دیابت بارداری چیست؟
دیابت بارداری فقط در بارداری اتفاق می افتد.
یعنی بالا بودن قند خون به اندازه ای است که پیش از بارداری دیابت محسوب نمیشد.
در صورت ابتلا به دیابت در بارداری همچنان میتوان نوزاد سالمی را به دنیا آورد.
اما به شرط اینکه میزان قند خون را کنترل کنید.
بعد از به دنیا آمدن نوزاد، دیابت بارداری کم کم برطرف میشود.
اما زنان مبتلا به دیابت بارداری ریسک بالاتری برای ابتلا به دیابت نوع ۲ دارند.
علت دیابت بارداری
در خلال بارداری، جفت هورمون هایی را تولید میکند که میتوانند منجر به بالا رفتن قند خون شوند.
معمولا پانکراس انسولین مورد نیاز برای پایین آوردن این مقدار از قند خون اضافی را تولید میکند.
در غیر این صورت سطح قند خون شما بالا رفته و دیابت بارداری ایجاد میشود.
ریسک فاکتور دیابت بارداری
سالانه ۲ الی ۱۰ % بارداری ها همراه با دیابت هستند.
اگر شرایط زیر را دارید، احتمال بروز دیابت در بارداری شما بالاتر است:
- چاقی پیش از بارداری.
- BMI بالاتر از ۳۰.
یکی از مهمترین ریسک فاکتورهای دیابت در بارداری است.
زیرا وزن اضافی تاثیر گذاری انسولین برای کنترل قند خون را کاهش میدهد. - چاقی شکمی.
زنانی که در سه ماه اول بارداری چربی بیشتری در ناحیه شکم خود دارند ریسک بالاتری برای ابتلا به دیابت بارداری دارند. - بارداری در سنین بالای ۳۵ سال.
- نژادهای آمریکایی، ایرلندی، آسیایی و آفریقایی-آمریکایی.
- سابقه دیابت در خانواده.
- سابقه قند خون بالا.
اما نه به اندازه ای که دیابت شناخته شده باشد. - سابقه ابتلا به دیابت بارداری.
- استراحت مطلق.
در بعضی شرایط استراحت مطلق برای سلامتی جنین و مادر ضروری است.
کاهش یا نبود تحرک احتمال دیابت در بارداری را زیاد میکند. - ابتلا به فشار خون بالا.
- سابقه به دنیا آوردن نوزادی با وزن بالای ۹ پوند.
- سابقه به دنیا آوردن نوزادی با نقص مادرزادی خاص.
تشخیص دیابت در بارداری
دیابت معمولا در نیمه دوم بارداری رخ میدهد.
پزشک ابتلا به دیابت را در هفته ۲۴ و ۲۸ بارداری چک میکند.
اگر یک یا چند ریسک فاکتور داشته باشید، ممکن است پزشک زودتر قند خون شما را بررسی نماید.
اگر فرد ریسک بالایی در ابتلا به دیابت در بارداری داشته باشد، حتی در صورت نرمال بودن قند خون، باید مجددا آزمایش انجام بدهد.
آزمایش دیابت بارداری
- آزمایش تحمل گلوکز.
در ابتدا یک مایع شیرین حاوی مقدار مشخصی گلوکز را می نوشید.
این نوشیدنی، سطح قند خون شما را افزایش میدهد.
یک ساعت بعد یک تست قند خون از شما گرفته میشود تا واکنش بدن شما و چگونگی کنترل قند خون توسط آن بررسی گردد.
اگر قند خون شما بیش از یک مقدار مشخص باشد، باید آزمایشات بیشتری انجام دهید. - قند خون ناشتا.
هنگام ناشتا بودن انجام میشود. - قند بلند مدت.
سه ساعت پس از آزمایش قند ناشتا انجام می شود. - آزمایش A1C.
قند خون هموگلوبین معیار بسیار خوبی است که نوسانات قند خون را طی چند ماه گذشته نشان میدهد.
علائم دیابت بارداری
زنان مبتلا اغلب هیچ علائمی ندارند یا علائم خود را به بارداری و عوارض آن نسبت میدهند.
عوارضی مانند خستگی، احساس داشتن ادرار و پری مثانه معمولا با عوارض بارداری اشتباه گرفته میشوند.
علائمی که به ندرت مشاهده می شوند شامل موارد زیر است.
- احساس تشنگی بیشتر.
- افزایش احساس گرسنگی و میل به خوردن.
- احساس غیر طبیعی و بیش از حد نیاز به دفع ادرار.
درمان دیابت بارداری
برای درمان پزشک از شما میخواهد:
- سطح قند خون خود را ۴ بار یا بیشتر در طول روز کنترل کنید.
- انجام آزمایش ادرار برای بررسی میزان کتون ادرار. میزان دفع کتون با کنترل قند خون ارتباط دارد.
- مصرف غذاهای سالم با مشورت پزشک.
- انجام منظم ورزش و داشتن تحرک.
- میزان افزایش وزن خود را طی بارداری مشخص کنید.
روند افزایش وزن نشان میدهد که شما به مصرف انسولین نیاز دارید یا خیر.
دیابت بارداری چه خطراتی دارد؟
در صورت کنترل به موقع و مناسب قند خون خطری مادر و جنین را تهدید نمیکند.
اما اگر قند خون بالا بماند، از طریق جفت به جنین رسیده و برای جنین و مادر خطراتی دارد.
نوزاد باید بلافاصله پس از تولد از نظر قند خون کنترل شود حتی اگر هیچ علامتی نداشته باشد.
خطرات دیابت کنترل نشده بارداری برای جنین شامل موارد زیر است:
- وزن بالای نوزاد. هنگام تولد برای عبور از کانال زایمان خطراتی را ایجاد میکند.
- احتمال تولد نوزاد مرده.
- زردی نوزاد پس از تولد.
- افزایش ریسک ابتلا به دیابت نوع ۲ در آینده.
- ریسک چاقی در آینده.
پیشگیری از دیابت بارداری
اگر سابقه فامیلی یا سن بالا هنگام بارداری داشته باشید، نمی توانید کار خاصی جهت پیشگیری انجام دهید.
اما میتوانید با کاهش و حذف سایر ریسک فاکتورها، احتمال تاثیر گذاری وراثت و سن را کاهش دهید.
- کاهش وزن
چاقی را میتوان پیش از بارداری کنترل و درمان کرد تا از ابتلا به دیابت بارداری پیشگیری شود. - فعالیت و ورزش مداوم
- رژیم غذایی سالم
مصرف سبزیجات و غذاهایی با کربوهیدرات پایین، فیبر، پروتئین و ریز مغذی های بالا پیشنهاد میشود. - کنترل کالری دریافتی
بر خلاف تصور عموم در سه ماه اول بارداری مادر نباید وزن اضافه کند.
بنابراین خوردن کالری بیشتر فقط ریسک ابتلا به چاقی و دیابت را افزایش میدهد.
این کالری را از طریق مصرف ترکیبات غذایی طبیعی و مفید همچون پروتئین ها تامین کنید.