجام دهید، با پزشک صحبت کنید- مثلاً زمان مصرف نیتروگلیسیرین، میزان مصرف، و مدت زمانی که باید پیش از تماس گرفتن با اورژانس، منتظر بمانید.
در اکثر افراد، رهایی از آنژین امکانپذیر است؛ ولی برای تحقق این هدف لازم است با پزشک همکاری کنید.
نکتهای از این وبسایت
آنژین پایدار زمانی اتفاق میاقتد که پلاک آترواسکلروتیک باعث انسداد سرخرگ کرونری شود. همین مسئله باعث میشود که در مواقعی که قلب بیمار دچار استرس میشود، ایسکمی قلبی بروز پیدا کند. برای پیشگیری از آسیبهای قلبی، لازم است آنژین پایدار تشخیص داده شده و درمان شود.
هرکسی که هنگام فعالیتهای سنگین دچار درد در قفسهی سینه میشود یا هر نشانهی غیرطبیعی دیگری را در قسمت زیر سینه احساس میکند، لازم است توسط پزشک معاینه شود.