سندرم پا خندقی یا پای سرباز چیست؟

پا خندقی یا پاس سرباز

سندرم پا خندقی یا پای سرباز نوعی از سرمازدگی یا سوختگی سرد است. این وضعیت وقتی ایجاد می شود که پوست پا مدت طولانی با سرما و رطوبت در تماس باشد. این عارضه اولین بار در سربازان اولین جنگ جهانی که مدت زمان طولانی در سرما یا گل و لایی بودند مشاهده شد. همچنین در بی خانمان ها و کوهنوردان نیز شایع است. در موارد شدید پا خندقی انگشتان شست، پاشنه و یا کل پا آسیب می بیند. عموما ۱ الی ۲ روز تماس با سرمای شدید منجر به پای سرباز می شود.

علائم و نشانه های سندرم پا خندقی

درد
تورم
خارش
التهاب
بی حسی
احساس سنگینی پا
احساس زبر شدن پوست
سرد و لکه دار شدن پوست
سوزن سوزن شدن یا مور مور کردن پا
بی رنگ یا سفید شدن بیش از اندازه ی پا

هنگامی که پا به آرامی شروع به گرم شدن کند علائم زیر مشاهده می شوند:

احتمال ایجاد تاول
درد و خشکی شدید پا
کنده و زخم شدن پوست
رنگ پوست کم کم به قرمزی می گراید

در صورت عدم درمان پا خندقی می تواند به گانگرن و حتی قطع پا منجر شود. مطالعه ی پست زیر به شما در درمان زخم پا کمک می کند.

بیشتر بخوانید > درمان زخم

انواع درجات پا خندقی

پا خندقی در یکی از چهار وضعیت زیر قرار دارد:

مرحله ایجاد آسیب
گردش خون کند شده و پا سرد و بی حس شده است. اندام در این مرحله می تواند قرمز یا سفید باشد اما دردی وجود ندارد.
بلافاصله پس از آسیب دیدگی
زمانی که پا شروع به گرم شدن می کند ممکن است رنگ آن از سفید به آبی تغییر کرده و سرد و بی حس باقی بماند. در این مرحله گاهی تورم خفیف مشاهده می شود.
مرحله ی هایپرامیک
این مرحله از ۲ هفته تا ۳ ماه طول می کشد. در این فاصله عضو آسیب دیده داغ و قرمز شده و پوست خشک می گردد. درد و احساس سوزن سوزن شدن و درم وارد شدید تاول به وجود می آید.
مرحله ی پس از هایپرامیک
این مرحله ممکن است تا پایان عمر فرد ادامه یابد. افزایش حساسیت عضو آسیب دیده به سرما، احساس سوزن سوزن شدن و درد از علائم این دوره است. در موارد شدید زخم پا مشاهده می شود.

علل ایجاد پای سرباز چیست؟

علت عمده ی این سندرم قرار گرفتن پا در دمای بین ۰ تا ۱۵ درجه ی سانتی گراد است. رطوبت ریسک این عارضه را افزایش می دهد. مثلا افرادی که در شمال کشور مدت طولانی به کشت برنج مشغول هستند. یا افرادی که در محیط های مرطوب و جنگل ها طبیعت گردی و کمپینگ می کنند. همچنین ابتلا به برخی بیماری ها مانند نوروپاتی، دیابت و تصلب شرایین نیز احتمال خطر را بیشتر می کند. مدت زمان قرارگیری در معرض سرما تا ایجاد آسیب در افراد از یک ساعت تا یک هفته متفاوت است. شدت آسیب نیز به مدت زمان قرار گیری در معرض سرما و رطوبت و دما بستگی دارد.

درمان سندرم پای خندقی چگونه است؟

به محض مشکوک شدن به این سندرم به پزشک مراجعه کنید. درمان این سندرم به تخصص و رسیدگی فوری نیاز دارد. از طرفی اگرچه درمان درد و علائم اولیه پا خندقی را می توان کنترل نمود اما ممکن است عوارض بلند مدت در انتظار فرد باشد. به هیچ عنوان فرد یا عضو آسیب دیده را ناگهانی گرم نکنید زیرا امکان عوارض بلند مدت را افزایش می دهد.

پا را به خوبی و به آرامی خشک کنید
طی روز جوراب تمیز و خشک بپوشید
هنگام استراحت یا خواب جوراب نپوشید
از مسکن های بدون نسخه برای کاهش درد استفاده نمایید
پا را تمیز کنید (هرگز از آب با دمای بالا استفاده نکنید، دمای آب باید نزدیک به دمای پا باشد)
در صورت شدت علائم استراحت و راه نرفتن را جدی بگیرید تا درد، التهاب و تورم کاهش یابد

محافظ سیلیکونی و کفی طبی پا