چرا عفونت گوش شیوع بالایی دارد؟
این فقط یک تصور نیست. کودکان درصد بالایی از مبتلایان به عفونت گوش را به خود اختصاص می دهند. در حقیقت، دوبار از هر سه سرماخوردگی به عفونت گوش ها منجر می شود. مهم ترین دلایل این امر کامل نبودن سیستم ایمنی بدن و کوچک بودن گوشهای کودکان است که به خوبیبزرگسالان خشک باقی نمی ماند.
گوش شناگران
عفونت در مجرای خارجی گوش اغلب (گوش شناگران) نامیده می شود. عفونت زمانی رخ می دهد که گوش مدت زمان زیادی مرطوب بماند تا امکان رشد باکتری ها فراهم شود. اما حتی اگر کودکی شناگر هم نباشد، تنها یک خراش کوچک ناشی از گوش پاک کن هم مشکل زاست. والدین باید نسبت به خارش یا درد گوش حساس بوده و در صورت بروز این علایم به پزشک مراجعه کنند.
تشخیص عفونت گوش
تنها راه برای تشخیص عفونت گوش مراجعه به پزشک و معاینه و دیدن مجرای گوش با وسیلهای به نام اتوسکوپ است. این دستگاه در حقیقت یک چراغ قوهی پیشرفته است که یک لنز داخلی برای بزرگنمایی تصویر دارد. پردهی گوش سالم (که در شکل نشان داده شده است) کاملاً شفاف و صورتی تیره است در حالی که پرده گوش عفونی قرمز رنگ و ورم کرده دیده می شود.
فواید و عوارض درمان خانگی عفونت
ساختار داخلی گوش
شیپور استاش کانالی است که یک طرف به گوش میانی و از طرف دیگر به حلق راه دارد. وظیفه آن حفظ فشار مایع و هوا در گوش است. سرماخوردگی، آنفلوآنزا و حساسیت ها موجب تحریک شیپور استاش و تورم آن می شوند.
مایع درون گوش
اگر شیپور استاش بسته شوند، درون گوش میانی مایع جمع می شود و محیط مناسبی برای رشد باکتری و ویروس فراهم میآید که باعث بروز عفونت می شود. پزشک داخل گوش کودک را با اتوسکوپ نگاه می کند و حباب های هوا را پشت پرده گوش می بیند که قابلیت ارتعاشی آن را کم می کند. اگر ارتعاش پرده گوش به اندازه طبیعی نباشد، یعنی در گوش میانی مایع جمع شده است.
پارگی پرده گوش
اگر فشار مایع درون گوش میانی زیاد باشد، منجر به پارگی پرده گوش می شود. (همانطور که در شکل نشان داده شده است) اگر این اتفاق بیفتد، مایعی به رنگ زرد، قهوهای یا سفید از گوش خارج می شود. گرچه پارگی گوش ترسناک به نظر می رسد، اما باید بدانیم که درصد بالایی از پارگی ها خود به خود بعد از چند هفته ترمیم می شوند و پس از ترمیم شنوایی به حد طبیعی باز خواهد گشت. خبر خوب این است که بلافاصله بعد از پارگی پرده گوش، درد و ناراحتی از بین می رود.
نشانه های عفونت گوش
مهمترین نشانه ی عفونت، گوش درد است که بخصوص مانع خوابیدن کودک میشود. سایر نشانه ها از این قرارند:
- کم شنوایی
- تب
- خروج ترشح از گوش
- گیچی و منگی
- گرفتگی بینی
نشانه های عفونت گوش در نوزادان
از آنجایی که نوزادان یا کودکان کم سن قادر به بیان گوش درد خود نیستند، تشخیص عفونت گوش مشکل تر میشود. آنها معمولا بی قراری میککند یا به گوش های دست می زنند. کودکان کوچکتر بدخلقی میکنند، به سختی میخوابند یا به خوبی غذا نمیخورند. نوزادان شیشه شیر را به خوبی دهان نمیگیرند چون مایع و فشار پشت پرده گوش مانع بلعیدن راحت میشود.
مراقبتهای خانگی برای عفونت گوش
هنگامی که سیستم ایمنی بدن کودک با عفونت در حال جنگسدن است، والدین باید راهکارهایی برای کاهش درد کودک انجام دهند. قراردادن حوله گرم روی گوش باعث التیام درد می شود. قطره های گوش نیز باعث بهبودی می شود ولی حتماً قبل از استفاده باید با پزشک مشورت شود. مسکن و پایین آورندههای تب مانند ایبوپروفن و استامیتوفن هم می توانند استفاده شوند. هرگز آسپرین به کودک ندهید.
آنتی بیوتیک ها و عفونت گوش
عفونت گوش معمولاً خود به خود درمان میشود اما گاهی نیاز به استفاده از دارو میباشد. گرچه پزشکان تمایل کمتری به مداخلات دارویی دارند زیرا باعث ایجاد مقاومت دارویی در بدن میشود و تنها در هنگام عفونتهای باکتریایی موثر است نه عفونت های ویروسی. به هر حال پزشک بهترین تصمیم گیرنده برای استفاده یا عدم استفاده از آنتی بیوتیک هاست.
مشکلات عفونت گوش
اگر کودکی عفونت گوش مکرر داشته باشد یا پس از ترمیم پرده گوش خراشی روی آن برجای بماند، میتواند موجب کم شنوایی، مشکلات گفتار و یا حتی مننژیت گردد. برای تشخیص این موارد باید به متخصصین شنوایی شناس جهت انجام آزمون های مناسب مراجعه کرد.
لوله های گوش
جهت درمان عفونتهای گوش سرسخت که با دارو درمانی بهبود نمی یابند، گاهی پزشکان لوله های کوچکی را در پرده ی گوش قرار می دهند. این لوله باعث می شود که عمل تهویه گوش میانی مجدداً انجام شود و مایع درون آن خشک گردد. این عمل فشار و درد گوش را کاهش داده و مشکلات شنوایی را برطرف می کند. این لوله ها بعد از هشت تا هجده ماه برداشته میشوند و حتی گاهی خود به خود از گوش بیرون می افتند.
لوزه ها می توانند عفونت ایجاد کنند
گاهی اوقات لوزه های کودک آنقدر متورم می شوند که به دهانه ی شیپور استاش فشار وارد می کنند و عملکرد آن که تهویه مناسب گوش میانی است را مختل می نمایند. در نتیجه عفونت گوش رخ میدهد. اگر این اتفاق رخ داد، نیاز به خارچ کردن لوزه هاست.
پیشگیری از عفونت گوش
مهمترین علت بروز عفونت گوش، سرماخوردگی است بنابراین پیشگیری از ابتلا به آن به سلامتی گوش ها نیز کمک می کند. بهترین راه برای جلوگیری از ورود آلودگی ها شستشوی مداوم و کامل دست هاست. راههای دیگر برای پیشگیری، دوری از دود سیگار، مصرف واکسن های سرماخوردگی و معاینات دورهای سیستم ایمنی است که در مورد کودکان باید هر شش ماه انجام شود.
حساسیت ها و عفونت گوش
همانند سرماخوردگی، حساسیت ها هم می توانند باعث تورم شیپوراستاش و اختلال در تهویه مناسب گوش شوند. اگر نمی توانید عامل حساسیت زا را از محیط حذف کنید از داروهای ضدحساسیت استفاده کنید.
مترجم : دکتر آزاده ابراهیمی (متخصص شنوایی)