درد سیاتیک

درد سیاتیک چیست؟

سیاتیک دردی است که از ناحیه تحتانی کمر به سمت اندام‌های تحتانی یا پا ها تیر می‌کشد و به دلیل آسیب عصب سیاتیک ایجاد می‌شود . عصب سیاتیک در واقع حس و حرکت پاها را بر عهده دارد و معمولا این درد در بسیاری از موارد بدون نیاز به عمل جراحی بهبود می‌یابند.

 علائم سیاتیک

معمولا علامت سیاتیک ، درد ناحیه تحتانی کمر است که به باسن، لگن همین‌طور پا ها تیر می‌کشد. معمولا این درد با نشستن طولانی‌مدت، سرفه, عطسه و یا خم شدن کمر به جلو بدتر می‌شود و گاهی اوقات این درد همراه با احساس سوزش ، سوزن سوزن شدن ، بی‌حسی و یا ضعف در اندام تحتانی است.

علل دیگر

به‌طورکلی دردهای ناحیه کمر بسیار شایع هستند اما علل دیگری به‌غیراز سیاتیک هم می‌تواند باعث ایجاد این دردها شود . گاهی اوقات گرفتگی عضلات، لیگامان ها و تاندون‌های ناحیه کمری و علل دیگری می‌توانند دردهای مشابه ایجاد کنند. مشخصه دردهای سیاتیک این است که این درد معمولا به سمت اندام تحتانی و حتی تا کف پا ها و انگشتان تیر می‌کشد.

در چه افرادی شایع است؟

دردهای سیاتیک معمولا با افزایش سن شایع‌تر هستند و در افراد میان‌سال دیده می‌شوند که علت آن، ضعیف شدن دیسک‌های کمری به دنبال ایجاد آرتروز است. البته افراد باردار هم ممکن است به دلیل فشاری که رحم به كمر وارد می‌کند، دچار دردهای سیاتیک شوند.

بیرون‌زدگی دیسک

بیرون‌زدگی دیسک یکی از علل شایع ایجاد دردهای سیاتیک است. دیسک مثل بالشتکی بین مهره‌های ستون فقرات عمل می‌کند و با گذشت و افزایش سن دچار آسیب می‌شود و معمولا این بیرون‌زدگی دیسک به دنبال آرتروز و افزایش سن باعث ایجاد فشار روی عصب سیاتیک و ایجاد علائم کمردرد و دردهای اندام تحتانی می‌شود.

تنگی کانال نخاعی

یکی دیگر از علل ایجاد دردهای سیاتیک، تنگی کانال نخاعی است که مطمئناً خیلی زیاد از زبان پزشکان شنیده‌اید. معمولا آسیب مهره‌های ستون فقرات، آرتروز مهره‌ها و همچنین دیسک‌های بین آن‌ها با افزایش سن و بیرون‌زدگی دیسک در نواحی متعدد، باعث ایجاد تنگی کانال نخاعی، ایجاد فشار روی اعصاب سیاتیک و در نتیجه علائم مربوط به سیاتیک می‌شود.

تومورهای نخاعی

تومورهای نخاعی از علل بسیار ناشایع و نادر ایجاد دردهای سیاتیک است. اما به‌هرحال جز تشخیص‌های پزشک متخصص درد، جای می‌گیرند.

سندرم پیریفورمیس

یکی از علل ایجاد دردهای سیاتیک التهاب عضله پیریفورمیس در ناحیه پشت باسن است، که با فشار به عصب سیاتیک، این دردها را ایجاد می‌کند.

کیف پول بزرگ

یکی از عللی که باعث التهاب عضله پیریفورمیس و ایجاد سندرم پیریفورمیس می‌شود، گذاشتن کیف پول‌های بزرگ در جیب عقب شلوار است. وقتی کیف پول شما در جیب پشت شلوار قرار می‌گیرد و شما به مدت طولانی می‌نشینید، این آسیب به عضله پیریفورمیس و عصب سیاتیک شما واردشده و نهایتاً دچار دردهای سیاتیک می‌شوید. پس همیشه مراقب کیف پول خود باشید که در جیب جلوی شلوار شما قرار گیرد.

عفونت

گاهی اوقات هم این درد سیاتیک و دردهای ناحیه کمر و اندام‌ها تحتانی به دنبال آسیب ، شکستگی مهره‌ها، عفونت و یا ایجاد التهاب است که می‌تواند دقیقاً دردهای سیاتیک را بازسازی کنند. گاهی اوقات هم هیچ علت خاصی برای این دردهای سیاتیک پیدا نمی‌شود.

تشخیص

برای تشخیص دردهای سیاتیک حتماً باید به پزشک متخصص درد مراجعه کنید. پزشک معمولا از ناحیه درد، تیر کشیدن این درد ، همچنین محل دقیق آن و عواملی که باعث برطرف و یا بدتر شدن آن می‌شود، از شما سؤال خواهد کرد و نهایتاً هم یک معاینه فیزیکی با معاینه اندام‌های تحتانی و مانورهای مخصوص انجام می‌شود تا به تشخیص دقیق درد شما کمک کند.

عکس‌برداری

حتماً برای تشخیص دقیق‌تر دردهای سیاتیک نیاز به عکس‌برداری ازجمله ام.آر.آی ( MRI ) یا سی‌تی‌اسکن و همچنین تست‌های دیگری مثل نوار عصب و عضله است و مطمئن باشید که با انجام این تست‌ها و تشخیص دقیق‌تر، درمان شما هم با دقت بیشتری انجام خواهد گرفت.

عوارض

گاهی اوقات دردهای سیاتیک شدید همراه با از دست دادن اختیار ادرار و مدفوع بیمار همراه می‌شوند.این علائم نشانه اورژانسی بودن درد سیاتیک شما است و حتماً باید به‌طور اورژانسی به پزشک مراجعه کرده و احتمالاً تحت عمل جراحی قرارگیرید.

گرما و سرما ؟

استفاده از پک‌ها یا کیسه‌های گرم و سرد، هر دو برای درمان‌های خانگی عصب سیاتیک می‌تواند کمک‌کننده باشند. معمولا از کیسه‌های گرم و سرد برای حدود 20 دقیقه، هرچند ساعت روی ناحیه درد استفاده می‌شود و استفاده از این گرما و سرما به‌طور متناوب هم، بیشتر به شما کمک می‌کند.

داروها

داروهایی که به‌طورمعمول به درمان سیاتیک کمک می‌کنند و شما حتی می‌توانید از سوپرمارکت‌ها هم به‌صورت OTC آن‌ها را تهیه کنید، داروهای ضد درد غیراستروئیدی هستند ازجمله ایبوبروفن ، ولتارن و همین‌طور استامینوفن. اما تزریق داروهایی همچون کورتيكواستروئید و همچنین ماده بی‌حسی به داخل کانال نخاعی حتماً توسط فرد متخصص يا پزشک فوق تخصص درد برای شما انجام می‌شود.

ورزش

در حال حاضر مانند گذشته برای کمک به درمان سیاتیک، استراحت مطلق را تجویز نمی‌کنند بلکه به بیمار توصیه‌های مختلفی برای انجام فیزیوتراپی و ورزش‌های کششی و راه رفتن‌های کوتاه‌مدت می‌شود که می‌تواند به کاهش درد بیمار کمک کند.

بلوک یا تزریق

تزریق‌های داخل کانال نخاعی یا انجام بلوک‌های عصبی هم برای بسیاری از بیماران مبتلا به دردهای سیاتیک شدید می‌توانند کمک‌کننده باشند و توسط متخصص درد و در کلینیک‌های درد تحت عکس‌برداری، انجام می‌شوند و التهاب اعصاب سیاتیک را کاهش می‌دهند.

جراحی

وقتی بیماری به درمان‌های دارویی ، فیزیوتراپی ، ورزش و درمان‌های خانگی جواب نمی‌دهد، معمولا کاندید عمل جراحی دیسک به‌صورت بسته می‌شود و متخصصین درد به كمك لیزر یا اوزن و با کاهش حجم بیرون‌زدگی دیسک باعث کاهش دردهای سیاتیک در این بیماران می‌شوند.

بازتوانی

پس از انجام عمل جراحی بسته و در برخی از موارد جراحی باز، بافت‌ها نیاز به مدتی برای ترمیم دارند اما بعد از گذشت چند هفته، معمولا فیزیوتراپی و انجام ورزش‌ها برای بیمار شروع می‌شود تا بتواند سریع‌تر به زندگی عادی خود برگردد.

درمان‌های مکمل

درمان‌های مکمل یا آلترناتیو شامل ماساژ ، یوگا ، کایروپرکتیک و طب سوزنی هستند که برای بسیاری از بیماران مبتلا به کمردردهای ناشی از سیاتیک کمک‌کننده‌اند.

پیشگیری

نهایتاً به پیشگیری از دردهای سیاتیک می‌رسیم که مسلماً مهم‌ترین نقش را در کاهش دردهای سیاتیک و کاهش نیاز به اعمال جراحی مختلف دارد. شما باید تا حد امكان وزنه‌های سنگین بلند نکنید؛ و اگر مجبور به اين كار شديد: برای بلند کردن وزنه‌های سنگین، سعی کنید که از زانوی خود خم شوید و به ناحیه کمر خود فشار زیادی وارد نکنید. همین‌طور برای نشستن و ایستادن، حتماً از پزشک خود مشاوره بگیرید که قرارگیری در چه وضعیت‌هایی می‌تواند مانع از ایجاد دردهای سیاتیک در شما شود و حتماً از یک فعاليت ورزشي به‌طور منظم و روزانه استفاده کنید.

مترجم : دکتر مریم ظفرقندی (فلوشیپ فوق تخصص درد)