زونا چیست؟
زونا
زونا نوعی عفونت است که در اثر فعالیت ویروس آبله مرغان در بدن ایجاد میشود. در اکثر موارد ویروس آبله مرغان در بزرگسالان، به شکل زونا خود را نشان میدهد.
بارزترین نشانه های زونا عبارتند از:
- درد
- تاول
- راش پوستی
این نشانه ها معمولا یک سمت بدن را درگیر میکنند.
ارتباط زونا و آبله مرغان
عامل هر دو این بیماری ها یک نوع ویروس است.
در آبله مرغان راش های نقطه ای همراه با خارش زیاد روی کل بدن ایجاد میشوند.
بعد از خوب شدن آبله مرغان ویروس همچنان در بدن باقی میماند. اما وارد فاز خواب میشود.
سالها بعد، ویروس ممکن است فعال شده و آن را ایجاد کند.
علائم زونا
اولین علامت این بیماری درد است که به حالت سوزش یا مور مور شدن اتفاق می افتد.
محل ایجاد آن یک طرف ناحیه درگیر است. اما در برخی موارد نادر میتواند کل صورت یا بدن را نیز درگیر کند.
در نواحی صورت، سینه، کمر ممکن است ایجاد شود.
برخی علائم آن مشابه با آنفولانزا بوده و ممکن است با آن اشتباه شوند:
- تب.
- لرز.
- خستگی مفرط.
- سر درد.
چند روز بعد در محل درد چند جوش یا راش پوستی همراه با علائم زیر دیده میشود:
- درد، تیر کشیدن، سوزش و سوزن سوزن شدن.
- گاهی همراه با خارش است.
- نسبت به لمس بسیار حساس است.
راش پوستی در ابتدا مانند یک جوش یا برآمدگی به نظر میرسد.
بعد از ۲ الی ۳ روز ممکن است تاول های پر شده با مایع، ظاهر شوند. این تاول ها رشد کرده و می ترکند.
سپس یک لایه ضخیم و خشک روی زخم زونا را می پوشاند. بعد از چند روز این پوسته ها میریزند.
راش باید بعد از ۲ الی ۴ هفته از بین برود. اما پوست زیر آن ممکن است برای همیشه تغییر رنگ بدهد.
دردهای عصبی زونا تا ماه ها یا سالها میتواند ماندگار و شدید باشد که نورالژی نام دارد.
علائم زونای چشمی
راش میتواند به اطراف چشم یا بینی انتشار یابد.
ورود ویروس به داخل چشم، بینایی را تحت تاثیر قرار میدهد و به قرنیه آسیب برساند.
علائم آن شامل موارد زیر است.
- درد
- قرمزی
- تورم
- حساسیت به نور
آیا زونا عود میکند؟
اگر یکبار به زونا مبتلا شده باشید احتمال ابتلای دوباره در شما بسیار پایین است. اما امکان عود مجدد همیشه وجود دارد.
زونا میتواند دوبار یا در موارد خیلی نادر، سه بار عود کند. مشخص نیست چه تعداد از افراد دو بار مبتلا شده اند.
اما در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف، احتمال عود بالاتر است.
ریسک فاکتور عود زونا
در فردی با شرایط زیر، احتمال عود بیشتر است.
- در صورتی که درد شدید بیش از ۳۰ روز ادامه یافته است (نورالژی).
- در زنان.
- اولین بار در سن بالای ۵۰ سال مبتلا شده باشد.
- سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشد. مانند مبتلایان به لوسمی، لنفوم یا ایدز.
واکسن زونا
تزریق واکسن در سنین بالای ۵۰ سال و در افراد با ریسک بالای ابتلا، پیشنهاد میشود. این مسئله در سال ۲۰۱۷ تایید شده و تا حدود ۹۰% از بروز بیماری و عوارض آن پیشگیری میکند. حتی اگر یک بار به زونا مبتلا شده اید، تزریق واکسن به پیشگیری از عود دوباره آن کمک میکند. بهتر است پس از خوب شدن زونا، واکسن را تزریق کنید. برای تزریق واکسن حتما با پزشک خود مشورت کنید.
موانع استفاده از واکسن زونا
- بارداری یا شیردهی
- حساسیت به واکسن
- آزمایش ایمنی نسبت به آبله مرغان شما منفی بوده است. بهتر است واکسن آبله مرغان تزریق کنید.
- در صورت استفاده از واکسن به فرم ویروس غیر فعال، حتما حداقل ۴ هفته قبل از اقدام به بارداری تزریق شود. همچنین در صورت ضعف سیستم ایمنی، بارداری، حساسیت به واکسن یا ضعف سیستم ایمنی از تزریق این نوع از واکسن خودداری کنید.
محل عود کردن زونا
معمولا در ناحیه ای متفاوت از بار اول بروز پیدا میکند.
معمولا در سمت مخالف نیز ایجاد میشود. مثلا اگر دفعه اول زونا سمت چپ صورت شما ایجاد شده، دفعه دوم ممکن است در سمت راست پا ایجاد شود.
نشانه های عود زونا
بروز تاول و راش ها به شکل یک کمربند روی بدن یکی از نشانه های عود است.
راش ها ممکن است روحی نواحی مختلفی از بدن ایجاد شوند.
درمان زونا راجعه
برای مراقبت و درمان زونا، همانند اولین ابتلا، مصرف داروهای آنتی ویروسی به رفع علائم کمک میکند. برای التیام خارش از این راه ها استفاده کنید:
- حمام جو دو سر
- کمپرس سرد
- مصرف لوسیون ها یا کرم هایی مانند کالامین زیر نظر پزشک
- در صورت درد زیاد پزشک مسکن یا آرامبخش تجویز میکند.
- گاهی از تجویز استروئیدها برای درمان استفاده میشود.
