سوالاتی در خصوص ورزش بعد از جراحی دیسک کمر
تعدادی از بیماران با آسیب دیسک کمری جهت بهبودی نیاز به عمل جراحی دارند، اگرچه خوشبختانه این تعداد درصد زیاد نیستند ولی دردهای شدید مقاوم به درمان طبی، طی یک دوره یک تا یک و نیم ماهه یا ضعف پیشرونده در اندام تحتانی از علل مهم جراحی دیسک کمری است.
برنامه‌های توانبخشی نظیر ورزش‌درمانی به دنبال جراحی در این افراد به بازگشت فرد به فعالیت‌های اولیه زندگی کمک می‌کند ولی در رابطه با ورزش معمولا سوالات متعددی در ذهن اکثر بیماران است، در ادامه به برخی سوالات پاسخ داده خواهد شد.
ورزش‌درمانی بعد از جراحی دیسک تا چه حد در بهبود سریع‌تر بیماران نقش دارد؟
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد انجام اقدامات توانبخشی به‌دنبال جراحی دیسک کمر نسبت به آگاهی دادن به تنهایی، کمک در برگشت سریع‌تر بیمار به فعالیت‌های روزمره زندگی می‌کند.
همچنین نسبت به افرادی که ورزش نمی‌کنند، انجام ورزش منجر به بهبود سریع‌تر درد و ناتوانی می‌شود و شواهدی هم هر چند ضعیف در کاهش درد و بهبود عملکرد در کوتاه مدت نشان داده شده است.
این تاثیرات در انجام ورزش با شدت‌های بالاتر کمی بیشتر است ولی انجام ورزش تحت‌نظر یا در خانه، تفاوتی در نتیجه ایجاد نمی‌کند.
معمولا توصیه و تجویز ورزش توسط چه کسی صورت می‌گیرد؟
توصیه به ورزش و فیزوتراپی معمولا از طرف جراح مربوطه انجام می‌شود البته در تمام دنیا در بین جراحان دیدگاه‌های متفاوتی در خصوص اقدامات توانبخشی به دنبال جراحی‌های دیسک وجود دارد.
بعضی از پزشکان اقدامات فیزیوتراپی و توانبخشی را برای بیماران خود ضروری می‌دانند که اینها خود دو دسته هستند.
تعدادی تقریبا همه بیماران خود را بعد از جراحی و ترخیص کاندید اقدامات فیزیوتراپی و توانبخشی می‌کنند و تعدادی هم این کار را صرفا برای بیمارانی مناسب می‌دانند که با گذشت 6 تا 8 هفته از جراحی علایم هنوز پابرجا مانده باشد.
تعداد کمی از جراحان نیز اعتقادی به این اقدامات ندارند!
ولی در خصوص تجویز نوع ورزش بهتر است این کار توسط متخصص توانبخشی یا فیزوتراپیست انجام شود.
انجام چه نوع ورزشی‌هایی بعد از عمل جراحی دیسک توصیه می‌شود؟
طیف وسیعی از ورزش برای این بیماران توصیف شده با این حال مهم‌ترین انتخاب، فعالیت ورزشی است که برای بیمار امن و قابل تحمل باشد و بتواند به‌صورت منظم آن را اجرا کند.
در این بیماران برای یک تا سه ماه اول حدود 15 دقیقه در روز انجام ورزش‌های کششی و تقویتی عضلات کمر توصیه می‌شود.
برای مثال یکی از ورزش‌های پیشنهادی بعد از جراحی، زانو زدن و قرار گرفتن فرد در حالت چهار دست و پا و سپس مستقیم کردن دست و پای مقابل هم هست که البته باید این تمرینات حداقل 2 تا 3 هفته بعد از عمل جراحی باشد.
برای پیشگیری از ایجاد اسکار زیاد و چسبندگی در محل جراحی هم که یکی از علل مهم برگشت درد است، انجام چندین نوبت ورزش‌های کششی کمر برای 6 تا 12 هفته اول توصیه می‌شود که باید دقت کرد در ابتدا به آهستگی شروع شود و بدون درد باشد.
ورزش‌های هوازی سبک نطیر پیاده‌روی، شنا و دوچرخه از جمله ورزش‌های پیشنهادی است که بیماران در سرعت بخشیدن و رسیدن به سطح نرمال آن نباید عجله کرد!
زمان مناسب شروع تمرین‌ها چه موقع است؟
در حال حاضر اکثر مواقع این برنامه‌ها 4 تا 6 هفته بعد از جراحی شروع می‌شوند، اگرچه بعضی از حرکات ورزشی بعد از ترخیص از بیمارستان تجویز می‌شود ولی هنوز شواهد قطعی از اینکه انجام ورزش‌های زودرس، نسبت به چهار یا شش هفته بعد جراحی، در نتیجه تاثیر بیشتری داشته باشد، وجود ندارد.
ولی در مجموع می‌توان گفت بهترین زمان شروع ورزش بعد از جراحی دیسک، بستگی به نوع جراحی انجام‌شده و نظر جراح دارد و مدت زمان و طول مناسب برنامه‌های ورزشی هم در بیشتر موارد 6 تا 12 هفته است ولی گاهی برنامه‌های ورزشی 12-6 ماه هم لازم می‌شود.
ورزش‌های تجویزی عوارضی دارند که بیمار ناچار به عمل مجدد شود؟
اگرچه در حدود 10 درصد افراد طی یک سال به دنبال جراحی برگشت علایم و درد را تجربه می‌کنند و اکثر اینها هم نیاز به عمل دوباره دارند ولی هیچ شواهدی که نشان دهد ورزش منجر به برگشت علایم و در نتیجه نیاز به جراحی مجدد را افزایش داده وجود ندارد.
در ضمن بیماران توجه داشته باشند که شروع حرکت‌های ورزشی ممکن است همراه با مختصر ناراحتی باشد که این مساله نگران‌کننده است ولی اگر با افزایش درد همراه باشد، بهتر است از شدت فعالیت‌ها کاسته شود و حتما این مورد با پزشک در میان گذاشته شود.
در هر حال، اگر فعالیت‌های ورزشی براساس مدت و شدت پیشنهادی انجام شوند، فرد دچار مشکل نخواهد شد.
توصیه می‌شود کسانی که تحت جراحی‌های باز دیسک قرار گرفته‌اند، مراقبت‌های لازم را داشته باشند و حتما از انجام بعضی از حرکات نظیر خم شدن و حرکات پیچشی و بلند کردن وزنه بیش از دو و نیم کیلوگرم در 3 یا 4 ماه اول پرهیز کنند.
منبع: salamaneh.com | پروفسور کامران آزما، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی