ایکتیوز یا ماهیاک چه بیماری است؟

ایکتیوز یا ماهیاک

ایکتیوز یا ماهیاک چه بیماری است؟

خشکی شدید پوست

عوامل بسیاری از هوای سرد تا کلر موجود در استخرها می توانند منجر به خشکی پوست و پوسته پوسته شدن آن شوند. اما در گروه اندکی از افراد بیماری به نام ایکتیوز منجر به خشکی مزمن و ورقه ورقته شدن پوست می شود. این بیماری درمان قطعی ندارد اما با برخی روش ها می توان از میزان عوارض و علائم آن کاست. ایکتیوز یک بیماری نیست بلکه مجموعه ای از ۲۰ بیماری پوستی می توانند منجر به خشکی مفرط پوست شوند. افرادی با این بیماری لایه ی محافظ پوست را که از رطوبت آن محافظت می کند از دست داده اند. همچنین موجب می شود سلول های پوستی جدید به کندی تولید و ترمیم شده و سلول های مرده به آرامی از بستر جدا شوند. به همین دلیل روی پوست افراد مبتلا لایه ای ضخیم از یک پوست خشک شده وجود دارد.

انواع ایکتیوز

برخی انواع این بیماری فقط باعث خشکی و کنده شدن پوست می شوند. انواع دیگر اعضای درونی را نیز دچار مشکل می کنند. بیشتر انواع ایکتیوز بسیار نادر هستند. دو نوع رایج تر آن عبارتند از:

  • ایکتیوز ولگاریس
    تقریبا از هر ۲۵۰ نفر ۱ نفر را مبتلا می کند
  • ایکتیوز ارثی وابسته به جنسیت
    از هر ۶۰۰۰ نفر یک نفر را مبتلا کرده و فقط در مردان ایجاد می شود

عوامل ایجاد ایکتیوز

ایکتیوز می تواند ارثی یا اکتسابی باشد. انواع ارثی در اثر جهش یا تغییرات ژنی به وجود می آید.

ایکتیوز ارثی

جهش در ژن های برخی پروتئین های پوستی محافظ را تحت تاثیر قرار می دهد. گاهی این جهش ازم ادر و پدر به فرزند منتقل می شود و گاهی ممکن است جهش در جنین ایجاد شده باشد. برخی افراد تنها حامل ژن معیوب هستند اما هیچ علائمی نشان نمی دهند. ایکتیوز اکتسابی در بزرگسالی ایجاد می شود و پزشکان دلیل آن را نمی دانند.

ایکتیوز اکتسابی

افراد مبتلا مشکلات دیگری نیز دارند همچون:

  • تیروئید کم کار
  • مشکلات کلیوی
  • آلودگی با ویروس HIV
  • سرطان هایی مانند لنفوم هوچکین
  • سارکوئید، بیماری نادری که منجر به ایجاد نواحی ملتهب در اندام های داخلی می شود

برخی از داروها نیز ممکن است منجر به آغاز بیماری شوند:

  • برخی داروهای ضد HIV
  • بعضی داروهای ضد سرطان
  • نیکوتینیک اسید که در درمان کلسترول بالا تجویز می شود

نشانه های ماهک (ایکتیوز)

علائم در نوع ارثی هنگام تولد یا در چند ماهگی بروز پیدا می کند. قطعات پوستی فقط در برخی نقاط بدن به وجود می آیند مانند:

  • تنه
  • پاها
  • معده
  • باسن
  • صورت
  • پوست سر

این قطعات می توانند سفید، طوسی یا قهوه ای تیره باشند. ترک های سطحی یا عمیق نیز روی این نواحی دیده می شود. شدت علائم در  هوای گرم کاهش می یابد.

سایر علائم عمومی عبارتند از:

  • درد
  • خارش
  • پوسته ریزی
  • تاول پوستی
  • قرمزی پوست
  • خطوط روی کف دست و پا
  • کشیدگی و سفتی پوست طوری که حرکت را مشکل می کند

بسیاری از مبتلایان همزمان از اگزما نیز رنج می برند.

خارش اگزما

بیشتر بخوانید > خارش اگزما را چگونه کنترل کنید؟

آزمایش ابتلا به بیماری ماهک

در برخی افراد شدت علائم کمتر است که میتوان با استفاده از تست بزاق یا نمونه برداری از ضایعات پوستی در این افراد ابتلا به ایکتیوز را بررسی نمود.

عوارض بیماری ماهک

کنده شدن پوسته ها و خشکی شدید عوارض زیر را به وجود می آورد:

  • عفونت
  • کم آبی بدن
  • مشکلات مغز و سیستم عصبی
  • رشد کند موها خصوصا روی سر
  • کاهش بینایی به دلیل آسیب به قرنیه
  • مسدود کردن غدد عرق و افزایش حرارت بدن
  • افزایش کالری سوزی به دلیل فعالیت بیشتر بدن جهت تولید پوست جدید

در مردان مبتلا، ریسک موارد زیر بیشتر خواهد بود:

  • بیضه مخفی
  • سرطان بیضه
  • کاهش تعداد اسپرم

درمان بیماری ایکتیوز

اگرچه این بیماری درمان قطعی ندارد اما با استفاده از مراقبت ها می توان از شدت علائم و عوارض آن کاست:

  • استفاده روزانه از کرم، لوسیون یا پماد های مخصوص و قوی.
    این محصولات باید حاوی ترکیبات باشند از قبیل: لانولین، آلفا هیدروکسی اسیدها، اوره، پروپیلن گلیکول، سرامیدها یا کلسترول
  • بلافاصله پس از حمام یا شستشو از کرم های مرطوب کننده استفاده کنید زیرا به حفظ رطوبت کمک می کند
  • اسکراب ملایم پوست برای ریختن و از بین رفتن لایه های ضخیم پوست های مرده
  • لایه برداری با کرم یا پمادهای حاوی سالیسیلیک اسید، گلیکولیک اسید یا لاکتیک اسید
  • در موارد خشکی شدید که با کرم و پماد کنترل نمی شود داروهای خوراکی نظیر رتینوئید ها تجویز می شوند. البته خود این داروها نیز عوارضی مانند ضعف بافت استخوانی، خشکی دهان یا مشکلات معده دارند

در کنار مراقبت های جشمانی، کمک گرفتن از مشاور و روان درمانگر در بهبود عوارض روحی و روانی ناشی از این بیماری ضروری است.

بازارطب