دیابت در کودکان

دیابت در کودکان

دیابت کودکان

ابتلای طولانی مدت به دیابت و نوسانات قند خون، عامل بروز عوارض و مشکلات زیادی برای سلامت فرد است.
بنابراین افرادی که در سن کودکی یا نوجوانی به دیابت مبتلا می شوند، ریسک بالایی برای روبرو شدن با عوارض دیابتی دارند.
اطلاع داشتن از علائم و نشانه های دیابت، موجب تشخیص زودهنگام بیماری و کنترل به موقع آن می گردد.
از طرفی شیوع دیابت در کودکان و نوجوانان رو به افزایش است.
تشخیص و درمان زودهنگام، شانس بهره مندی از سطح سلامت بالاتری را به فرد می دهد.

بیشتر بخوانید > درمان دیابت

انواع دیابت در کودکان

تیپ ۱ و ۲ دیابت دو بیماری متفاوت هستند اما در هر دو نوع دیابت، بدن در استفاده از انسولین دچار اختلال می شود.

  1. دیابت نوع ۱ در کودکان
    در گذشته دیابت جوانی نامیده میشد. علت دیابت نوع یک ناتوانی پانکراس در تولید انسولین است. در نبود انسولین، قند خون نمی تواند وارد سلول ها شود در نتیجه سطح قند خون فرد بالا باقی می ماند. درمان این بیماری، کنترل مادام العمر سطح قند خون با استفاده از انسولین، رژیم غذایی و ورزش است.
  2. دیابت نوع دو در کودکان
    شیوع کمتری دارد. در دیابت نوع ۲ انسولین به خوبی کار نمیکند و نهایتا میزان تولید انسولین کاهش می یابد. در نتیجه همانند دیابت نوع ۱، قند در خون تجمع می یابد. دیابت نوع ۲ نیز نیازمند درمان مادام العمر از طریق ورزش، رژیم غذایی و کنترل قند خون است. گاهی مصرف دارو مانند متفورمین نیاز است.

علائم دیابت در کودکان

با شناخت علائم دیابت در فرزند خود و تشخیص زودهنگام آنها، می توانید سریعتر قند خون را کنترل کرده و از شدت عوارض طولانی مدت دیابت بکاهید. بعضی نشانه ها در هر دو مدل دیابت مشترک هستند.

علائم دیابت نوع ۱ در کودکان

نشانه های دیابت نوع یک در کودکان، به سرعت و در عرض چند هفته پیشرفت میکنند.
متاسفانه در موارد بسیاری، تا زمانی که بیماری کودک پیشرفته نشده، تشخیص داده نمیشود.
رایج ترین علائم دیابت نوع ۱ در کودکان شامل موارد زیر است.

  1. عطش زیاد
  2. حجم زیاد ادرار
  3. گرسنگی بیش از حد
  4. کاهش وزن معمولا یکی از نشانه های زودهنگام است
  5. تحریک پذیری
  6. بوی تنفس میوه ای
  7. خستگی
  8. تاری دید
  9. عفونت قارچی در دختران

علائم دیابت نوع ۲ در کودکان

علائم دیابت نوع دو پیشروی کندتری دارند.
بنابراین ممکن است مدت طولانی از ماه ها تا سال ها تشخیص داده نشود.
نشانه های دیابت نوع ۲ عبارتند از:

  1. تعدد دفع ادرار، خصوصا شبها
  2. عطش
  3. خستگی مفرط
  4. کاهش وزن بدون علت
  5. خارش ناحیه تناسلی، عموما به علت عفونت قارچی
  6. ترمیم کند بریدگی ها و زخم ها
  7. تاری دید. که به دلیل خشکی چشم اتفاق می افتد

علائم مقاومت به انسولین در کودکان

  1. نواحی تیره مخمل مانند روی پوست
  2. سندروم تخمدان پلی کیستیک

علائم اولیه دیابت کودکان

در بزرگسالان عموما هر ۴ نشانه اصلی دیده می شود.
اما در بسیاری از کودکان فقط یک یا دو نشانه به عنوان علامت دیابت کافی است.
بعضی از کودکان نیز هیچ نشانه ای را نشان نمی دهند.
وقتی کودکی ناگهان دچار عطش یا خستگی مفرط می شود، معمولا والدین یا حتی پزشک به ندرت به وجود دیابت مشکوک می شوند.

عوارض دیابت در کودکان

کتواسیدوز دیابتی

یکی از عوارض دیابت نوع ۱ یا در موارد نادر دیابت نوع ۲ کتواسیدوز است.
کتواسیدوز به معنای وجود اجسام کتونی در ادرار و بالا بودن کتون خون است.
نوع شدید آن، علت اصلی مرگ کودکان مبتلا به دیابت نوع ۱ است.
در کاهش شدید انسولین خون، بدن قادر نیست از گلوکز به عنوان منبع انرژی استفاده کند. بنابراین شروع به سوزاندن چربی می کند.
سوزاندن چربی موجب تولید ماده شیمیایی کتون میشود که در مقدار بالا سمی بوده و عامل اسیدی شدن خون است.
تشخیص زودهنگام دیابت، از کتواسیدوز جلوگیری می کند.
بروز کتواسیدوز دیابتی در کودکان، شایع تر از بزرگسالان است.

عوارض دیابت نوع ۲ در کودکان

برخلاف بزرگسالان، پیشرفت دیابت نوع ۲ در اطفال سرعت بالایی دارد.
همچنین دیابت نوع ۱ در کودکان عوارض بیشتری نسبت به دیابت نوع ۲ در کودکان ایجاد می کند.
از جمله این عوارض مشکل کلیه و چشم در سنین پایین هستند.

  1. ریسک بالاتر فشار خون بالا
  2. کلسترول بالا
  3. تیپ ۲ دیابت با چاقی ارتباط دارد.
    چاقی خود عوارض زیادی برای کودک به دنبال دارد.
    بنابراین جهت پیشگیری از دیابت نوع ۲ کودکان چاق باید تحت مراقبت های جدی تری قرار بگیرند.

تشخیص دیابت در کودکان

اگر کودکی هریک از چهار علامت اصلی دیابت را نشان دهد، قند خون او باید تحت بررسی قرار بگیرد.
آزمایشات تشخیص دیابت نوع ۱ شامل موارد زیر هستند:

  1. آزمایش ادرار برای بررسی وجود قند در آن
  2. آزمایش قند خون
  3. برخی پزشکان آزمایشات بیشتری خصوصا در کودکانی با سابقه فامیلی یا خانوادگی دیابت توصیه می کنند.
  4. در کودکان بالای ده سال چاق اما فاقد علائم دیابت، اگر یکی از شرایط زیر وجود داشته باشد، انجام تست دیابت ضروری است.
  • سابقه فامیلی دیابت نوع ۲ در فامیل درجه یک یا دو
  • ریسک بالای نژادی. (بومی آمریکایی، آفریقایی آمریکایی، لاتین، آمریکایی آسیایی یا ایسلندی)
  • نشانه های مقاومت به انسولین
  • سابقه دیابت در فامیل مادری یا دیابت بارداری مادر

بیشتر بخوانید > پیشگیری، تشخیص و درمان دیابت در بارداری

پیشگیری از دیابت در کودکان

پزشکان معتقدند که دیابت نوع ۱ ارثی است و قابل پیشگیری نیست.
اما برای یک کودک میتوان کارهایی جهت پیشگیری و کاهش احتمال پیشرفت دیابت نوع ۲ انجام داد.

کنترل وزن کودکان

وزن بالا ریسک فاکتور بسیار مهمی برای پیشرفت دیابت نوع ۲ و مقاومت به انسولین است.

فعالیت

ورزش و تحرک، مقاومت به انسولین را کاهش داده و به کنترل فشار خون نیز کمک می کند.

رژیم غذایی مناسب

تنقلات و غذاهایی که نشاسته و قند بالایی دارند را با تغذیه سالم و غنی از ویتامین و آنتی اکسیدان ها جایگزین کنید.

بازارطب