زردی نوزادان: شایع اما خطرساز
زردی نوزادان: شایع اما خطرساز
زردی نوزاد
زردی نوزاد با نام علمی neonatal jaundice یک عارضه شایع در نوزادان است. این عارضه یک یا چند روز پس از تولد بروز پیدا می کند. زردی خفیف معمولا در خانه و با استفاده از درمان های تجویزی پزشک بهبود می یابد. زردی شدید نیازمند درمان سریع و تخصصی است و نوزاد باید تحت نظر قرار بگیرد. در گذشته بیشتر از روش های سنتی برای درمان استفاده و گاهی به وخامت زردی و از دست رفتن نوزاد منجر می شد. اما امروزه برای درمان زردی نوزادان از انواع تجهیزات فوتوتراپی خانگی و بیمارستانی استفاده می شود.
علل زردی نوزادان
افزایش بیلی روبین خون نوزاد منجر به زرد شدن پوست می گردد. بیلی روبین در اثر شکسته شدن گلبول های قرمز خون ایجاد می شود. در حالت عادی بیلی روبین باید توسط کبد تجزیه و از طریق روده دفع گردد. علت رنگ مدفوع نیز وجود بقایای همین ماده است. بر هم خوردن تناسب بین تولید و دفع بیلی روبین منجر به زردی شده و ممکن است به دلایل زیر باشد:
- نوزادان نارس توانایی دفع کامل بیلی روبین را ندارند.
- گاهی شیر مادر ترکیباتی دارد که موجب بالا رفتن بیلی روبین می شود.
- برخی بیماری ها در نوزاد مانند مشکل کبد، تیروئید یا خون می توانند عامل زردی باشند که نادر است.
- اگر شیردهی و در نتیجه دریافت مایعات کافی نباشد بدن نوزاد قادر به دفع بیلی روبین اضافی نیست.
- گاهی عدم تکامل کبد در نوزاد با وجود سن کامل بارداری وجود داشته و موجب زردی فیزیولوژیک رایج می گردد.
- عدم تطابق گروه خونی مادر و جنین گاهی منجر به افزایش تخریب گلبول قرمز و در نتیجه افزایش بیلی روبین نوزاد می شود.
زردی مزمن
بیلی روبین بالاتر از ۲۵ میلی گرم زردی مزمن یا شدید ایجاد می کند. نوزاد مبتلا باید برای درمان تخصصی بستری شود. در غیر این صورت با عوارض جبران ناپذیری همچون ناشنوایی و آسیب مغزی مواجه خواهد شد.
علائم زردی در نوزادان
علائمی که با توجه به آن ها والدین می توانند زردی نوزاد را تشخیص دهند عبارتند از:
- بی خوابی
- بی اشتهایی
- گریه و بی قراری
- بی حالی و ضعف
- زردی پوست یا چشم
آزمایش زردی نوزادان
برای تشخیص دقیقتر زردی نوزادان و میزان بیلی روبین خون روش های متعددی شامل موارد زیر وجود دارند:
- آزمایش خون و اندازه گیری میزان بیلی روبین دقیقترین و ساده ترین روش است.
- در برخی موارد ابتدا سنجش نوری و در صورت بالا بودن نتیجه تست خون انجام می شود
- آزمون کومبس نیز یکی دیگر از روش های بررسی زردی بر اساس اندازه گیری نرخ تخریب گلبول های قرمز است.
مراجعه به پزشک
در صورت مشاهده علائم زیر سریعا به مرکز درمانی و پزشک مراجعه کنید:
- عدم میل نوزاد به تغذیه
- زردی نوزاد در ۲۴ ساعت ابتدای تولد
- وجود تب مقعدی بالای ۸/۳۷ درجه سانتی گراد
- انتشار زردی در کل بدن یا تیره و شدید تر شدن آن
- نشانه های بیماری و ناراحتی در ظاهر یا رفتار نوزاد
- در صورتی که احساس می کنید نوزاد بیش از اندازه طبیعی می خوابد
درمان زردی نوزادان
روش های خانگی و سنتی و همچنین تخصصی متعددی برای درمان زردی انجام می گیرند. انتخاب شیوه درمان به سلامت عمومی، سن، عامل، شدت و میزان زردی نوزادان بستگی دارد. به طور کلی درمان از طریق یک یا چند روش زیر انجام می گیرد:
- انتقال خون
- تجویز درمانی
- افزایش شیردهی
- قرار دادن نوزاد در معرض آفتاب
- قطع شیردهی مادر تا بهبود زردی
- استفاده از شیر خشک و تغذیه مخصوص زردی نوزادان
- فوتوتراپی با لامپ هالوژن، لامپ ال ای دی، فیبر نوری یا زیر دستگاه مخصوص
هشدار:
هرگز روش های درمانی تجویز شده توسط پزشک را با روش های سنتی، گیاهی و درمان در خانه جایگزین نکنید.
قبل از هر گونه اقدام درمانی حتما با پزشک مشورت کنید.