درمان تب و سرماخوردگی کودکان
چگونه میتوانید سرماخوردگی کودکتان را تحت کنترل درآورید و درمان کنید؟
یاد بگیرید که چگونه داروهای بدون نیاز به نسخه را برای کنترل تب، آبریزش بینی، درد گلو یا دیگر علائم سرماخوردگی به کودکتان بدهید.
اگر کودکم تب دارد، من چهکاری میتوانم بکنم؟
متخصصین اطفال میگویند که دمای بدن بالای 38 درجه، تب محسوب میشود. اگر کودکتان تب دارد و سن او کمتر از 6 ماه است با یک پزشک تماس بگیرید. همچنین اگر علائم دیگری دارد و یا تبش بیش از 2 روز طول کشیده است و یا سابقه واکسیناسیون کاملی ندارد، باید با پزشک تماس بگیرید. در غیر این صورت معمولاً میتوانید از استامینوفن یا ایبوپروفن کودکان استفاده کنید. هرگز به یک کودک آسپرین ندهید. آسپرین احتمال سندروم ری (Reye) را افزایش میدهد. این سندروم یک بیماری نادر ولی بسیار جدی است که کبد و مغز را تحت تأثیر قرار میدهد.
برای کاهش تب کودکم چهکار دیگری میتوانم انجام دهم ؟
استفاده از اسفنج آغشته به آب ولرم میتواند مفید باشد. هرگز از آب سرد، یخ یا الکل استفاده نکنید. به کودکتان لباس سبک بپوشانید و روی او پتوی زیادی نیندازید. مراقب نشانههای کمآبی باشید. اگر کودک شیرخوارتان پوشک خشک، دهان خشک و یا زبان خشک دارد و یا خوب شیر نمیخورد به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید. در کودکان بزرگتر درصورتیکه کودک کم آب است، ادرار کافی نمیکند، خوب نمینوشد یا عملکرد نرمالی ندارد با پزشک تماس بگیرید.
چه زمانی با متخصص اطفال تماس بگیرم؟
بهغیراز تب و کمآبی باید در موارد دیگری نیز با پزشک تماس بگیرید. اگر کودکتان کمتر از 12 ماه سن دارد و شما فکر میکنید دچار آنفولانزا شده است و یا خوب نمینوشد و یا ادرار کافی نمیکند با پزشک خود تماس بگیرید. اگر ترشحات مخاطی او زرد و یا سبز شده است و یا ترشحات او بیش از 10 روز طول کشیده است و یا دچار ترشحات چشم شده است با پزشک تماس بگیرید. اگر تب وی بیش از دو روز طول کشیده است با پزشک تماس بگیرید. درصورتیکه کودکتان مشکل تنفس دارد، بسیار بیمار است و یا قادر به نوشیدن یا خوردن نیست یا دچار راش پوستی شده ،با پزشک تماس بگیرید.
آیا سوپ مرغ واقعاً به کودک من کمک میکند؟
بله. برخی مطالعات نشان داده است که سوپ مرغ ممکن است به کاهش التهاب کمک کند. حداقل این غذا حاوی مواد غذایی است و میتواند به کاهش کمآبی کمک کند. به کودکتان مقدار زیادی مایعات مانند آب، شیر و یا یک مایع الکترولیتی آماده بدهید. درمانهای دیگر داخل منزل شامل موارد زیر است :
استنشاق بخار حاصل از دوش آب داغ یا بخار سرد ایجادشده توسط دستگاه میتواند به درمان گرفتگی بینی کمک کند. پمادهای حاوی منتول میتواند باعث شل شدن خلط و خروج آن با سرفه شود. در کودکان زیر 2 سال از بخارهای حاوی دارو استفاده نکنید. استفاده از پماد وازلین در زیر بینی میتواند باعث کاهش التهاب این ناحیه شود.
چه درمانی برای گلودرد و سرماخوردگی وجود دارد؟
اغلب گلودردها به علت سرماخوردگی ایجاد میشوند و حدود 4 تا 5 روز ادامه میابند. برای کودکان بالای دو سال از چای گرم بدون کافئین یا آب حاوی نصف قاشق چایخوری عسل و کمی لیمو برای کاهش گلودرد و سرفه استفاده کنید. یک قاشق چایخوری “عسل گندمسیاه” بهتنهایی برای کاهش سرفه در کودکان بالای یک سال مناسب است. برای کودکان 6 سال و بالاتر میتوانید از آبنباتهای ضد گلودرد که در داروخانهها موجود است، کمک بگیرید. قرقره آبنمک گرم میتواند مفید باشد. گلودرد ناشی از باکتری استرپتوکوک معمولاً بهطور ناگهانی شروع میشود و همراه با علائم سرماخوردگی نیست. اگر به گلودرد استرپتوکوک (میکروبی) مشکوک هستید با پزشکتان تماس بگیرید، چراکه ممکن است نیاز به مصرف آنتیبیوتیک باشد.
از چه سنی در کودکان میتوان از داروهای سرماخوردگی یا ضد سرفه استفاده کرد؟
به کودکان کمتر از 4 سال داروهای سرماخوردگی یا ضد سرفه بدون نسخه ندهید. مطالعات زیادی نشان داده است که داروهای بدون نیاز به نسخه عملاً در کودکان زیر 4 سال کمک زیادی نمیکند. در حقیقت آنها ممکن است باعث عوارض جانبی خطرناک و تهدیدکننده جان بیمار نیز باشند. برای بهبود علائم سرماخوردگی مایعات بیشتر بدهید و آسپیراتور بینی و مرطوبکننده هوا استفاده کنید.
برای کودک دچار سرماخوردگی و سرفه آیا یک یا دو دارو بدهم؟
داروهایی را انتخاب کنید که مناسب علائم کودک شما است. بنابراین میتوانید از یک داروی بدون نیاز به نسخه درمانکننده چند علامت استفاده کنید، درصورتیکه با علائم کودک شما همخوانی داشته باشد. برای جلوگیری از زیادهروی دردادن دارو دستور مصرف داروها را بخوانید و از پیمانه موجود دربسته بندی دارو استفاده کنید. محصولاتی که برای درمان نشانههایی است که کودک شما ندارد مناسب نیستند. بهعنوانمثال از یک داروی چندمنظوره سرماخوردگی و سرفه برای درمان یک گلودرد ساده استفاده نکنید.
اگر از 2 دارو استفاده میکنید مراقب همپوشانی اجزا آن باشید.
مطمئن شوید که به کودکتان از 2 داروی مشابه حاوی اجزا یکسان استفاده نمیکنید. مثلاً بسیاری از داروهای سرماخوردگی اطفال حاوی استامینوفن است که در داروهای دیگر مانند تاینلون هم وجود دارد. به همین صورت یک داروی ضد سرفه ممکن است حاوی اجزای دیگری باشد که برای درمان احتقان مورد مصرف قرار میگیرد. بنابراین ممکن است شما درصورتیکه برچسب دارو را نخوانده باشید از یک نوع دارو در 2 شربت یا قرص جدا بهاندازه بیشازحد مجاز به کودکتان بدهید. اجزا داروهای دادهشده را بهدقت مطالعه کنید تا مقدار بیشازحد به کودکتان ندهید.
چه موقعی داروی ضد احتقان و چه موقعی داروی خلط آور به کودکم بدهم؟
داروهای ضد احتقان گرفتگی راه بینی را برطرف میکنند. آنها بهصورت قطرههای بینی یا داروهای خوراکی وجود دارند. قطرههای بینی را نباید بیشتر از 2 تا 3 روز بهصورت مداوم استفاده کرد. خلط آور تا ممکن است به رقیق شدن ترشحات مخاطی کمک کنند تا راحتتر با سرفه خارج شود. کودکتان نیاز به نوشیدن مقدار زیادی آب دارد تا یک خلط آور بتواند عملکرد مناسبی داشته باشد. ضد سرفهها کمک خاصی به دفع ترشحات نمیکند. حتی اگر سرفه مانع خوابیدن کودک در شب نمیشود، بهتر است که سرفه را از بین نبریم. هیچگاه به کودک زیر 4 سال داروی سرماخوردگی ندهید.
چگونه دوز مناسب را پیدا کنم؟
دوز مناسب را بر اساس سن و وزن کودکتان محاسبه کنید. قسمت توجه راهنمای دارو را برای یافتن تداخلات دارویی یا عوارض جانبی احتمالی مطالعه کنید. به علامتهای اختصاری که نشاندهنده میزان مصرف هستند دقت کافی کنید (مانند: قاشق چایخوری، قاشق غذاخوری، انس ، میلیلیتر و میلیگرم). اینها واحدهای اندازهگیری متفاوتی هستند. شما باید از پیمانه اندازهگیری که دربسته بندی دارویتان وجود دارد استفاده کنید. زمانی که تب را با دارو کنترل میکنید، از استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. از مصرف تناوبی این دو دارو اجتناب کنید چراکه باعث سردرگمی می شود.
آیا باید کودکم را برای مصرف دارو بیدار کنم؟
استراحت یکی از بهترین درمانهای سرماخوردگی است، بنابراین بگذارید او بخوابد. حتی اگر این خوابیدن به معنی ندادن یک دوز از داروی بدون نیاز به نسخه است. نگران نباشید، شما میتوانید دوز بعدی را زمانی که بیدار شد به او بدهید و یا تا صبح صبر کنید. اگر کودکتان از داروهای بدون نیاز به نسخه بیش از 3 روز استفاده کرده است، او را باید نزد پزشک ببرید.
آیا تفاوتی میکند که من از یک قاشق آشپزخانه برای دادن دارو استفاده کنم؟
بله میتواند متفاوت باشد. برای ایمنی بیشتر از قاشقهای آشپزخانه که میتواند سایزهای مختلفی داشته باشند، استفاده نکنید. اگر داروی کودک شما دارای پیمانه مخصوص به خود است، از آن استفاده کنید. سؤال: اگر دارو هیچ پیمانهای نداشت و روی آن نوشته بود از دو قاشق چایخوری استفاده کنید، چه کنیم؟ در این موارد میتوانید از پیمانههای آماده که هم سایز قاشق چایخوری هستند استفاده کنید تا به کودکتان اندازه کافی دارو بدهید.
اگر کودک من استفراغ کند، آیا باید دوز دیگری از دارو به او بدهم؟
نه. اگر کودک شما استفراغ کند و مقداری از دارو را بیرون بریزد ممکن است شما تشویق شوید دوز دیگری از دارو به او بدهید. ولی شما هیچوقت نمیتوانید مطمئن باشید که چه مقداری از داروی بدون نیاز به نسخه شما توسط کودک بلعیدهشده است و دادن یک دوز کامل دوم میتواند خطرناک باشد، بجای آن با متخصص اطفال جهت راهنمایی تماس بگیرید. اگر کودک شما از مزه دارو بدش میآید، از داروساز بپرسید آیا میتوانید آن را با یک غذا یا نوشیدنی مخلوطکنید یا نه.
من داروی مخصوص اطفال ندارم. آیا میتوانم نصف دوز بالغین به او بدهم؟
هرگز به کودکتان از داروهای بدون نیاز به نسخهای که برای بالغین ساختهشدهاند ندهید. شما ممکن است فقط حدسی از مقدار صحیح دارو بزنید و برخی داروها فرمول متفاوتی برای اطفال دارند فقط از محصولاتی که مخصوص کودکان، شیرخواران و نوزادان ساختهشدهاند استفاده کنید.
هیچگاه داروهای بدون نیاز به نسخه را آبنبات ننامید.
بچهها مخصوصاً کودکان خردسال عاشق تقلید عملکرد بالغین هستند. این مراقبتها را جدی بگیرید: داروهای خودتان را در مقابل کودکان نخورید – هیچ دارویی را آبنبات ننامید – از داروهای شیرین مانند ویتامین کودکان هیچگاه بهعنوان پاداش استفاده نکنید. شما میتوانید بعد از مصرف داروی بدمزه از یک نوشیدنی مناسب بهره ببرید.
مترجم : دکتر شهرام اعظمی (متخصص و جراح استخوان و مفاصل)