نقص سیستم ایمنی اولیه
نقص سیستم ایمنی اولیه
نقص در سیستم ایمنی منجر به ضعف بدن شده و فرد مکررا به بیماری های عفونی مبتلا می شود. بسیاری از افراد با نقص سیستم ایمنی متولد می شوند که آن ها را مستعد ابتلا به انواع بیماری ها می کند. بسیاری از انواع این نقص ها آنقدر خفیف یا ملایم هستند که ممکن است تا سالها تشخیص داده نشوند. برخی از انواع نقص سیستم ایمنی نیز آنقدر شدید هستند که هنگام تولد قابل تشخیص است. درمان در این افراد شامل روش هایی برای تقویت سیستم ایمنی است. در ادامه با علائم این اختلال آشنا خواهید شد.
نشانه های نقص سیستم ایمنی اولیه
مهمترین علامت ابتلا به عفونت های مکرر است. عفونت هایی با عوامل قارچی، ویروسی یا باکتریایی که در این افراد به خوبی بهبود نیافته و مجددا عود می کنند. التهاب ناشی از عفونت هایی مکرر در بیماران نیز یک مشکل ثانویه است. عفونت های فرصت طلب به سادگی در بیماران نقص ایمنی ایجاد بیماری کرده و با داروهایی معمول به سختی درمان می شوند. علائم بر اساس نوع بیماری و همچنین نوع نقص ایمنی متفاوت بوده و به طور کلی شامل موارد زیر است:
- تاخیر در رشد و تکامل
- التهاب و عفونت در ارگان های داخلی بدن
- مشکلات خونی مانند کمبود پلاکت های خونی یا کم خونی
- مشکلات گوارشی نظیر انقباض مداوم، کاهش اشتها، اسهال و تهوع
- ابتلا به بیماری های خود ایمنی همچون لوپوش، آرتریت روماتوئید یا دیابت نوع 1
- عفونت های راجعه مانند پنومونیا، برونشیت، عفونت سینوسی، عفونت گوش، مننژیت یا عفونت های پوستی
چه زمان باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر عفونت های مکرر و بیماری های طولانی مدت یا راجعه را تجربه کردید باید برای ریشه یابی به متخصص مراجعه کنید. تشخیص و درمان به موقع در کاهش عوارض ناشی از نقص سیستم ایمنی نقش مهمی دارد. همچنین میتوان با درمان به موقع از ایجاد عفونت های خطرناک تر و عود بیماری تا حد زیادی پیشگیری نمود.
علل نقص سیستم ایمنی
بسیاری از اختلالات در سیستم ایمنی ارثی هستند که توسط ژن های یک یا هر دو والد منتقل می شوند. همچنین جهش های ژنتیکی که در دوران جنین ممکن است ایجاد شوند عامل برخی از این نقص های سیستم ایمنی هستند. بیش از 300 نوع اختلال نقص ایمنی اولیه وجود دارد که به طور عمده بر اساس ترکیبی که دچار نقص یا کمبود است به 6 نوع تقسیم بندی می شود:
- کمبود آنتی بادی
- نقص کمپلمان ها
- کمبود سلول های T
- نقص ایمنی با دلیل نامشخص
- نقص در سلول های فاگوسیتوز
- ترکیبی از کمبود آنتی بادی و کمبود سلول های T
ریسک فاکتورهای ابتلا به نقص سیستم ایمنی
تنها ریسک فاکتور شناخته شده سابقه نقص ایمنی در خانواده است که احتمال ابتلا را افزایش می دهد. بنابراین در صورت وجود هر نوع اختلال سیستم ایمنی بهتر است قبل از باردار شدن با متخصص مشورت کنید.
عوارض ناشی از نقص ایمنی
به برخی از این عوارض مانند عفونت های مکرر و راجعه اشاره شد. از دیگر عوارض آن میتوان موارد زیر را نام برد:
- مرگ ناشی از عفونت شدید
- افزایش ریسک ابتلا به سرطان
- آسیب به قلب، ریه ها، سیستم عصبی یا گوارشی
افراد مبتلا به نقص ایمنی چگونه از ابتلا به بیماری جلوگیری کنند؟
از آنجایی که نقص سیستم ایمنی اولیه ژنتیکی است راهی برای پیشگیری از آن وجود ندارد. اما فرد در صورت ابتلا با رعایت برخی نکات می تواند از ریسک بیمار شدن بکاهد:
- ورزش روزانه و منظم را فراموش نکنید.
- بهداشت را بیشتر از افراد دیگر رعایت کنید.
- تغذیه مناسب و سرشار از مواد مغذی داشته باشید.
- از قرار گرفتن در نزدیکی افراد بیمار و آلوده ممانعت کنید
- آزمایشات روتین، معاینات دهان و دندان را منظم انجام دهید.
- خواب و استراحت کافی نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی دارد
- حتما از واکسن های مطمئن برای افزایش ایمنی خود استفاده نمایید
- تا جای ممکن از نگهداری از حیوانات خانگی یا عوامل آلرژی زا خودداری کنید
- در صورتی که در شهرهای آلوده زندگی می کنید، از دستگاه تصفیه هوا و ماسک های مناسب استفاده کنید
- استرس و اضطراب سیستم ایمنی را سرکوب می کند، با انجام کارهای مختلف آنها را از خود دور کنید یا در صورت نیاز از روانشناس کمک بگیرید
