توانبخشی سالمندان
تعریف دوران سالمندی
فردی با بیش از ۶۰ سال سن، سالمند محسوب میشود. خود سالمندان از نظر سنی به سه دسته تقسیم میشوند.
- سالمند، ۶۰ الی ۷۰ سال
- میانسال، ۷۱ الی ۸۰ سال
- پیر، ۸۱ سال به بالا
پیش بینی میشود که تا سال ۲۰۳۵، ۱۳% جمعیت را سالمندان تشکیل بدهند. افزایش جمعیت سالمند دنیا، موجب توجه بیشتر بخش بهداشت و درمان به توانبخشی سالمندان در سالهای اخیر شده است.
مشکلات دوران سالمندی
در این دوران به دلیل کاهش سطح ایمنی بدن، کاهش عملکرد سیستم ترمیمی، کاهش تحرک و فعالیت، آسیب پذیری جسمی و روانی افزایش می یابد.
بنابراین برای رفع چالش های سلامت سالمندان، باید از حمایت های روحی و جسمی بهره برد.
حمایت از سالمندان را میتوان به عنوان یکی از حوزه های توانبخشی در نظر گرفت.
خدمات توانبخشی سالمندان
توانبخشی یعنی انجام کلیه فعالیت های که منجر به افزایش توان و قدرت جسمی و ظرفیت روانی فرد شود.
دغدغه توانبخشی سالمندان، کاهش تاثیر ناتوانی های ناشی از کهولت سن، بر کیفیت زندگی فرد است.
اگرچه یک سالمند نیاز بیشتری به حمایت معنوی و مراقبت فردی دارد، اما تنهایی در دوران سالمندی امری شایع است.
این مسئله لزوم وجود و استفاده از خدمات اجتماعی حمایت از سالمندان را نشان میدهد.
برای توانبخشی سالمندان به مجموعه ای از افراد متخصص در حوزه های مختلف نیاز است.
اهداف توانبخشی سالمندان
هدف اصلی توانبخشی سالمندان شامل موارد زیر است:
- افزایش قدرت درک و تشخیص. بسیاری از سالمندان با مشکل کاهش قدرت ادراک اطراف و اشخاص روبرو هستند.
گاهی به دلیل بیماریهایی همچون آلزایمر و گاهی به دلیل اثرات روانی کاهش فعالیت های ذهنی، تنهایی و عدم حمایت توسط اطرافیان. - توان یابی. سالمندان باید بتوانند فعالیت های روزانه خود را انجام دهند و از این نظر استقلال نسبی داشته باشند.
- پایدارسازی شرایط فرد. هیچ روشی برای معکوس کردن تاثیر افزایش سن وجود ندارد.
اما میتوان با مراقبت، تاثیر افزایش سن بر کهولت و ناتوانی را کندتر ساخت.
روش های توانبخشی سالمندان
فیزیوتراپی سالمندان
با انجام حرکات تخصصی و بهره گیری از تجهیزات فیزیوتراپی، میتوان روند تحلیل عضلات در سالمندان را کند کرد و دردهای مفصلی را کاهش داد.
طب فیزیکی سالمندان
بهتر است سالمندان به صورت دوره ای آزمایشات طب فیزیکی شامل تست های عصب و عضله را انجام دهند تا از سلامت سیستم عصبی و حرکتی خود اطمینان حاصل کنند.
بسیاری از بیماریها مانند ALS در مراحل اولیه با این تست قابل تشخیص هستند و با مصرف زودهنگام دارو میتوان روند پیشرفت آنها را کند کرد.
ورزش سالمندان
ورزش سالمندان باید حتما زیر نظر متخصص ورزش سالمندان انجام شود. در صورت توان، ورزشهایی همچون راه رفتن در آب، آب درمانی، پیاده روی و یوگا به عنوان حداقل فعالیت بدنی که تاثیر بسیار خوبی بر جسم و روان دارند، پیشنهاد میشوند.
تغذیه سالمندان
کنترل سطح ریزمغذیها، الکترولیتها و فاکتورهای مهم سلامت از طریق آزمایشات دوره ای ضروری است.
بسیاری از سالمندان زمانی از پوکی استخوان خود مطلع میشوند که دچار شکستگی یا دررفتگی های شدید و غیر قابل درمان میشوند.
بنابراین بررسی تراکم استخوان در سالمندی اهمیت فراوان دارد.
از آنجایی که جذب ریز مغذی های مواد غذایی از معده و روده در سالمندان کاهش می یابد، بهتر است زیر نظر پزشک از مکمل های خوراکی یا تزریقی استفاده کنند.
ماساژ درمانی
ماساژ گرفتگی ها و خشکی عضلات و مفاصل و خستگی ناشی از آن را کاهش میدهد.
مشاوره سالمندان
در برخی افراد با شروع سن سالمندی، افسردگی ایجاد میشود. مشاوره شخصی یا گروهی تاثیر بسیار خوبی بر روحیه فرد دارد.
تجهیزات ارتوپدی
تجهیزات ارتوپدی برخی ناتوانی های سیستم حرکتی را پوشش داده و زندگی فرد را تسهیل میکنند.
همچنین در صورت بروز حوادث و آسیبهای فیزیکی، فشار را از فرد برداشته و موجب بهبود سریعتر او میگردند.
انجام تمرینات تعادلی
برای کمک به حفظ تعادل هنگام راه رفتن، برخاستن و نشستن.
به دلیل آسیب پذیری بالا، بسیاری از سالمندان ترس از زمین خوردن و انجام فعالیت های ساده ای همچون استحمام دارند.
با تجهیز محل زندگی فرد و بهینه کردن شرایط برای به حداقل رسیدن احتمال آسیب، میتوان اعتماد به نفس را به سالمندان بازگرداند.
به این ترتیب نیازهای روزانه خود را بدون ترس برطرف کنند.
مراکز مراقبت از سالمندان
برخی سازمانها اقدام به آموزش و استخدام نیروی کار ماهر برای پرستاری از سالمندان میکنند.
میتوان از تخصص این نیروها برای کمک به فرد سالمند استفاده کرد.
همچنین مراکزی برای نگهداری از سالمندانی با میزان بالای ناتوانی جسمی وجود دارد.
این مراکز کلیه نیازهای توانبخشی آنها را در یک محیط مناسب برآورده می کنند.
اگرچه فرد در این محیط با احتمال بالاتری برای افسردگی سالمندی مواجه است.
حمایت خانواده و گروه دوستان
با تاثیر بر روان فرد و کاهش احتمال افسردگی تاثیر زیادی بر توانایی های ذهنی او دارند.
میزان فراموشی و ابتلا به آلزایمر در سالمندانی که زمان بیشتری تنها هستند، بالاتر است.
از طرفی، میل به تحرک و فعالیت اجتماعی با سطح سلامت روان ارتباط مستقیم دارد.
اگرچه مراقبت های توانبخشی اغلب تاثیرات آنی قابل مشاهده ندارند اما با گذشت زمان بر حفظ و ارتقا سلامتی فرد اثرگذار خواهد بود.
سایر درمانهای ارتوپدی سالمندان
مشکلاتی همچون بی خوابی یا خواب نامنظم با افزایش سن ارتباط تنگاتنگی دارند.
انواع تکنیک ورزشی، ذهنی و دارو درمانی یا استفاده از تاثیرات موزیک، گیاهان دارویی، رایحه درمانی به تعادل این وضعیت کمک میکنند.
