زخم بستر چیست ؟

زخم بستر چیست؟

زخم ها بر اساس ویژگی ها و عوامل ایجاد کننده انواع مختلفی دارند.
یکی از انواع آنها زخم فشاری یا زخم بستر است.
زخم بستر ناحیه ای از پوست است که در اثر فشار مستقیم به بدن و تماس شدید استخوان با پوست دچار آسیب می شود.
زخم بستر در افرادی که قدرت حرکت آنها کاهش یافته، از بین رفته و یا فاقد حس در برخی اندام ها هستند شایع است.
همه چیز درباره زخم بستر در این مطلب گفته شده است.

عوامل ایجاد زخم بستر

1. فشار فیزیکی
   اعمال وزن بدن و در نتیجه فشار استخوان بر پوست، در نتیجه نشستن و یا خوابیدن طولانی مدت.
2. عواملی که قدرت بدنی و ایمنی پوست را تحت تاثیر قرار میدهند:
   • سن بالا
   • محدودیت حرکتی
   • خشکی زیاد پوست
   • سوء تغذیه
   • کم آبی بدن
   • نداشتن حس در اندام
   • ضعف قدرت ماهیچه
   • کمبود توده بدنی
   • هر نوع وضعیت پزشکی که جریان خون فرد را تحت تاثیر قرار دهد (دیابت، بیماری عروقی و غیره)

علائم هشدار دهنده زخم بستر

هرچه سریعتر بتوان زخم بستر را تشخیص داد درمان راحت تر بوده و از پیشرفت آن جلوگیری خواهد شد.

1. وجود نقاط فرو رفته که نشان دهنده فشار مداوم بر آن قسمت از بدن است.
2. سوزش یا خارش مداوم در بخشی از پوست بدن
3. تغییر رنگ پوست، مانند قرمزی، کبودی، سفید نشدن پوست وقتی آن را فشار می دهیم.
4. نقطه ای که تحت فشار زیاد بوده است، گاهی گرمتر و گاهی سردتر از نقاط اطراف آن حس می شود.
5. دو نوع تغییر در استحکام هر بخشی از پوست، اول سفت و پینه ای بودن، دوم احساس وجود مایع زیر پوست.
6. از دست رفتن حس در نقطه ای از بدن
7. راش موضعی یا بثورات جلدی

آسیبهای قابل مشاهده ممکن است محدود به سطح پوست نباشند و به لایه های زیرین نیز کشیده شده باشند.
بنابراین با مشاهده هرگونه آسیب روی پوست باید بررسی بیشتری انجام داد.

پیشرفت زخم بستر

شدت زخم بستر طی یک سری مراحل اتفاق می افتد. با شناخت علائم هشدار دهنده این مراحل، سریعتر به کنترل و درمان بپردازید.

1. مرحله اول: ابتدایی ترین مرحله در زخم بستر است. فقط لایه سطحی پوست تحت تاثیر قرار گرفته است. علائم این مرحله عبارتند از: درد، سوزش، خارش، سفت یا شلتر بودن ناحیه نسبت به اطراف آن، گرمتر یا سردتر بودن ناحیه نسبت به اطراف آن، تفاوت رنگ ناحیه به شکل قرمزی، کبودی، یا سفید نشدن بعد از فشار ناحیه.
2. مرحله دوم
   وقتی آسیب از لایه سطحی پوست به لایه زیرین می رسد.
   در این مرحله در سطح پوست زخم ایجاد شده یا شبیه به یک تاول دیده می شود.
   تورم، التهاب، گرما، قرمزی و درد در ناحیه از علائم این مرحله هستند.
3. مرحله سوم
   زخم از پوست گذشته و به بافت چربی رسیده و دهانه زخم باز است.
   علائم عفونت مانند حاشیه قرمز، ظاهر دانه دانه، بوی بد و حرارت نشانه های مرحله سوم هستند.
   اگر بافت داخل یا اطراف زخم سیاه رنگ باشد نشان از مرگ سلول ها دارد.
4. مرحله چهارم
   در این مرحله ممکن است زخم حتی به ماهیچه و لیگامنت وارد شده باشد.
   زخم عمیق و بزرگ است. پوست سیاه شده و علائم عفونت دیده می شود.
   شاید تاندون، ماهیچه و استخوان نیز قابل مشاهده باشند.
5. غیر قابل مرحله بندی
   در این مرحله زخم بستر بیشترین آسیب را ایجاد کرده است.
   بخش ضخیمی از بافت از بین رفته و نکروزه شده است و به رنگ زرد، طوسی، قهوه ای، سبز و مشکی در آمده است.
   برای مشاهده قاعده زخم و تشخیص مرحله زخم سطح نکروزه باید با جراحی برداشته شود.
6. مشکوک به آسیب بافتی عمیق
   ظاهر پوست مانند مرحله دو یا سه به نظر می رسد اما زیر پوست زخم بستر مرحله سه یا چهار وجود دارد.

درمان زخم بستر

1. مرحله اول
   از ادامه فشار بر ناحیه جلوگیری کنید.
   از پد فومی و تشک مواج استفاده کنید. تمام موارد ضروری در پیشگیری از ایجاد زخم بستر را مد نظر قرار داده و رعایت کنید.
   زخم بستر مرحله اول معمولا بین دو الی سه روز بهبود می یابد.
2. مرحله دوم
   مراقبت های مرحله اول انجام شود. زخم را با آب یا محلول نمکی شستشو داده و خشک کنید.
   این کار ممکن است با درد همراه باشد بنابراین جهت مصرف مسکن از پزشک خود سوال کنید.
   روی زخم را با یک پانسمان شفاف یا گاز مرطوب بپوشانید.
   اگر علائم عفونت را مشاهده کردید به پزشک خود اطلاع دهید.
   زخم بستر مرحله دوم باید بین سه روز الی سه هفته بهبود یابد.
3. مرحله سوم
   این مرحله نیاز به مراقبت بیشتری دارد.
   ممکن است پزشک شما بافت مرده را با جراحی از روی زخم بردارد و آنتی بیوتیک برایتان تجویز کند.
   این مرحله به یک الی چهار ماه زمان نیاز دارد.
4. مرحله چهارم
   نیاز به توجه و مراقبت فوری دارد.
   احتمال نیاز به جراحی زیاد است.
   این مرحله بین سه ماه الی چندین سال طول درمان دارد.

پیشگیری از ایجاد زخم بستر

1. وضعیت قرارگیری فرد روی تخت یا ویلچر را حدودا هر ۳۰ دقیقه یک بار، تغییر دهید تا فشار به طور مداوم به یک بخش وارد نشود.
2. از وسایل ارتوپدی مختلف که به منظور پیشگیری از زخم بستر و راحتی بیمار تولید شده اند بهره بگیرید. به طور مثال تشک مواج و تشک سرد، پد ویلچر که فشار وزن را به طور یکسان تری روی پوست فرد تقسیم میکند.
3. رعایت بهداشت روزانه بیمار
4. کنترل تعریق بیمار، خشک بودن لباسها و بدن
5. اگر به هر دلیلی قسمت های مختلف پوست یا بدن در تماس با هم هستند، بین انها از پارچه ی خشک و لطیف یا پنبه بهداشتی قرار دهید، مثلا بین انگشتان دست یا پا.
6. از ترکیبات ضدعفونی کننده قوی روی پوست استفاده نکنید زیرا موجب حذف فلور میکروبی طبیعی خوود پوست شده و شرایط را برای رشد باکتری و قارچ بیماریزا مهیا میکند.
7. مرتبا از ترکیبات رطوبت رسان بر روی پوست فرد استفاده کنید تا از خشکی، اگزما و حساسیت پوست جلوگیری شود.
8. از پارچه نرم و لطیف و سازگار با پوست بدن و فاقد مواد حساسیت زا، برای لباس و ملحفه استفاده کنید و آنها را با مواد شوینده ضد حساسیت شستشو دهید.
9. فیزیوتراپی و ماساژ در صورت امکان
10. مراقبت بیشتر از نواحی که توده بدنی و ماهیچه ای ضعیف و فشار استخوان بر پوست بیشتر است
11. مصرف رژیم غذایی مناسب شامل مقادیر بالای پروتئین، آنتی اکسیدان، آهن، زینک.
12. مصرف میزان کافی اب روزانه.

فاکتور برادن

بیمارانی که قرار است مدت طولانی در بیمارستان بستری باشند، باید از نظر احتمال ابتلا به زخم بستر مورد بررسی قرار بگیرند. یکی از شاخص های پیشبینی کننده ایجاد زخم بستر فاکتور برادن است. به این ترتیب فردی با فاکتور برادن بالاتر، بهتر است تحت مراقبت و توجه ویژه پرستاران قرار بگیرد.