علت، علایم و درمان سندرم متابولیک
علت، علایم و درمان سندرم متابولیک
سندرم متابولیک چیست؟
سندرم متابولیک به مجموعه ای از شرایط در بدن گفته می شود که ریسک ابتلا به دیابت نوع ۲، سکته و بیماری قلبی را افزایش می دهد. این سندرم بسیار رایج بوده و یک سوم جمعیت امریکا به آن مبتلا هستند. اگر مبتلا به سندرم متابولیک یا یکی از نشانگان آن هستید با تغییر سبک زندگی خود می توانید ابتلا به مشکلات حاد را به تاخیر انداخته یا به طور کل از آن ها پیشگیری کنید.
علت سندرم متابولیک
سندرم متابولیک ارتباط نزدیکی با اضافه وزن، چاقی و کم تحرکی دارد. مقاومت به انسولین نیز یکی دیگر از شرایط مرتبط با سندروم متابولیک است. به طور طبیعی سیستم هاضمه مواد غذایی مصرفی را به واحدهای کوچکتر تشکیل دهنده تبدیل می کند. در مورد کربوهیدرات ها این واحد تشکیل دهنده، گلوکز است. پس از ورود گلوکز به جریان خون، پانکراس هورمون انسولین ترشح می کند. انسولین موجب ورود گلوکز به درون سلول ها و مصرف به عنوان سوخت می شود. در افراد مبتلا به مقاومت به انسولین سلول ها به این هورمون به خوبی واکنش نشان نداده و گلوکز در خون باقی می ماند. بدن در واکنش به گلوکز آزاد تولید انسولین را افزایش می دهد.
علائم سندرم متابولیک
علامت یا عارضه خاص و ویژه ای برای ابتلا به این سندرم وجود ندارد. بلکه سندرم متابولیک همانطور که از نام آن مشخص است دارای مجموعه ای از نشانگان است. ابتلا به یکی از این موارد نشان دهنده ابتلا نیست. بلکه نشان می دهد ریسک ابتلا به سندروم متابولیک در شما وجود دارد. در صورتی که مشمول حداقل ۳ مورد هستید ابتلا به سندروم متابولیک تشخیص داده می شود.
- قند خون بالا
- کلسترول بالا
- چربی شکمی
- فشار خون بالا
- تری گلیسیرید بالا
- HDL (کلسترول خوب) پایین
ریسک فاکتورهای سندرم متابولیک
موارد زیر شانس سندروم متابولیک را افزایش می دهد.
- سن بالا
افزایش سن احتمال ابتلا را زیاد می کند. - نژاد
نژاد امریکایی خصوصا زنان اسپانیایی، ریسک بالایی دارند. - چاقی
فرم سیبی و گلابی شکل بدن ریسک را افزایش می دهد. - سابقه فامیلی دیابت نوع ۲
- استرس زیاد و طولانی مدت
- دیابت بارداری یا سابقه ابتلا به آن
- ابتلا به برخی بیماری ها نظیر کبد چرب غیر الکلی، سندرم تخمدان پلی کیستیک یا آپنه خواب (تنفس منقطع در خواب)
تشخیص سندرم متابولیک
به جز معاینه و دریافت شرح حال بیمار، پزشک معمولا چند نوع آزمایش را برای اطمینان از ابتلا تجویز می کند. برخی از آن ها عبارتند از:
- آزمایش کلسترول
- سطح قند خون ناشتا
- تری گلیسیرید خون ناشتا
سندرم متابولیک مزمن
سندرم متابولیک تشخیص داده نشده یا کنترل نشده بعد از گذشت مدت طولانی به سندرم متابولیک مزمن تبدیل می شود. سندرم متابولیک مزمن با عوارض متعددی همراه است:
- سکته
- حمله قلبی
- ابتلا به دیابت
- بیماری کلیوی
- تصلب شرایین
- لخته شدن خون
- کبد چرب غیر الکلی
- بیماری قلبی و عروقی
- بیماری شریانی محیطی
- آترواسکلروزیس (سختی دیواره سرخرگی)
- که خود عوارضی همچون مشکلات چشمی، عصبی و پوستی به دنبال دارد.
درمان سندرم متابولیک
گاهی تنها اصلاح شیوهی زندگی برای درمان سندروم متابولیک کافی نیست. مصرف دارو برای کنترل بیماری های زمینه ای عامل این مشکل ضروری هستند. اگرچه ممکن است این داروها با عوارضی نیز همراه باشند. در مورد مصرف دارو و بهترین انتخاب باید حتما با متخصص خود مشورت نمایید.
- داروی کنترل کننده فشار خون
- داروهای کاهش دهنده کلسترول
- آسپرین یا داروهای مشابه برای کاهش احتمال لخته شدن خون و جلوگیری از سکته
- مصرف دارو برای کنترل و درمان دیابت خصوصا در افرادی که عدم تحمل گلوکز دارند
پیشگیری از سندرم متابولیک
عمده راه حل پیشگیری از این سندرم لایف استایل صحیح است که باید شرایط زیر در آن رعایت گردد:
- تناسب وزن و اندام
- کاهش مصرف نمک
- قطع مصرف دخانیات
- مصرف بیشتر میوه های مدیترانه ای
- محدود کردن مصرف چربی های اشباع شده
- ۳۰ دقیقه فعالیت روزانه افزایش دهنده تپش قلب
- مصرف مقدار بیشتری سبزیجات، میوه، پروتئین و دانه ها
- کنترل و کاهش استرس با مراجعه به مشاور و ورزش هایی مانند یوگا، مدیتیشن یا پیاده روی
تشنج متابولیک
یکی از عوارض مشاهده شده در نوزادان مبتلا به سندرم متابولیک است. این عارضه نادر بوده اما در صورت مشاهده با علائم دیگری نیز همراه است.
طول عمر بیماران متابولیک
در صورت کنترل این بیماری می توان از مشکلات تحدید کننده حیات فرد پیشگیری نمود. انجام روتین معاینات و آزمایش های تشخیصی تحت نظر پزشک متخصص توصیه می گردد.