روش های دبرید زخم

برای درمان زخم های مزمن باید به روش های مختلف بافت مرده را از زخم خارج کرد,زیرا بافت های مرده مانع ترمیم و بهبود سلولهای سالم میشوند. به این عمل دبریدمان یا Debridement گفته می‏شود.

اصول دبرید زخم:

برای دبرید زخم بایستی به یکسری از موارد و نکات توجه داشت.

1- محیط مناسب

مکان مورد استفاده برای دبرید باید مناسب بیمار بوده و وسایل لازم مانند ظرف سیفتی باکس، دستکش و عینک در دسترس باشد. در موقع کار پنجره ها برای جلوگیری جریان هوا و انتشار آلودگی بسته باشد. بهتر است درب اتاق کار در زمان دبرید بسته باشد تا کمتر باعث رفت و آمد و شلوغی محل بشود.دستگاههای تهویه مانند فن چند دقیقه قبل از شروع کار خاموش شود تا هوا جریان نداشته باشد.

2- مشاهده دقیق زخم

برای اینکه دبرید کمترین اسیب را به بافت سالم زخم وارد کند ابتدا باید زخم از نظر وجود لیگامن ها یا عروق احتمالی در بستر زخم بررسی شود. فردی که عمل دبرید را انجام می دهد باید از انتخاب صحیح روش مورد استفاده و بافت هدف برای دبرید مطمئن باشد.

3- صلاحیت:

شخصی که عمل دبرید کردن را انجام می دهد ( پزشک یا پرستار) بایستی صلاحیت علمی و عملی لازم را برای انجام این کار داشته باشد.برای روش های دبرید دردناک بهتر است از روش های کنترل درد مانند تجویز مسکن استفاده شود.

روشهای دبرید زخم :

دبریدمان آنزیماتیک

در این حالت با استفاده از آنزیم‏های خارجی مانند کلاژناز بافت‏های نکروزه لیز شده و از میان می‏رود.

دبریدمان مکانیکی

در این روش سعی می‏شود بدون وارد کردن آسیب به زخم و با دقت تمام با استفاده از گاز آغشته به نرمال سالین بعضی از بافت‏های نکروزه زخم خارج شود. امروزه روش‏های جدید دبریدمان مکانیکی مانند هیدروتراپی و… نیز در دسترس است. در برخی موارد از تیغ جراحی برای برداشتن بافت نکروز استفاده می شود. در استفاده از تیغ جراحی بایستی دقت زیادی شود تا به بافتهای سالم ف لیگامان ها و عروق آسیب وارد نشود.

دبریدمان اتولیتیک

این نوع دبریدمان کاملا انتخابی است و فقط سلول‏های مرده دبرید می‏شوند و آسیبی به بافت سالم و گرانوله وارد نمی‏شود. دبریدمان اتولیتیک به ‏وسیله آنزیم‏های مترشحه بافت‏ها و سلول‏های بدن انجام می‏شود. این روش با این‏که از دبریدمان جراحی طولانی‏ تر است اما بدون درد و خون‏ریزی می‏باشد. دبریدمان اتولیتیک با استفاده از پانسمان‏های مدرن و در محیطی که این پانسمان‏ها در بستر زخم ایجاد می‏کنند امکان‏پذیر است.هیدروژل از نمونه دبریدکنندگان اتولیتیک می باشد.در ژل پیوریلون هیچ ماده دارویی وجود ندارد. 90% حجم ژل پیوریلون آب مقطر است که در ترکیب با ذرات جاذب رطوبت سلولزی (CMC) و آلژینات کلسیم یک هیدروژل با غلظت متعادل بوجود آورده است که تناسب منحصر بفردی از خصوصیت رطوبت دهی (Hydration) و رطوبت گیری (Absorption) دارد. ژل پیوریلون در تماس با بافت نکروز سیاه رنگ یا زرد رنگ بر حسب میزان اگزودا و رطوبت زخم، به آن رطوبت می‏دهد یا بالعکس، رطوبت اضافه را جذب می‏کند. در چنین شرایطی ژل پیوریلون بافت نکروز را تجزیه و حل می‏کند، بدون آن که به سلول های سالم آسیبی برساند. به این ترتیب در هر نوبت استفاده از ژل پیوریلون، بافت نکروز کمتر می ‎شود.

بیوسرجری (ماگوت‏تراپی)

در این روش از لاروهای بعضی حشرات برای لیز کردن بافت نکروزه استفاده می‏شود. این لاروها پس از قرار گرفتن بر روی زخم آنزیم‏هایی ترشح می‏کنند و بافت نکروزه را جدا و از آن به عنوان ماده غذایی استفاده می‏کنند.

تصمیم گیری برای انتخاب نوع دبریدمان که به روش جراحی یا شارپ صورت گیرد یا با استفاده از هیدروژل ، به شرایط بیمار و ارزیابی زخم بستگی دارد. در مواردی که بافت نکروز اندازه و ضخامت زیادی دارد، دبریدمان جراحی بدلیل سرعت بالاتر ارجح است. از طرف دیگر شرایط خاص بیمار مانند کاهش هوشیاری، سن بالا یا مشکلات قلبی و ریوی ممکن است دبریدمان جراحی را مقدور نسازد.

هیدروتراپی

یک روش ساده و موثر برای دبرید با استفاده از فشار آب یا نرمال سالین

فشار آب مورد استفاده توسط ابزار هیدروتراپی قابل کنترل است و توسط کاربر با تجربه تنظیم می شود. در زمان دبرید با آب بایستی از وسایل حفاظت شخصی مانند لباس مناسب و عینک محافظ برای پیشگیری از تماس با پاشیدن ترشحات استفاده کرد.

نوعی از دستگاههای مخصوص دبرید بنام waterjet دارای سر مخصوصی برای پاشیدن و ساکشن آب هست که همزمان با ریختن مایع روی زخم شروع به ساکشن آن می کند و از این طریق همراه با گردش مایع روی زخم بافت دبرید می شود.