۸ توصیه غذایی برای جلوگیری از عود سنگ کلیه
۸ توصیه غذایی برای جلوگیری از عود سنگ کلیه
مقابله با عود سنگ کلیه
عبور سنگ کلیه از سیستم کلیوی بسیار دردناک است.
فردی که یک بار سنگ کلیه گرفته باشد با احتمال بسیار زیاد دوباره دچار عود آن خواهد شد.
اما برخی روش های پیشگیری نیز وجود دارند که در این مطلب به آن ها می پردازیم.
سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه از مواد دفعی سخت و جامد در کلیه و به شکل ذرات کریستالی ایجاد می شود.
۴ نوع اصلی سنگ کلیه وجود دارند که در ۸۰% از آن ها از کلسیم اگزالات است.
انواع نادر تر دارای استرویت، اوریک اسید و سیستئین هستند.
اگرچه معمولا سنگ کلیه کوچک مشکلی ایجاد نمی کند اما سایز بزرگتر آن مسیر ادرار را هنگام دفع مسدود می کند.
در نتیجه فرد دچار درد شدید، تهوع، استفراغ و خونریزی می شود.
شیوع سنگ کلیه تقریبا بالاست به طوری که ۱۲% از مردان و ۵% از زنان در آمریکا حداقل یک بار دچار این عارضه شده اند.
فردی که یک بار دچار سنگ کلیه شده با احتمال ۵۰% طی ۵ الی ۱۰ سال آینده نیز حداقل یک بار دیگر به آن دچار خواهد شد.
در ادامه ی این مطلب روش هایی گفته شده که احتمال عود سنگ کلیه را تا حدودی کاهش می دهند.
به اندازه کافی آب بنوشید
بر خلاف تصور عموم مردم آنچه که با سنگ کلیه ارتباط مستقیم دارد سختی آب نیست بلکه میزان مصرف اب است.
مصرف فراوان آب احتمال کریستالیزه شدن ترکیبات و تبدیل آن ها به سنگ را کاهش می دهد.
بهترین نوشیدنی به این منظور آب است اما سایر نوشیدنی ها همچون قهوه، چای و آب میوه نیز مفید هستند.
اما اگر کلیه سنگ ساز دارید باید در مصرف نوشیدنی های دیگر محتاط باشید.
مثلا مصرف نوشابه یا نوشیدنی های گازدار دیگر به دلیل میزان بالای فسفریک اسید، احتمال ایجاد سنگ را افزایش می دهد.
نوشیدنی های شیرین حاوی فروکتوز میزان دفع کلسیم، اگزالات و اوریک اسید را در ادرار و به دنبال آن احتمال تشکیل سنگ کلیه را بالا می برند.
میوه های حاوی سیتریک اسید بخورید
سیتریک اسید در بسیاری از میوه ها و سبزیجات به مقدار فراوان وجود دارد.
این ویتامین از دو طریق باعث پیشگیری از سنگ کلیه می شود:
- جلوگیری از شکل گیری سنگ
این ماده با کلسیم موجود درا درار ترکیب شده و احتمال تشکیل سنگ کلسیمی را کم می کند - جلوگیری از بزرگ شدن سنگ
با کریستال های اگزالات کلسیم موجود در کلیه ترکیب و از افزایش سایز آن ها جلوگیری می کند.
بنابراین احتمال خروج سنگ را نیز قبل از بزرگ شدن افزایش می دهد.
غذاهای حاوی اگزالات را محدود کنید
اگزالات در بسیاری مواد خوراکی مانند چای وجود داشته و در بدن نیز تولید می شود اما از جذب مواد مغذی جلوگیری می کند.
اگزالات با اتصال به کلسیم می تواند منجر به تولید سنگ شود.
نمی توان تمام مواد دارای اگزالات را از رژیم غذایی حذف کرد اما در افراد مستعد سنگ کلیه باید کمتری میزان آن ها مصرف شود.
از مصرف زیاد ویتامین C بپرهیزید
پژوهش ها نشان می دهند که مکمل های حاوی ویتامین C با افزایش ریسک بروز سنگ کلیه مرتبط هستند.
دریافت مقادیر بالای این ویتامین میزان دفع اگزالات در ادرار را افزایش می دهند چون در بدن به اگزالات تبدیل می شود.
البته در نظر داشته باشید که مصرف میوه های حاوی ویتامین C با چنین ریسکی همراه نیست.
جلوگیری از عود سنگ کلیه با مصرف کلسیم!
یکی دیگر از باورهای رایج اما غلط در مورد مصرف کلسیم در افراد مستعد سنگ کلیه است.
برخلاف باور عمومی، مصرف مقادیر بالای کلسیم نه تنها ارتباطی با تشکیل سنگ در کلیه ندارد، ریسک آن را کاهش می دهد.
علت این است که کلسیم با اگزالات ترکیب شده و از جذب آن ممانعت می کند.
میزان دریافت روزانه کلسیم برای عموم افراد ۱۰۰۰ میلی گرم و برای زنان بالای ۵۰ سال و سالمندان بالای ۷۰ سال ۱۲۰۰ میلی گرم است.
نمک را از رژیم غذایی خود حذف کنید
در برخی افراد مصرف زیاد نمک با تشکیل و افزایش سایز سنگ کلیه مرتبط است.
افزایش مصرف سدیم موجود در نمک باعث افزایش کلسیم ادرار و ریسک ایجاد سنگ می گردد.
دریافت سدیم روزانه باید به ۲۳۰۰ میلی گرم در روز محدود شود اما عموم افراد بسیار بیشتر از این مقدار مصرف می کنند.
غذاهای فراوری شده مانند انواع تن، لبنیات فرآوری شده، سوسیس و کالباس نیز مقادیر فراوانی سدیم دارند.
مصرف منیزیم را فراموش نکنید
منیزم یکی از عناصر معدنی ضروری است که بیشتر افراد میزان کافی از آن را دریافت نمی کنند.
منیزیم در بسیاری از واکنش های اساسی بدن و فعالیت عضلات نقش اساسی دارد.
آووکادو و حبوبات منبع خوبی برای منیزیم هستند. بین مصرف منیزیم و غذاهای حاوی اگزالات حدود ۱۲ ساعت فاصله دهید.
مصرف پروتئین حیوانی را کاهش دهید
گوشت قرمز، ماهی و لبنیات میزان کلسیم ادرار را افزایش داده و بهتر است محدود شوند.
علاوه بر این ماده ای به نام پورین در پروتئین حیوانی وجود دارد که در بدن به اوریک اسید تبدیل شده و ریسک تشکیل سنگ کلیه را نیز افزایش می دهد.