بازارطب | تجهیزات پزشکی بازارطب
خار پاشنه | بازارطب
خار پاشنه یک زائده‌ی استخوانی است که از بخش زیرین استخوان پاشنه‌ی پا بیرون می‌زند. خار پاشنه هنگامی ایجاد می شود که رباط‌های ناحیه‌ی پاشنه تحت فشار باشند. اکثر افراد تا زمان بروز درد متوجه وجود خار پاشنه در پای خود نخواهند شد. خار پاشنه را نمی توان به طور کامل درمان کرد. پزشکان و متخصصان توصیه می کنند که از روشهای غیرجراحی برای کنترل و کاهش علایم خار پاشنه استفاده کرد.
خار پاشنه چیست؟
خار پاشنه یا خار استخوانی یک زائده‌ی استخوانی است که از پاشنه‌ی پا – قسمت اتصال استخوان پاشنه به رباط میان پاشنه و پنجه‌ی پا (فاسیای کف پا) – بیرون می زند. خار پاشنه در حدود 15% از افراد ایجاد می شود.
خار پاشنه به مرور زمان ایجاد می شود. اکثر افراد تا زمان احساس درد، از وجود خار پاشنه مطلع نمی شوند. خار پاشنه را می توان از طریق جراحی برداشت اما پزشکان و متخصصان درمانهای غیرجراحی را برای کاهش و تسکین علایم این مشکل توصیه می کنند.
آیا خار پاشنه همان التهاب فاسیای کف پا (فاشیای پلانتار) است؟
خار پاشنه و التهاب فاسیای کف پا مشکلات مرتبطی هستند اما یکسان نیستند. در زیر نقاط تشابه این دو مشکل آمده است:
- التهاب فاسیای کف پا زمانی اتفاق می افتد که تحت فشار بودن بیش از حد پا، سبب کشیدگی یا پاره شدن فاسیای کف پا می شود – فاسیای کف پا رباطی است که در میان پاشنه و پنجه‌ی پا قرار دارد. اگر دچار التهاب فاسیای کف پا شده باشید، احتمالا در طول روز دردهای ناگهانی و شدید پاشنه را احساس خواهید کرد که حالت گذرا دارد. این درد با اندکی راه رفتن کاهش می‌یابد، اما اگر اندکی بنشینید و سپس برخیزید تا راه بروید، شدت درد بیشتر می شود.
- خار پاشنه می تواند به عنوان واکنش به فشار مضاعف وارده به فاسیای کف پا و التهاب آن رخ بدهد. با گذشت زمان، بدن با ساختن بافت استخوانی اضافی به این فشار پاسخ می دهد. این بافت اضافی به خار پاشنه تبدیل می شود. اکثر افراد درد خار پاشنه را حس نمی کنند. اما درصورت احساس، این درد مشابه درد ناشی از التهاب فاسیای کف پا است.
علل و علایم بروز خار پاشنه
خار پاشنه به چه علتی به وجود می آید؟
خار پاشنه واکنش بدن به فشار واردشده بر رباط‌ها و تاندون‌های پا است. به عنوان مثال، هنگامی که دچار التهاب فاسیای کف پا می شوید، بدن شما با ایجاد خار پاشنه به فشار وارده به کف پا پاسخ می دهد.
علاوه بر این، پاره شدن مکرر پوششی که استخوان پاشنه را پوشانده است، و یا وجود اختلالات راه رفتن می توانند منجر به ایجاد خار پاشنه شوند (اختلال راه رفتن زمانی رخ می دهد که وجود یک بیماری یا مشکل جسمانی، تعادل و هماهنگی اندام‌های بدن را تحت تاثیر قرار دهد و فرد قابلیت راه رفتن عادی و نرمال را از دست بدهد).
تشخیص خار پاشنه و آزمایشات مربوطه
پزشکان و متخصصان چگونه وجود خارپاشنه را تشخیص می دهند؟
پزشکان معمولا پای فرد را معاینه کرده و درخصوص فعالیت‌های بدنی وی که ممکن است منجر به ایجاد خار پاشنه شده باشند، سوالاتی می پرسند. در نهایت، عکسبرداری با اشعه ایکس از رایج‌ترین آزمایشات تشخیصی است که پزشکان به آن استناد می کنند.
کنترل و درمان خار پاشنه
درمان خار پاشنه چیست؟
پزشکان از همان روشهای درمانی که برای التهاب فاسیای کف پا رایج است، برای درمان خار پاشنه نیز بهره می برند. علت امر آن است که دردی که بیمار مبتلا به خار پاشنه احساس می کند، در واقع ناشی از التهاب فاسیای کف پا است. کنترل و درمان علایم مربوط به التهاب فاسیای کف پا می تواند درد فرد مبتلا به خار پاشنه را نیز کاهش دهد. معمولا درمان شامل موارد زیر است:
- استراحت دادن به پاشنه‌ی پا؛ اگر می‌دوید یا پیاده‌روی سریع دارید، استراحت کردن می‌تواند به تسکین درد پاشنه کمک کند.
- استفاده از کمپرس سرد یا یخ؛ قراردادن کمپرس سردیا یخ در ناحیه‌ی کف پا می تواند درد پاشنه را کاهش دهد.
- مصرف داروهای ضدالتهابی خوراکی.
- پوشیدن کفش یا کفی طبی مخصوص خار پاشنه که قوس کف پا را حمایت کرده و با فراهم کردن سطحی نرم و کم فشار، سبب تسکین التهاب فاسیای کف پا می شود.
آیا باید خار پاشنه را با عمل جراحی برداشت؟
با وجود این که ممکن است خار پاشنه به عنوان بخشی از پروسه‌ی جراحی فاسیای کف پا برداشته شود، اما پزشکان و متخصصان به ندرت انجام این جراحی را توصیه می کنند و انجام می دهند.
آیا خار پاشنه بدون انجام عمل جراحی از بین می رود؟
خار پاشنه دائمی است. جراحی تنها راه از بین بردن کامل خار پاشنه به حساب می‌آید. با توجه به بی درد بودن خار پاشنه (در اکثر موارد)، درمان عامل ایجاد کننده‌ی خار پاشنه می تواند به تسکین و بهبود علایم کمک کند.
پیشگیری از بروز خار پاشنه
ریسک فاکتورهای ابتلا به خار پاشنه کدام است؟
عوامل متعددی خطر ابتلا به خار پاشنه را افزایش می دهند. برخی از این ریسک فاکتورها و عوامل خطرزا، چیزهایی هستند که می توان بلافاصله آنها را تغییر داد، و برخی دیگر در طول زمان تغییر کرده یا اصلا قابل تغییر نیستند.
تغییراتی که اکنون امکان ایجاد دارند:
- اگر می دوید یا پیاده روی سرعتی انجام می دهید، سطوح نرم مانند چمن و مسیرهای مخصوص را به سطوح سختی مانند پیاده رو و سنگفرش ترجیح دهید.
- کفش های متناسب با قوس پای خود را بپوشید.
- درصورت راه رفتن روی زمین چوبی یا کاشی و سرامیک، از کفش یا دمپایی استفاده کنید.
- جوری راه بروید که فشار کمتری به پاشنه‌ی پایتان وارد شود.
تغییراتی که باید به مرور زمان ایجاد شوند:
- وزن خود را کاهش دهید تا فشار وارده به پای شما کاهش یابد.
- برنامه روزانه خود را به گونه ای تغییر دهید که مدت زمان کمتری سر پا بایستید یا راه بروید.
مواردی که نمی توانید تغییر دهید:
- با افزایش سن، انعطاف پذیری فاسیای کف پا کاهش می یابد، بیشتر مستعد آسیب می شود و احتمال ابتلا به التهاب فاسیای کف پا افزایش می یابد.
- با افزایش سن، به تدریج پدهای طبیعی چربی کف پا تحلیل می روند.
- اگر پاهای شما چاق است یا قوس پای بلندی دارید.
نکات نهایی مربوط به خار پاشنه و ابتلا به آن
درصورت ابتلا به خار پاشنه، باید چه نکاتی را مدنظر داشته باشم؟
بیماریهای زمینه‌ای معمولا سبب ابتلا به خار پاشنه می شوند. برخی روشهای درمانی وجود دارند که می توانند به تسکین و کاهش علایم بیماری کمک کنند، اما تنها راه حل قطعی از بین بردن خار پاشنه، عمل جراحی است. بهتر است از پزشک خود بپرسید که آیا عمل جراحی برای شما مناسب‌تر است یا سایر درمانهای غیرجراحی.
زندگی با خار پاشنه
در صورت ابتلا به خار پاشنه، چه مراقبتهایی انجام دهیم؟
خار پاشنه در صورت بروز، هرگز از بین نخواهد رفت. اما خوشبختانه این مشکل آسیبی به پاشنه وارد نمی کند. شما باید علایم مربوطه را کنترل کرده و کاهش دهید. در زیر نکاتی تاثیرگذار آورده شده است:
- انجام فعالیتهایی که درد پاشنه را تشدید می کنند، کاهش دهید.
- حتما از کفشهای مناسبی که قوس پا را حمایت می کنند، استفاده نمایید.
چه زمانی باید به پزشک و مراکز درمانی مراجعه نمود؟
درصورتی که روشهای درمانی و نکات فوق الذکر به بهبود علایم شما کمکی نکردند، بهتر است به پزشک مراجعه نمایید. خار پاشنه در اکثر موارد آسیب زا نیست، اما اگر درد پاشنه ادامه‌دار باشد، ممکن است نیازمند استفاده از سایر روشهای درمانی یا بررسی مشکلات و بیماریهای مرتبط دیگر باشید.
چه سوالاتی را باید از پزشک بپرسیم؟
- چرا به خار پاشنه مبتلا شده‌ام؟
- چه اقداماتی را می توان برای کنترل و بهبود خار پاشنه انجام داد؟
- آیا خار پاشنه من از بین می رود؟
- اگر علت درد پاشنه‌ی بنده، خار پاشنه نیست، پس چه علت دیگری می تواند داشته باشد؟
- چه نکات و درمانهایی می توانند سبب برطرف شدن مشکل پدیدآورنده‌ی خار پاشنه‌ی بنده شوند؟
نکته‌ی نهایی این مقاله
خار پاشنه زمانی ایجاد می شود که استرس و فشار به فاسیای کف پا، سبب آسیب دیدن رباط کف پا شود. خار پاشنه معمولا ایجاد درد نمی کند و علت درد پاشنه، این زائده‌ی استخوانی نیست. اکثر افراد زمانی که علت درد پاشنه ی خود را جویا می شوند، متوجه وجود خار پاشنه می گردند. نباید بررسی و معاینه‌ی پاشنه را نادیده بگیرید. در صورت احساس درد پاشنه هنگام انجام برخی فعالیت‌ها، بهتر است به پزشک مراجعه نموده و درخصوص اقدامات کاهنده‌ی درد و علایم مشورت بگیرید.
