فتق استوما
فتق استوما
استوما ساختاری است که طی جراحی استومی ایجاد میشود.
طی استومی بخشی از لوله گوارشی برش خورده و از طریق یک سوراخ روی شکم، روی پوست آورده میشود.
گاهی در اثر عوامل مختلف، استوما یا پوست اطراف آن دچار عوارض و مشکلاتی میشوند.
۷۵% از افرادی که استومی انجام داده اند، در دو سال پس از جراحی دچار فتق استوما میشوند.
فتق یکی از عوارض انواع استوما است.
در این عارضه، روده داخل حفره یا ماهیچه شکمی کشیده شده و از داخل استوما بیرون میزند.
فتق اطراف-استوما برشی در ماهیچه شکمی بوده، که برای خارج کردن روده از دیواره شکمی ایجاد شده است.
فتق پیش استومایی ممکن است اطراف استوما را به طور کامل یا نسبی احاطه کرده باشد.
این مشکل هر زمان بعد از جراحی قابل ایجاد است. اما معمولا در دو سال اول پس از جراحی اتفاق می افتد.
اگر فتق نیاز به جراحی داشته باشد، امکان عود مجدد آن وجود دارد.
علائم فتق استوما
معمولا به کندی رشد کرده و بزرگ میشود. حین پیشرفت علائم زیر قابل مشاهده اند:
- درد یا ناراحتی در اطراف استوما.
- مشکل نگه داشتن کیسه در جای خود.
- برآمده شدن اطراف استوما، خصوصا زمانی که سرفه شدید میکنید.
علل فتق استوما
داشتن استوما گاهی موجب ضعیف شدن ماهیچه های شکمی و کشیده شدن آن ها از استوما میشود.
این روند میتواند منجر به فتق استوما شود. فاکتورهای دیگری نیز در ایجاد این عارضه دخیل هستند.
ریسک فاکتورهای ایجاد فتق در استوما دو دسته هستند، یک دسته مربوط به بیمار و دسته دیگر به روند جراحی مرتبط هستند.
علل مربوط به بیمار عبارتند از:
- چاقی
- سوء تغذیه هنگام جراحی
- مصرف سیگار
- یبوست مزمن
- استروئید درمانی پیش از جراحی
- مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی
- عفونت خون
- عفونت زخم جراحی
- سرفه مزمن
- بلند کردن یا جابجا کردن اجسام سنگین
- انجام ورزش های سنگین
علل مرتبط با تکنیک جراحی عبارتند از:
- سایز دهانه استوما
- اورژانسی یا انتخابی بودن جراحی استومی
فتق در اطراف استوما شروع به پیشرفت میکند.
گسترش سایز فتق موجب درد، ناراحتی و مشکلات کیسه و مشکلات پوستی اطراف استوما میگردد.
ریسک فاکتورهای ابتلا به فتق استوما
برخی شرایط احتمال ایجاد فتق در استوما را افزایش میدهند از جمله:
- سن بالای بیمار
- چاقی، خصوصا در افرادی که تجمع چربی در ناحیه شکمی یا باسن است.
- سرطان
- دیابت
- فشار خون بالا
- بیماری سیستم تنفسی
- در افرادی با سابقه فتق در دیواره شکمی
- احتباس آب در بدن
درمان فتق استوما
اقدامات مراقبتی اولین راه ضروری برای درمان هستند.
در بسیاری از موارد اصلاح شیوه زندگی علائم و مشکلات ناشی از فتق را کاهش میدهند. از این جمله میتوان به موارد زیر اشاره نمود.
- کاهش وزن
- ترک سیگار
- پوشیدن کمربند محافظ استوما
- استفاده از پوشش محافظ روی استوما
- تنظیم دقیق سایز دهانه کیسه استومی با سایز استوما
- از بلند کردن و جابجایی اجسام سنگین خودداری کنید.
- حرکات ورزشی سنگین انجام ندهید
اما در ۲۰% موارد فتق استوما آنقدر شدید است که نیاز به درمان های تهاجمی همچون جراحی دارد.
جراحی فتق استوما
روش های مختلفی برای جراحی فتق استوما وجود دارد.
جراحی بستن استوما
بهترین روش برای درمان فتق استوما است. فقط تعداد اندکی از افراد که به حد مناسبی از سلامت روده رسیده اند، قادر به انجام این جراحی هستند.
تصحیح فتق استوما
در این نوع جراحی، جراح دیواره شکمی را در اطراف فتق برش داده و ماهیچه و سایر بافت ها را به یکدیگر و به فتق بخیه میزند.
این نوع جراحی برای فتق های کوچک تاثیر بهتری دارد.
جابجا کردن استوما
در برخی موارد، میتوان استومایی که دچار فتق شده را بست و در قسمت دیگری از شکم استومی انجام داد.
د هر حال، تا زمانی که علت زمینه ای فتق استوما شناخته و رفع نشود، احتمال ایجاد فتق در استومای جدید نیز وجود دارد.
مش گذاری در استوما
استفاده از مش امروزه رایج ترین و موثرترین نوع جراحی فتق استوما است.
میتوان از هر دو نوع مش سنتتیک و مش طبیعی استفاده کرد. معمولا استفاده از مش طبیعی راحت تر اما گرانتر است.
روند جراحی مشابه انواع دیگر است، اما مش روی ناحیه درمان شده استوما یا دیواره شکمی قرار میگیرد.
نهایتا مش با بافت های اطراف همراه شده و محیط محکم تری برای نگاه داشتن بافت ها کنار هم ایجاد میکند که از بروز مجدد فتق استوما پیشگیری میکند.
زندگی با فتق استوما
فتق استوما یکی از عوارض شایع در کلستومی و ایلئوستومی است.
در بسیاری موارد فتق بی تاثیر است یا باعث اندکی ناراحتی در فرد میشود. بنابراین با تغییر سبک زندگی میتوان آن را مدیریت کرد.
