دبریدمان زخم بستر
دبریدمان چیست؟
دبریدمان یا دبرید کردن، به معنای برداشت و حذف بافت مرده، ترشحات و عفونت زخمهای عمیق است.
زخم بستر یا زخم فشاری چیست؟
زخم بستر در اثر فشار مداوم به هر نقطه از بدن، روی پوست ایجاد میشود. این زخم بیشتر در نواحی که عضلات کم یا تحلیل رفته هستند ایجاد میشود. در واقع فشار استخوان ها بر پوست، عامل آسیب رساندن به بافت های نرم و نهایتا ایجاد زخم فشاری یا زخم بستر است. علل زمینه ای بسیاری به عنوان ریسک فاکتورهای ایجاد چنین زخمهایی شناخته میشوند.
بزرگ شدن زخم بستر
زخم بستر در افرادی ایجاد می شود که حداقل طی یک مدت طولانی یا مادام العمر تحت تاثیر ریسک فاکتورهای ایجاد زخم بستر قرار دارند. در فرد مبتلا به قطع نخاع و افراد دیابتی، عدم تحرک و قند خون بالا، دو عامل برای ایجاد و همچنین رشد و وخامت زخم بستر هستند. بنابراین پیشرفت زخم بستر و مزمن شدن آن در بیماران، امری محتمل است. زخم بستر مراحل مختلفی دارد. اگر این زخم عفونت کند، بافت های نرم اطراف مانند پوست، ماهیچه، تاندون و همچنین استخوان را نیز درگیر خواهد کرد. مزمن شدن زخم بستر منجر به ایجاد حفره در محل زخم میشود. گاهی زخم بستر مزمن از روی پوست قابل تشخیص نیست و یا در مراحل ابتدایی به نظر میرسد در حالی که زیر پوست حفره عفونی در حال پیشرفت است. به دلیل تماس عفونت با بافت سالم، نه تنها زخم بهبود نمی یابد بلکه بزرگتر میشود.
درمان زخم بستر یا زخم فشاری مزمن
حفره زخم بستر مزمن با بافت های مرده و نکروزه، عفونت و ترشحات چرکی پر شده است. داروهای موضعی به بستر زخم نفوذ نمیکنند. افزایش التهاب در بستر زخم، مانع از عملکرد مناسب سلول ها و عوامل سیستم ایمنی بدن برای مقابله با عفونت می گردد.
بنابراین بهترین راه برای درمان چنین زخمی چیست؟
اولین و مهمترین قدم در درمان زخم بستر مزمن که حفره یا تونل ایجاد نموده، دبریدمان یا دبریده کردن است. زیرا همانطور که گفته شد زخم فشاری در نقاطی از بدن که عضلات تحلیل رفته اند یا توده بدنی کمی وجود دارد، با فشار استخوان بر بافت نرم اطراف ایجاد میشوند. بنابراین انتشار زخم بستر از بافت نرم به استخوان، سریعتر از معمول اتفاق می افتد. کنترل سریع عفونت و جلوگیری از انتشار آن به خون یا بافتهای عمقی، احتمال قطع عضو و یا مرگ در اثر سپسیس را کاهش میدهد.
مراحل دبریدمان زخم بستر
دبریده کردن زخم بستر شامل مراحل زیر است.
- اگر سطح زخم بسته باشد، در ابتدا باید سطح زخم را باز نمود. برای این کار روش های مختلفی وجود دارد.
- برش زدن زخم توسط پزشک یا جراح.
- برداشتن لایه سطحی با روشهای غیر تهاجمی مانند پانسمان.
- در زخم هایی که حفره کوچکتر و عفونت کمتری دارند، با انواع روش های غیر تهاجمی، بافت نکروزه به مرور حذف میشود.
- در زخم هایی با حفره بزرگ و عفونت زیاد، از روش تهاجمی تری مانند تراشیدن و یا جراحی استفاده میشود. طی جراحی بافت نکروزه، عفونت و ترشحات داخل حفره کاملا تخلیه میشوند.
انواع روش دبریدمان زخم بستر
دبریدمان با روش های مختلفی انجام میشود. انتخاب روش دبریدمان به نوع، وسعت، عامل و عمق زخم بستگی دارد.
دبریدمان انتخابی
- در این روش جراح تصمیم میگیرد که چند لایه و به چه میزان باید برداشته شود.
- لایه فیلم میکروبی و یک لایه سلول سالم از سطح بستر حذف میشوند.
- سرعت انجام دبریدمان با جراحی بالا است.
- کمی خونریزی از بستر زخم ایجاد میشود.
- پس از انجام، پلاکتها و سایر سلولهای موثر در ترمیم زخم به محل فراخوانی میشوند.
دبریدمان غیر انتخابی
- با روش های غیر تهاجمی یا اتولیتیک انجام میشود.
- میزان لایه و بافتهای حذف شده، مانند روش انتخابی قابل مدیریت و کنترل نیست.
- دبریدمان غیر انتخابی معمولا قادر به حذف تمام لایه های نکروزه نیست.
- با سرعت کمی انجام میگیرد.
- لایه سلول سالم سطح داخلی حفره در این روش حذف نمیشود.
