اسکار جراحی چیست؟ مدت ماندگاری جای زخم جراحی و روشهای جلوگیری و درمان
هرآنچه که باید درخصوص اسکار جراحی بدانید!
با پیشرفت تکنیک‌های جراحی، جراحان توانسته‌اند تا حد زیادی اثرات اسکارهای شدید و گسترده را به حداقل برسانند. اما علیرغم این پیشرفت‌ها، اسکار جراحی (جای زخم جراحی) و ماندگاری آن، همچنان یکی از عوارض جانبی احتمالی عمل‌های جراحی است. خوشبختانه، دستورالعمل‌ها و روشهای درمانی متعددی وجود دارد که می‌توانند از ایجاد اسکار جراحی گسترده جلوگیری نموده یا ظاهر آن را بهبود بخشند و به حداقل برسانند. در ادامه اطلاعات کاربردی بیشتری درخصوص اسکارهای جراحی و درمان آنها دریافت خواهید نمود.
اسکار جراحی چیست؟
هنگامی که پوست آسیب دیده یا باز شود (زخم جراحی)، و یا درصورتی که برش جراحی روی پوست ایجاد شود، اسکار تشکیل می‌شود. خوشبختانه امکان کاهش وسعت و شدت کلی اسکار جراحی وجود دارد. با وجود این که ماندگاری اسکار اجتناب ناپذیر است و درهر صورت بر جای باقی می‌ماند، اما درمانهای مناسب مرتبط و تکنیک جراحی صحیح میتواند وسعت آن را به حداقل برساند.
وسعت ناحیه جراحی ارتباط مستقیمی با محل برش، علت جراحی، سرعت بهبودی بدن و مهارت کلی جراحی دارد. درصورتی که جراحی که مهارت بالایی ندارد عمل جراحی را انجام دهد، خطر بیشتری برای ایجاد اسکار شدیدتر یا قابل توجه‌تر وجود خواهد داشت.
خرید 👈 محصولات رفع اسکار
عوامل افزایش خطر ایجاد اسکار
با وجود این که همه ما پتانسیل ایجاد اسکار جراحی را داریم، اما عوامل خطرزای خاصی وجود دارند که می‌توانند خطر بروز اسکار را افزایش دهند که از عادات سبک زندگی تا زمینه‌های ژنتیکی متفاوت است. برخی از رایج‌ترین عوامل خطرزا که می‌توانند سبب افزایش امکان بروز و شدت اسکار جراحی شوند به شرح ذیل است:
- سن: یکی از مواردی که میتواند خطر ابتلا به اسکار جراحی را بالا ببرد، فاکتور سن است. با بالا رفتن سن، پوست خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده، نازکتر می‌شود و پس از آسیب، نمی‌تواند به خوبی بهبود پیدا کند. تاثیر پیری و افزایش سن اغلب با عوامل دیگری مانند قرارگیری در معرض نور آفتاب، آلاینده‌ها، سیگار کشیدن و سایر عوامل سبک زندگی ترکیب شده و دو چندان می‌شود.
- نژاد: برخی نژادهای خاص در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اسکار پس از جراحی هستند. ممکن است افراد آفریقایی تبار بیش از سایرین انواع خاصی از اسکارها را تجربه کنند؛ از جمله اسکار کلوئیدی یا اسکار هایپرتروفیک، که به صورت رشد بیش از حد بافت اسکار در ناحیه آسیب دیده است. ظاهر اسکارها همچنین بسته به رنگ پوست ممکن است واضح‌تر و محسوس‌تر باشد.
- ژنتیک: درصورتی که خانواده شما اغلب دچار اسکار یا اسکارهای شدیدتر از دیگران می‌شوند، ممکن است زمینه ژنتیکی تشکیل اسکار را داشته باشید. درصورتی که چنین شرایطی را در خانواده خود مشاهده کرده‌اید، بایستی پیش از هرگونه درمان و عمل جراحی، موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
- سایز و عمق برش جراحی: یکی دیگر از موارد مهمی که باید درنظر گرفت، عمق و اندازه‌ی برش جراحی است. هرچه برش عمیق‌تر یا بزرگتر باشد، احتمال بیشتری دارد که اسکار قابل توجهی را بر جای بگذارد؛ زیرا چنین برش‌هایی نیازمند روند بهبودی طولانی مدت هستند. علاوه بر این، برش‌های بزرگتر ممکن است هنگام حرکت، تحت فشار اضافی قرار گرفته و در نتیجه، جای زخم یا همان اسکار، بزرگتر یا مشخص‌تر شود.
- سرعت بهبود بدن خود فرد: در نهایت، سرعت بهبودی بدن هر فرد نیز روی وسعت یا مقدار مشخص بودن اسکار تاثیرگذار است. اگر پوست شما نیازمند زمان بهبودی طولانی است، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ایجاد اسکار جراحی باشید.
علل ایجاد جای زخم جراحی
اسکار بخشی از فرآیند طبیعی بهبود بدن است و ممکن است زمانی رخ دهد که بدن در حال ایجاد بافت برای بستن شکاف‌ها و ترمیم پوست آسیب دیده ناشی از آسیب باشد. ممکن است فکرکنید اسکار صرفا پس از زخم‌های ناشی از سوختگی، تصادف یا جراحات رخ می‌دهد، اما برش‌های جراحی نیز یکی دیگر از دلایل ایجاد اسکار هستند. خوشبختانه، بیشتر اسکارها به مرور زمان محو می‌شوند و به لحاظ ظاهری کمتر قابل توجه و محسوس هستند.
هنگامی که پوست زخمی یا سوراخ می‌شود؛ بدن شروع به تولید کلاژن میکند تا زخم‌های باز، بسته شوند. کلاژن نقش اساسی در سراسر بدن ایفا میکند، از مفاصل محافظت کرده و پوست را صاف و سالم نگه می‌دارد. هنگامی که آسیبی رخ می‌دهد، فیبرهای کلاژن به ترمیم پوست آسیب دیده پرداخته و از بروز هرگونه عفونت احتمالی جلوگیری می‌کنند.
علت ایجاد اسکارهای جراحی بسته به نوع اسکار متفاوت است، اما علت بروز برخی از شایع‌ترین اسکارهای جراحی به شرح ذیل است:
- کشش روی زخم: میزان فشار یا تنش وارده به زخمی که در حال بهبودی است، میتواند سبب افزایش شدت اسکار و جای زخم شود. درصورتی که برش روی ناحیه‌ای از پوست ضخیم و سفت ایجاد گردد، ممکن است بیمار اسکار قابل توجه‌تری را تجربه نماید.
- التهاب: التهاب شدید یا مزمن میتواند خطر بروز اسکارهای خاصی از جمله اسکارهای کلوئیدی یا هیپرتروفیک را بالا ببرد.
- بیماری‌های پوستی: برخی بیماری‌های پوستی، از جمله اپیدرمولیزا بولوزا – گروهی از بیماری‌های نادر که سبب ایجاد پوستی شکننده یا حساس می‌شود – می‌توانند سبب تشکیل اسکار جراجی یا اسکار پس از بهبود زخم شوند.
- فشار خون بالا: فشار خون بالا وضعیت دیگری است که ممکن است سبب ایجاد یا افزایش احتمال بروز اسکارهای هیپرتروفیک یا کلوئیدی پس از عمل جراحی شود.
قسمت‌هایی از بدن که به راحتی دچار اسکار می‌شوند
اسکارها زمانی ایجاد می‌شوند که بافت‌های فیبری واقع در عمیق‌ترین لایه‌های پوست دچار آسیب شوند؛ این آسیب میتواند در اثر تصادف، جراحت یا جراحی ایجاد گردد. در حالی که اسکار میتواند در هر قسمتی از بدن ایجاد شود، اما برخی قسمت‌ها بیشتر مستعد اسکار قابل توجه یا برجسته هستند؛ از جمله:
- مفاصل: بسیاری از افراد ممکن است در ناحیه مفاصل زانو یا آرنج دچار اسکار شوند؛ چرا که در این مناطق، فشار یا کشش زیادی روی زخم در حال بهبود وارد می‌شود. این مفاصل کاربرد فراوانی در زندگی رومره و حرکات آدمی دارند و این کاربرد، سبب واردشدن فشار بیش از حد به زخم در حال ترمیم و سفت شدن پوست آن ناحیه می‌گردد.
- بالا تنه: بالا تنه، از جمله شانه‌ها و قفسه سینه، احتمال بیشتری برای ایجاد اسکار جراحی دارد. اسکار در قسمت بالاتنه ممکن است برجسته‌تر و مشخص‌تر باشد، زیرا در این نواحی میزان فشار و کشش بالاست و به طور بالقوه منجر به ایجاد زخم‌های مشخص‌تر یا برجسته‌تر خواهد شد.
- دهان: دهان حاوی بسیاری از باکتری‌های طبیعی است که سبب بروز عفونت در حین بهبود زخم یا برش ایجاد شده می‌گردند. بروز عفونت در زخم در حال بهبود میتواند در توانایی بدن برای التیام خود تاثیر منفی بگذارد و سبب ایجاد اسکار شود.
- گوش‌ها: گوش‌ها نیز قسمت دیگری از بدن هستند که ممکن است دچار اسکار قابل توجه شوند. به خصوص اسکارهای کلوئیدی مشابه اسکارهای هایپرتروفیک.
- پاها: بسیاری از بیماران متوجه بروز اسکارهای مشخص‌تر برروی بازو یا پاهای خود می‌شوند، که علت امر، سفت‌تر بودن پوست این نواحی نسبت به سایر قسمت‌های بدن است. اسکاری که روی ساق پا رخ می‌دهد بیشتر از نوع هیپرتروفیک است، یعنی اغلب برجسته‌تر و تیره‌تر از پوست اطراف می‌باشد.
- شکم: در نهایت می‌توان گفت که ناحیه شکم نیز محل رایجی برای ایجاد اسکار است و بسیاری از بیماران، ممکن است پس از جراحی متوجه تشکیل اسکار صاف و نازک بر روی شکم خود شوند.
آیا بافت اسکار به صورت دائمی و ماندگار باقی می‌ماند؟
بافت اسکار و خود آن معمولا دائمی نیستند و اغلب با گذشت زمان، روشن شده یا محو می‌گردند. اگر زمانی که زخم در حال بهبود است یا زمانی که یک اسکار جدید تشکیل می‌شود، فرد اقدامات پیشگیرانه و درمانهای لازم را انجام دهد، شدت و میزان مشخص بودن اسکار به طور کلی کاهش می‌یابد. بافت اسکار میتواند تحت فرآیندی به نام بازسازی قرار گیرد، که در آن توده‌های بزرگی از سلولهایی که به چسبنده معروف هستند، شل شده و با سلولهایی که به درستی تراز شده‌اند، جایگزین می‌گردند.
فرآیند بازسازی میتواند از چند روز تا چند سال به طول بیانجامد که به شدت اسکار و وسعت آسیب یا برشی که در وهله اول ایجاد شده و سبب بروز اسکار گشته، بستگی دارد. با وجود این که برخی از انواع بافت اسکار ممکن است هرگز به طور کامل از بین نروند، اما پروسه بازسازی بافت اسکار سبب ایجاد بافت سالم‌تر و بهبود قابل توجه ظاهر اسکار و نامحسوس‌شدن آن می‌گردد.
چگونه می‌توان میزان بروز اسکار و یا شدت آن را کاهش داد؟
کاهش و به حداقل رساندن ظاهر اسکارها را می‌توان امکان پذیر ساخت. بهترین روش درمان اسکار جراحی، اغلب ترکیبی از چند روش درمانی گوناگون است که پروسه‌ی بهبود طبیعی بدن را تسریع کرده و خطر ایجاد اسکار شدید را به حداقل می‌رساند. سیزده نکته ذیل را جهت کاهش اسکار پس از جراحی دنبال کنید:
✔ دستورالعمل‌های جراح خود را به دقت رعایت نمایید
یکی از مهم‌ترین اقداماتی که باید حتما در نظر داشته باشید، پیروی از دستورالعمل‌های مراقبتی جراح برای دوران بهبود و نقاهت است تا اسکار را به حداقل رساند. جراح می‌داند که بدنتان نیازمند چه چیزهایی برای بهبودی هر چه بیشتر است و از این رو میتواند اطلاعات لازم را درخصوص عدم انجام فعالیت‌هایی که سبب واردشدن فشار به ناحیه زخم و افزایش خطر بروز اسکار می‌شوند، در اختیارتان قرار دهد. به عنوان مثال اگر عمل لیپوساکشن انجام داده اید ، پوشیدن گن بعد از جراحی کمک میکند که جابجایی زخم کمتر شود و زودتر بهبود یابد.
نباید تا زمانی که پزشکتان اجازه نداده هیچ فعالیت سنگینی مانند دویدن یا بلندکردن اجسام سنگین را انجام دهید. نادیده گرفتن دستورالعمل‌های جراح در دوران نقاهت پس از جراحی میتواند روند بهبودی را با اختلال مواجه کرده، تاثیر منفی بر آن گذارده و نهایتا خطر ایجاد اسکار شدید و قابل توجه را افزایش دهد.
✔ ماساژ دادن اسکار
ماساژ دادن بافت اسکار واقع در اطراف برش‌های جراحی میتواند سبب به حداقل رساندن شدت اسکار شود. با وجود این که ماساژ اسکار اقدامی موثر است، اما توجه داشته باشید که باید صرفا زمانی این کار را انجام دهید که پوست بهبودی اولیه را پشت سر گذاشته باشد – یعنی معمولا یک تا دو هفته پس از جراحی، یا هنگامی که جراح به شما پیشنهاد نمود. ماساژ ناحیه‌ی واقع شدن برش‌های جراحی با حرکات عمودی، افقی و دایره‌وار فواید بیشماری خواهد داشت.
ماساژ اسکار همچنین از تجمع بافت اسکار جلوگیری کرده، تورم را کاهش داده، مایعات اضافی را تخلیه نموده و گردش خون به ناحیه موردنظر را بهبود می‌بخشد تا بازسازی بافت موثرتر واقع شود. سایر فواید ماساژ اسکار عبارتند از: بازسازی حس در ناحیه تحت جراحی، کاهش مقدار خارش، صاف شدن جای اسکار و نامحسوس شدن آن و همچنین افزایش انعطاف پدیری ناحیه اسکار. هنگامی که ماساژ اسکار را انجام می‌دهید، توصیه می‌شود از لوسیون یا کرم‌های فاقد عطر استفاده نمایید.
✔ در معرض نور آفتاب قرار نگیرید
اجتناب از نور شدید، مستقیم و طولانی مدت آفتاب نیز میتواند موثر واقع شود. استفاده از ضدآفتاب با کیفیت بالا برای محافظت از پوست هنگام بیرون رفتن از منزل اهمیت بسزایی دارد. همچنین می‌توانید با پوشاندن ناحیه تحت جراحی یا حاوی اسکار هنگام بیرون رفتن از منزل، از برخورد نور آفتاب با آن جلوگیری نمایید. اجتناب از قرارگیری در معرض نور خورشید در طول دوران بهبودی میتواند منجر به بهبودی سریع‌تر، کاهش تورم و محدود شدن امکان بروز اسکار شدید گردد.
با وجود این که اجتناب از قرارگرفتن در معرض نور آفتاب، موثرترین کار است، اما در برخی شرایط مجبور هستید که در معرض نور خورشید قرار بگیرید. در چنین شرایطی حتما از کرم ضدآفتاب باکیفیت استفاده نموده و محل برش و اسکار را بپوشانید تا از برخورد اشعه‌های خورشید با پوست خود جلوگیری نمایید.
✔ از ضدآفتاب‌های سان بلاک استفاده نمایید
ضدآفتاب سان بلاک ابزاری مهم برای حفظ پوستی سالم و کاهش اثرات منفی نور مستقیم یا طولانی مدت خورشید است. ضدآفتاب سان بلاک سبب محافظت از پوست ظریف در حال ترمیم شده و اسکار بعد از جراحی را به حداقل می‌رساند. محافظت مناسب در برابر آفتاب میتواند تغییر رنگ محل اسکار را کاهش داده و به محو یا کمرنگ شدن سریع‌تر آن کمک نماید. به طور کلی توصیه می‌شود از کرم ضدآفتاب با فاکتور محافظتی بالا (اس پی اف 30 و بالاتر) استفاده نمایید.
همچنین بهتر است به طور مرتب از کرم ضدآفتاب استفاده نمایید؛ به ویژه اگر قرار است به مدت طولانی در معرض آفتاب باشید. اسکارها ماهیت حساسی دارند، به ویژه در سال اول که دائما در حال بهبود هستند. از این رو، در سال اول اسکارها به شدت تحت تاثیر قرار گرفتن در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند.
✔ برای پوشاندن صورت خود از کلاه استفاده نمایید
درصورتی که جراحی روی صورت، گوش یا گردن شما انجام شده است، می‌توانید از کلاه یا کلاه‌های لبه‌دار مخصوص آفتاب برای محافطت این نواحی در برابر تابش نور مستقیم خورشید استفاده نمایید. اشعه ماوراءبنفش (UV) میتواند خونریزی، تورم و تحریک برش جراحی یا زخم را افزایش داده، از بهبود مناسب آن جلوگیری کرده و خطر تشکیل اسکار را افزایش دهد. با وجود این که استفاده از ضدآفتاب و به حداقل رساندن میزان قرارگیری در معرض نور آفتاب اهمیت بسزایی دارد، اما بایستی همواره به دنبال سایه و محیط‌های سقف دار هم باشید.
درصورتی که محل برش جراحی روی سر یا گردن شما قرار دارد، استفاده از کلاه یا کلاه‌های لبه دار مخصوص آفتاب میتواند از محل زخم و برش‌های در حال بهبود محافظت نماید. حتی اگر سایه نسبی نیز وجود داشته باشد، میتواند از برش محافظت کرده و اثرات خطرناک اشعه ماوراءبنفش و قرارگیری در معرض نور آفتاب را به کمترین حد ممکن برساند.
✔ از کرم‌های حاوی سیلیکون استفاده نمایید
کرم‌ها و ژل‌ها حاوی سیلیکون دارای فواید بیشماری برای جای زخم، محافظت از بافت اسکار در برابر باکتری‌ها و جلوگیری از تولید کلاژن ناشی از باکتری‌ها دارند.
کرم‌های مبتنی بر سیلیکون همچنین سبب کاهش درد و خارش اطراف اسکار شده و به بافت امکان می‌دهند به درستی بهبود یابد. هیدراتاسیون نقش مهمی در تنظیم تولید کلاژن و تولید فیبروبلاست داشته و در نتیجه منجر به صاف، نرم و کمتر دیده شدن اسکار خواهد شد.
🔥 ژل رفع اسکار سیلیکونی رژواسیل
🔥 کرم رفع اسکار سیلیکونی اسکار استاتیک
محصولات حاوی سیلیکون از موثرترین روشهای درمان خانگی جهت انواع مختلف اسکارها، از جمله اسکارهای کلوئیدی، هیپرتروفیک و اسکارهای جراحی به حساب می‌آیند. یکی دیگر از فواید کرم‌های مبتنی بر سیلیکون این است که میتواند بیان فاکتورهای رشد را متعادل سازد؛ درصورتی که بیان فاکتورهای رشد تعادل نداشته باشد، سبب افزایش تولید کلاژن و بدترشدن شدت و ظاهر اسکار خواهد شد. کرم‌های حاوی سیلیکون قادر به تنظیم و تعدیل فاکتورهای رشد و متعاقبا تولید کلاژن هستند.
✔ از ویتامین ای (E) و استروئیدها استفاده نمایید
ویتامین ای میتواند به بهبود زخم کمک کرده، پوست را هیدراته نگه دارد و ظاهر اسکار را بهبود بخشد. پس از عمل جراحی، استعمال روغن یا کرم حاوی ویتامین ای میتواند راهی عالی جهت هیدراته نگه داشتن پوست، بهبودی مناسب محل برش‌ها و به حداقل رساندن شدت اسکار باشد. ویتامین ای همچنین به طور طبیعی در مواد غذایی فراوانی از جمله روغن زیتون، غلات کامل، آجیل، روغن آفتابگردان، اسفناج و غیره یافت می‌شود.
ویتامین ای موضعی یکی از محبوب‌ترین روشهای درمانی محسوب می‌شود زیرا به افراد این امکان را می‌دهد که مستقیما کرم یا روغن را روی بافت آسیب دیده اسکار بمالند و هیدراتاسیون را بهبود بخشند.
✔ از دستکاری و کشیدن بافت اسکار یا واردشدن فشار به آن خودداری نمایید
هنگامی که زخم در حال بهبود است، بایستی شرایطی را فراهم کنید که کشش و فشار وارده به زخم در حداقل‌ترین مقدار ممکن باشد؛ چرا که فشار و کشش سبب تورم و افزایش احتمال تشکیل اسکار خواهد شد. درصورتی که کشش یا تنش بیشتر باشد، بافت اسکار تشکیل شده و بیشتر نیز در معرض دید قرار می‌گیرد. کاهش تنش و فشار وارده بر بافت اسکار میتواند بسیار مفید واقع شود.
بسیاری از جراحان، ماساژ بافت اسکار با روغن یا لوسیون ویتامین ای را راهی موثر برای کاهش تنش و کشش وارده به بافت اسکار و اطراف محل برش‌ها می‌دانند. روغن یا لوسیون به لیز شدن پوست کمک کرده و اصطکاک و تنش را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، استعمال روغن و لوسیون نقش بسزایی در هیدراته نگه داشتن بافت اسکار دارد.
✔ تمامی تمرینات ورزشی توصیه‌شده توسط جراح را به دقت انجام دهید
ممکن است پزشک معالجتان انجام تمرینات سبکی مانند کشش را پس از مراحل اولیه‌ی بهبودی توصیه نماید. کشش‌های سبک و تمرینات مربوط به انعطاف‌پذیری میتواند به بازسازی بافت اسکار و افزایش دامنه حرکتی کمک نماید. کشش و ماساژ همزمان اسکار نیز قادر به بهبود ظاهر آن و کاهش شدت کلی اسکار می‌باشد.
کشش ایمن بافت اسکار جنبه مهمی از دوران بهبودی پس از جراحی است. بسیاری از فیزیوتراپیست‌ها کشش سبک و ساده را راهی ضروری برای بازسازی بافت اسکار و بهبود مناسب آن می‌دانند. جراح میتواند طرز انجام کشش‌های ایمن و بی خطر را به شما آموزش داده و زمان آغاز آنها را نیز اطلاع دهد.
✔ استفاده از ورق سیلیکونی رفع اسکار
ورق های سیلیکونی پوشش های نیمه تراوایی هستند که از پلیمری به نام پلی دی متیل سیلوکزون تشکیل شده اند و الاستیسیته آنها مشابه پوست است. نوارهای سیلیکونی اسکار اف ایکس باعث نرم شدن، ناپدید شدن و همچنین هم سطح شدن اسکار با پوست اطراف آن و همچنین کاهش مقدار Hyper pigmentation سطح اسکار می گردد.
شیت سیلیکونی، تبخیری به اندازه نصف تیخیر پوست دارند. اغلب محققین عقیده دارند که سیلیکون از طریق ایجاد محیطی مرطوب و بسته که فعالیت مویرگی را کم می کند اثرات درمانی خود را بروز داده و تولید کلاژن توسط فیبروبلاست ها را کاهش می دهد و باعث کاهش هایپرتروفی ناحیه اسکار می شود.
به طور خلاصه، ورق سیلیکونی هم در کاهش شدت اسکارها ی هایپرتروفیک تازه و هم در بهبود اسکارهای هایپرتروفیک قدیمی تر مؤثر هستند. پماد یا ژل آن اگرچه مصرف راحت تری در مقایسه با نوارهای سیلیکونی دارد و مصرف آن برای نقاط در معرض دید بهتر است اما از نوارهای سیلیکونی اثر بخشی کمتری دارد.
🛒 ورق سیلیکونی رفع اسکار اسکار اف ایکس
🛒 ورق سیلیکونی رفع اسکار سینه ای لنگری اسکار اف ایکس
🛒 ورق سیلیکونی رفع اسکار سینه ای گرد اسکار اف ایکس
✔ اجتناب از ایجاد عفونت
زمانی که بدن قادر به ترمیم موثر محل برش یا زخم نباشد، احتمال تشکیل اسکار افزایش می‌یابد. به عنوان مثال، اگر زخم عفونی شود، احتمال تشکیل اسکار در آن ناحیه بیشتر خواهد بود. پیروی از دستورالعمل‌های پس از عمل ارائه شده توسط جراح میتواند خطر بروز عفونت را به حداقل رسانده و به جلوگیری از ایجاد اسکار کمک نماید. در دوران بهبود زخم یا برش، دستهایتان را مرتب بشویید و محل برش را استریل نگه دارید و صورت نیاز، پانسمان یا بانداژ را تعویض نمایید.
درصورتی که محل زخم تمیز و خشک باشد، احتمال بروز عفونت بسیار کاهش پیدا میکند. ضدعفونی دست با مایع ضدعفونی‌کننده‌ی آنتی باکتریال، به ویژه در خارج از منزل، بسیار تاثیرگذار خواهد بود. ترک سیگار نیز میتواند در به حداقل رساندن خطر عفونت و ایجاد اسکار جراحی تاثیر بسزایی داشته باشد.
✔ هیدراتاسیون اسکار
درصورتی که برش جراحی بهبود یافته و بافت اسکار تشکیل شده است، بهتر است برای به حداقل رساندن شدت درازمدت اسکار، آن را به شیوه‌ی مناسبی هیدراته نمایید. هنگامی که اسکار هیدراته باشد، بافت آن انعطاف‌پذیرتر شده و کمتر قابل مشتهده بوده و شدت کمتری نیز دارد. پوست اطراف اسکاری که تازه ایجاد شده، نابالغ است و اغلب سبب تبخیر بیش از حد آب پوست می‌گردد.
از این رو، از دست دادن رطوبت احساس شده و کلاژن بیشتری به آن ناحیه فرستاده می‌شود تا از بین رفتن رطوبت به حداقل برسد. این کلاژن اضافی از سطح پوست بالا رفته و در نتیجه، اسکار حالت توده‌ای و برجسته پیدا میکند. استفاده از ژل‌های حاوی سیلیکون سبب اطمینان از هیدراته و سالم ماندن پوست می‌گردد.
✔ تغذیه سالمی داشته باشید و وزن خود را متعادل نگه دارید
تغذیه و وزن نقش مهمی در به حداقل رساندن شدت اسکار جراحی دارند و به طور کلی برای سلامت بدن ضروری تلقی می‌شوند. ویتامین‌های ث و آ، آهن و روی همگی برای بدن مفید بوده و احتمال ایجاد اسکار شدید را کاهش می‌دهند. همچنین باید مصرف الکل و قند را به حداقل برسانید؛ زیرا ممکن است اسکار را بدتر کنند.
بسیاری از متخصصین تغذیه همچنین توصیه می‌کنند که مصرف غذاهای غنی از نیترات مانند گوشت‌های بسیار فرآوری شده و عمل آمده را کاهش دهید. غذاهای ناسالم و غنی از نیترات می‌توانند سبب کندشدن روند بهبودی شده و سبب ایجاد پلاک در عروق خونی گردند. در نهایت، بهتر است مصرف کافئین را نیز به حداقل برسانید تا احتمال تشکیل اسکار پس از جراحی کاهش یابد.
✔ از مصرف دخانیات و الکل خودداری نمایید
برخی از عادات سبک زندگی نقش مهمی در میزان بروز اسکار جراحی ایفا می‌کنند؛ از جمله مصرف الکل و دخانیات. به طور کلی، ترک دخانیات و به حداقل رساندن مصرف الکل از گام‌های مهم در جهت داشتن یک سبک زندگی سالم به حساب می‌آید. مصرف الکل میتواند روند بهبودی بدن را مختل کرده و جای زخم را بدتر کند.
علاوه بر این، مصرف تنباکو و دود سیگار توانایی بدن در تشکیل بافت‌های جدید را با مشکل مواجه کرده و خطر ایجاد اسکار در امتداد برش یا زخم را تا حد زیادی افزایش می‌دهد. کاهش توانایی بدن در ترمیم زخم و تشکیل اسکار اغلب یکی از نگرانی‌های عمده افرادی است که تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند.
⁉ چگونه پزشک میتواند به کاهش امکان بروز اسکار کمک نماید؟
درمان‌ها و روشهای متعددی برای کاهش اسکار و بهبود بیشتر آن، کمرنگ‌شدن و بهبود فرم ظاهری بافت اسکار وجود دارد. برخی اسکارها ممکن است هرگز به طور کامل از بین نروند، اما بسیاری از بیماران شاهد بهبود چشمگیر ظاهر اسکار و کمرنگ شدن آن خواهند بود و تا حد زیادی از دید خارج می‌شوند. پزشک درخصوص درمانهای مربوطه و روشهای مراقبت از اسکارها و نحوه بهبود ظاهر آنها شما را مشاوره خواهد داد.
از بین بردن اسکار توسط لیزر: از بین بردن اسکار توسط لیزر یک روش درمانی نوآورانه است که از اشعه لیزر برای کاهش شدت و بهبود شکل ظاهری اسکار استفاده میکند. نوردرمانی برای از بین بردن اسکارها، از پرتوهای متمرکز انرژی برای برداشتن لایه خارجی پوست و تحریک ایجاد سلول‌های پوستی جدید برای جایگزینی با سلول‌های آسیب دیده یا ناسالم پوست استفاده میکند. لیزر درمانی معمولا برای بهبود انواع اسکار از جمله اسکارهای کلوئیدی کاربرد دارد.
درم ابریژن: درم ابریژن که به عنوان درماپلنینگ نیز شناخته می‌شود، یکی دیگر از درمانهای موثر اسکار است که میتواند از طریق فرآیند خراش دادن و لایه‌برداری جراحی کنترل شده، بافت اسکار را بهبود بخشد. درم ابریژن به برداشتن بافت اسکار آسیب دیده یا ناسالم و جایگزینی آن با بافت سالم‌تر و جدید کمک میکند. درم ابریژن قادر است سبب بروز نتایج طولانی مدت و صاف و یکدست شدن پوست کمک نماید.
جراحی ترمیم اسکار: جراحی اصلاحی اسکار میتواند ظاهر اسکار را بهبود بخشیده و آن را کمتر قابل مشاهده کند. جراحی ترمیمی اسکار سبب بهترشدن ظاهر بافت اسکار شده و در عین حال، عملکرد بخشی از بدن که ممکن است تحت تاثیر منفی بافت اسکار قرار گرفته یا دراثر آن دچار محدودیت شده باشد را بازیابی نماید.
فشار درمانی اسکار: یکی دیگر از درمانهای مفید برای اسکار، فشرده‌سازی یا همان فشار درمانی است که از فشار ملایم جهت بهبود بافت اسکار استفاده میکند. طی فشاردرمانی از گن‌های فشاری بافتنی با سطح هموار استفاده می‌شود تا فشار ثابتی را به ناحیه تحت درمان اعمال نماید. فشرده‌سازی اغلب برای برش‌های جراحی تازه بهبود یافته استفاده می‌شود، اما در عین حال قادر به بهبود اسکارهای قدیمی نیز می‌باشد.