مقاومت به انسولین

مقاومت به انسولین چیست؟

انسولین هورمونی است که مانند یک کلید درب سلول‌ها را بر روی ورود گلوکز (ساده ترین فرم قند) از جریان خون باز می‌کند.
به این ترتیب مولکول‌های گلوکز در فرآیند تولید انرژی شرکت می کنند.
گاهی این فرآیند قفل و کلید به‌ خوبی کار نکرده و مولکول‌های گلوکز در داخل خون افزایش می یابند.
حتی وقتی بدن به‌ اندازه کافی انسولین تولید می کند.
دانشمندان هنوز نمی‌توانند با اطمینان در مورد علت عدم پاسخ سلول‌ها به انسولین یا مقاومت به انسولین نظر دهند.

 علائم مقاومت به انسولین

معمولاً مقاومت به انسولین نشانه‌ای ندارد، به همین دلیل گاهی فرد به این عارضه برای مدت طولانی مبتلا می‌باشد، اما از ابتلا خود به این بیماری بی‌اطلاع است. افرادی که به مقاومت به انسولین مبتلا هستند، گاهی لکه‌های تیره‌ای را روی پوست گردن، آرنج، زانوها، دست‌ها و زیر بغل خود مشاهده می‌کنند.

چه عواملی سبب افزایش خطر مقاومت به انسولین می‌شود؟

اضافه وزن، ناکافی بودن فعالیت بدنی و ورزش، بالا بودن فشارخون یا کشیدن سیگار عواملی هستند که خطر ابتلا فرد را به مقاومت به انسولین افزایش می‌دهند.

مشکلات قلبی و خون

 برخی مسائل در ارتباط با سیستم گردش خون نیز می‌تواند شانس ابتلا به مقاومت به انسولین را افزایش دهد که ازجمله می‌توان به پایین بودن مقدار کلسترول خوب (HDL)، بالا بودن تری گلیسیریدها در خون، بیماری قلبی، سابقه سکته مغزی و بیماری‌های عروقی در گردن یا پا اشاره کرد.

سابقه خانوادگی

در نژادهای آفریقایی، هیسپانیک/ لاتین، بومیان آمریکایی، آسیایی‌ و جزایر اقیانوس آرام احتمال ابتلا به مقاومت به انسولین بیشتر است.
چنانچه والدین، برادر یا خواهر شما به دیابت نوع ۲ مبتلا باشند شما در معرض خطر بیشتری قرار دارید.
همچنین در زنان مبتلا به دیابت بارداری ریسک مقاومت به انسولین در نوزاد افزایش می‌یابد.

تشخیص مقاومت به انسولین

آزمایش مقاومت به انسولین پیچیده و ناراحت‌کننده است، بنابراین پزشک ممکن است برای شما آزمایش پیش دیابت (قند خون بالاتر از حد طبیعی) را درخواست دهد. آزمایشگاه میزان گلوکز موجود در خون شما را پس از ناشتا اندازه‌گیری می‌کند یا میانگین غلظت قند خون شما را در طی چند ماه گذشته با آزمایش هموگلوبین A1c  اندازه‌گیری می‌کند، بالا بودن جواب این آزمایش‌ها نسبت به حالت طبیعی نشان‌دهنده مقاومت بدن شما به انسولین خواهد بود.

احتمال ابتلا به دیابت

آیا احتمال ابتلا به دیابت برای افرادی که مقاوم به انسولین هستند، وجود دارد؟
برای پانکراس ادامه تولید مقادیر اضافه‌تر انسولین برای جبران مقاومت به انسولین و ورود گلوکز به داخل سلول‌ها سخت است.
در نهایت سلول‌های سازنده انسولین از کار می‌افتند.
این مسئله منجر به پیش دیابت و دیابت نوع ۲ می‌شود.
اگر در مراحل اولیه مقاومت به انسولین از این مشکل مطلع شده، شیوه زندگی‌تان را تغییر دهید.
با مراقبت از ادامه این روند به‌ سوی پیش دیابت و دیابت نوع ۲ جلوگیری نمایید.
برای اطلاعات بیشتر بر روی لینک مقابل کلیک کنید: درمان دیابت

تغذیه و مقاومت به انسولین

مصرف مواد قندی، غلات تصفیه‌شده و چربی‌های حیوانی را کاهش دهید.
مقادیر بیشتری سبزیجات، میوه و غلات سبوس‌دار، استفاده نمایید.
این نوع الگوی تغذیه‌ای به شما کمک می‌کند به وزن سلامت خود برگردید.
همچنین این شیوه به سلول‌های شما کمک می‌کند تا از انسولین ساخته‌شده در بدنتان بهتر استفاده کنند.
رژیم غذایی DASH  که برای افراد مبتلا به فشارخون بالا طراحی شده مثال خوبی از یک رژیم غذایی سالم است.
در این رژیم مصرف نمک محدود شده است.
این رژیم می‌تواند به کاهش مقاومت به انسولین کمک کند.
به خصوص اگر از وزن شما کاسته شود و به فعالیت بدنی بیشتری بپردازید.
مطالعات همچنین نشان داده‌اند بین کمبود ویتامین D و کاهش پاسخ بدن به انسولین ارتباط وجود دارد.

فعالیت بدنی خود را افزایش دهید

فعالیت فیزیکی تأثیر بسیار زیادی در کاهش مقاومت به انسولین دارد.
ورزش همانند یک رژیم غذایی سالم به شما در کاهش وزن کمک می‌کند.
ورزش همچنین به سلول‌ها برای استفاده از انسولین بخصوص سلول‌های ماهیچه‌ای کمک می‌نماید.
هدف انجام حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت فیزیکی در اکثر روزهای هفته است.
شدت این فعالیت‌ها باید به‌ اندازه‌ای باشد که ضربان قلب شما افزایش یابد و تنفس اندکی سخت‌تر شود.

داروی درمان مقاومت به انسولین

تغییرات سبک زندگی بهترین درمان برای مقاومت به انسولین است.
اما اگر بدن فردی مقاوم به انسولین شود و ابتلا او به دیابت نوع ۲ بسیار محتمل باشد پزشک داروی متفورمین را برای او تجویز خواهد کرد.
این دارو از ابتلا افراد دارای اضافه وزن به دیابت نوع ۲ جلوگیری کرده یا آن را به تأخیر خواهد انداخت.

سندرم متابولیک

مقاومت به انسولین بخشی از سندرم متابولیک است.
برای ابتلا به سندرم متابولیک یک فرد باید حداقل ۳ ویژگی از موارد زیر را داشته باشد: دور کمر بزرگ، بالا بودن تری گلیسیرید خون، پایین بودن کلسترول HDL، بالا بودن فشارخون، بالا بودن قند خون بیش از میزان طبیعی.
سندرم متابولیک خطر ابتلا به دیابت، بیماری قلبی و سکته را افزایش می‌دهد.

بیماری‌های مرتبط با مقاومت به انسولین

در افرادی که به انسولین مقاوم هستند میزان التهاب در سراسر بدن بالاتر است.
در سایر بیماری‌ها نیز این التهاب دیده می‌شود. مقاومت به انسولین با بیماری قلبی عروقی، تشکیل لخته در شریان‌ها، بیماری کلیوی، بیماری کبدی، سندرم تخمدان پلی کیستیک و آرتریت روماتوئید مرتبط می‌باشد.

مترجم: سحر ابراهیمی

ویرایشگر : دکتر شهرام اعظمی (جراح و متخصص استخوان و مفاصل)