علائم و درمان گانگرن گازی

گانگرن چیست؟

گانگرن یا قانقاریا به طور کلی به مرگ بافت بدن گفته می شود. مایونکروز کلوسترودیال نوعی گانگرن است که به سرعت در بدن انتشار یافته و کشنده تر از انواع گانگرن ایجاد شده در اثر باکتری کلستریدیوم است. این عفونت باکتریایی موجب تولید سموم در بافت ها، سلول ها و رگ های خونی بدن می شود. گانگرن گازی از جمله خطرناک ترین انواع گانگرن یا قانقاریا، با پیش روی و انتشار سریع بوده و به همین دلیل به شدت مهلک است. آشنایی با گانگرن گازی و شناخت علائم این بیماری به تشخیص سریع و موفقیت درمان کمک می کند.

گانگرن گازی چیست؟

در گانگرن گازی سموم تولید شده در اثر عفونت باکتریایی به تولید گاز و مرگ سلول ها می انجامند. گانگرن گازی در هر جایی از بدن احتمال شکل گیری دارد. اما دست و پا نقاط شایع ایجاد آن هستند. این بیماری نادر است اما در صورت ایجاد خیلی سریع گسترش یافته و در صورت عدم درمان به یک بیماری کشنده تبدیل می شود.

عامل گانگرن گازی

اکثر عفونت های گانگرنی در شرایطی اتفاق می افتند که فرد دارای یک زخم باز ناشی از جراحی یا صدمات یا زخم بستر بوده و در معرض باکتری قرار گرفته است. انواع خاصی از باکتری ها عامل ایجاد این نوع عفونت هستند. گانگرن گازی غیر ترومایی شکل رایج تری از گانگزن گازی است که می تواند از طریق جریان خون وارد بافت های بدن شده و باکتری را در کل بدن منتشر کند. افرادی که مبتلا به مشکلات گردش خون محیطی، آترواسکلروزیس یا دیابت هستند با ریسک بالاتری برای ابتلا به گانگرن گازی رو به رو هستند.

برخی از شرایط ریسک ابتلا به گانگرن گازی را افزایش می دهند:

آسیب به عضلات
آسیب شدید بافتی
زخم های عمیق و حفره ای
زخم های آلوده به مدفوع یا زخم کثیف. خصوصا زخم هایی که در دامداری ایجاد شده اند

ابتلا به بیماری هایی زیر شانس بیمار شدن فرد را افزایش می دهند:

دیابت
تصلب شرایین
شکستگی های باز
سرطان روده (کولن)
سرمازدگی یا سوختگی سرد
استفاده از سوزن آلوده برای تزریق ماهیچه ای

علائم بیماری گانگرن گازی

نشانه های شایع این بیماری عفونی که معمولا بعد از گذشت ۴۸ ساعت از شروع عفونت گسترش می یابند عبارتند از:

تب
افزایش ضربان قلب
ایجاد و تجمع گاز زیر پوست
تغییر رنگ پوست محل آلوده به بی رنگ و سپس قرمز تیره، بنفش، کبود یا سیاه

نشانه های شدید تر شامل:

استفراغ
ورم اطراف زخم
درد در اطراف زخم
تاول هایی حاوی مایع بد بو
در مراحل انتهایی پوست و چشم ها زرد می شوند

این بیماری به قدری سریع گسترش می یابد که تغییرات پوستی ناحیه آلوده فقط چند دقیقه قابل مشاهده اند. بنابراین بلافاصله پس از مشاهده اولین علائم با اورژانس تماس گرفته یا به نزدیک ترین مرکز درمانی مراجعه کنید. تاخیر در درمان منجر به شوک، نارسایی کلیه و کوما شده و پس از ۴۸ ساعت مرگ آور خواهد بود.

تشخیص گانگرن گازی

آزمایشات فیزیکی و خونی متعددی برای تشخیص دقیق وجود دارد:

کشت پوست برای بررسی حضور باکتری های مولد
آزمایش خون برای بررسی میزان گلبول های سفید خون
جراحی جهت ارزیابی میزان انتشار گانگرن گازی در بدن
انواع روش های تصویر برداری مانند اشعه ایکس و MRI برای بررسی وجود گاز زیر پوست

درمان گانگرن گازی

بلافاصله پس از علائم باید درمان آغاز شود. حتی در موارد خیلی شدید پیش از رسیدن پاسخ قطعی آزمایشات درمان باید انجام شود.

مصرف آنتی بیوتیک
بلافاصله پس از تشخیص، بیمار باید دوز بالایی از آنتی بیوتیک را به صورت وریدی یا رگی دریافت کند.
جراحی
برای برداشت بافت های عفونی و مرده
جراحی ترمیم رگ های خونی برای افزایش جریان خون در نواحی آلوده

اتاق اکسیژن هایپر بریک
طی این درمان درون محفظه ای اشباع از مقادیر بالای اکسیژن خالص را به مدت ۴۰ دقیقه تنفس می کند.
افزایش اکسیژن خون موجب تسریع بهبودی عفونت می شود.
قطع عضو در موارد شدید

عوارض گانگرن گازی

قسمت هایی از بدن که بافت ها به دلیل عفونت با جراحی برداشته شدند، دچار حفره، اسکار و بد شکلی هایی خواهد شد. پس از بهبود و درمان بیماری، می توان این مناطق را با جراحی گرافت پوست ترمیم نمود.
کما
مرگ
شوک
یرقان
آسیب کبدی
نارسایی کلیه
آسیب بافتی دائمی
عفونت منتشره و گسترده

گانگرن دیابتی

ارتباط قانقاریا و دیابت به دلیل عوارضی همچون سیستم ایمنی ضعیف، زخم دیابتی، نوروپاتی و ضعف گردش خون محیطی می باشد. دیابت احتمال ابتلا به گانگرن گازی را نیز افزایش می دهد و بهترین راه برای پیشگیری از آن رعایت بهداشت پا، پیشگیری از زخم پا و درمان به موقع زخم های سطحی است.

پیشگیری از گانگرن گازی

بهترین راه برای جلوگیری از این بیماری مهلک، رعایت بهداشت خصوصا در هنگام ایجاد زخم یا سایر آسیب های پوستی است. اگر دچار شکستگی، آسیب های بافتی، پارگی و زخم هستید یا به تازگی جراحی کرده اید رعایت نکات زیر ابتلا به چنین عفونت های مهلکی را کاهش می دهد: