ارتباط تغذیه و زخم بستر

تغذیه و زخم بستر

زخم بستر نوعی زخم فشاری است.
هر نوع تماس طولانی مدت با بدن که باعث فشار استخوان و پوست گردد، منجر به آسیب پوستی و در نهایت زخم بستر خواهد شد.
افراد دچار زخم بستر، نیاز به تغذیه کامل شامل پروتئین فراوان، ویتامین ها و مواد معدنی دارند تا سرعت بهبود زخمها افزایش یابد.
تغذیه و زخم بستر ارتباط تنگاتنگی دارند.
اغلب افرادی که قدرت حرکت ندارند و یا مدت طولانی بستری هستند، به دلیل ضعف حرکتی، اشتها و متابولیسم پایینی دارند.
وقتی میزان کالری دریافتی پایین باشد بدن در حالت قحطی قرار گرفته، سوخت و ساز را کاهش میدهد.
یعنی میزان ریز مغذی در دسترس سلول ها پایین تر از حد معمول خواهد بود.
برای نرمال شدن متابولیسم، قرارگیری مواد ارزشمند رژیم غذایی در جریان خون و یا ذخیره شدن آنها در بدن، باید به ترکیب تشکیل دهنده غذا و میزان آن در طول روز توجه کامل داشت.

مواد مغذی تاثیرگذار در ترمیم زخم بستر

کربوهیدرات و مواد قندی

خوردن کربوهیدرات اگرچه کالری زیادی به بدن وارد میکند. اما در ترمیم سلولی، افزایش قدرت بدنی و بهبود آسیبها نقش باالقوه ای ندارد.
بدن در واکنش به مصرف زیاد کربوهیدرات، تولید و ترشح هورمون انسولین را افزایش میدهد تا حجم زیاد قند رها شده در خون به شکل چربی در سلولها ذخیره و قند خون کنترل گردد.
این افزایش انسولین به مرور مقاومت به انسولین و ضعف سطح ایمنی بدن را موجب خواهد شد.
این مثال نشان میدهد که تغذیه چه نقش مهمی در شرایط ایمنی بدن ایفا میکند.

آنتی اکسیدان

از دیگر ترکیبات موثر آنتی اکسیدان ها هستند.
بسیاری از ویتامین ها مانند ویتامین B ،C ،A و E، به مقدار زیاد در گیاهان و میوه ها وجود دارند.
منابع غذایی سرشار از کلروفیل مانند انواع جلبک ها و سبزیجات دارای برگ سبز تیره مثل اسفناج غنی از آنتی اکسیدان و سایر عناصر ضروری در افزایش ایمنی هستند که از آسیب بیشتر به پوست جلوگیری میکنند.
همچنین این آنتی اکسیدان ها در ساختارهای مهم سلولی قرار دارند.
بنابراین برای ترمیم بسیار موثرند. مواد معدنی مانند سلنیوم  نیز برای ترمیم پوست موثرند.

مواد معدنی

بعضی از عناصر هم تاثیر ثابت شده ای در افزایش سرعت بهبود و ترمیم زخم به خصوص در افراد دیابتی دارند.

زینک یا روی

در صدها آنزیم مهم ترمیمی که جهت تولید و رشد سلولی لازمند یافت میشود. کمبود زینک میتواند به کاهش سرعت ترمیم زخم ها و ضایعات پوستی منجر شود. زینک حتی به صورت پماد به طور موضعی جهت ترمیم و ضد عفونی کردن زخم به کار میرود.

آهن

در قدرت سیستم ایمنی بدن نقش اساسی دارد.
میزان ذخایر آهن خون، فاکتور اساسی در تعیین کارایی سیستم ایمنی بدن است.
آهن در ساختار گلبول قرمز واقع شده است.
در صورت کمبود بیش از اندازه ذخایر آهن، بدن شروع به تخریب گلبول های قرمز میکند تا از آهن موجود در آنها استفاده کند.
زیرا آهن در سوخت و ساز مواد و تولید انرژی بدن نقش دارد.
با تخریب گلبولهای قرمز کم خونی اتفاق می افتد که زمینه ساز ضعف بدن است.
افرادی با ذخایر آهن پایینی دارند، سیستم ایمنی ضعیفتری هم دارند، به سرعت بیمار میشوند و به کندی بهبود می یابند.
از طرفی کاهش هموگلوبین و گلبول قرمز در نتیجه فقر آهن، به دلیل کاهش اکسیژن رسانی به زخم ها نیز آسیب رسان است.
البته مقادیر بالای آهن خون اثرات سرطانزایی دارد.

ویتامین ها

بسیاری از ویتامین ها دارای اثرات اثبات شده اختصاصی در ترمیم زخم هستند.
ویتامینهای گروه B، A، E، D و C از جمله مواد مهم در ترمیم پوست شناخته شده اند.
ویتامین های محلول در چربی برای جذب بالاتر، بهتر است همراه با غذا خورده شوند.

آب

برای انجام تمام واکنشهای انرژی زا و تولید مواد جدید مورد نیاز، آب کافی در بدن لازم است.
مقداری از آب بدن در اثر تعریق و مقداری به صورت ادرار دفع میشود.
فرد بیمارمبتلا به زخم بستر، مقدار زیادی آب را در محل زخم به شکل خون و ترشحات و همچنین بخار آب از دست میدهد.
بنابراین جهت افزایش روند ترمیم باید به مقدار کافی آب بنوشد.
از طرف دیگر، میزان مناسب مایعات در بدن موجب تعادل سطح گلوکز، فشار خون و الکترولیت ها میشود.
بسیاری از میوه ها نیز علاوه بر خواص دیگر خود، دارای ذخیره خوبی از آب هستند.

پروتئین

آنزیم ها در واقع نوعی پروتئین هستند که در سوخت و ساز بدن نقش اصلی را دارند.
مصرف پایین پروتئین مسبب تخریب آنزیمها است.
در چنین شرایطی عملکرد و تعداد آنزیم ها دچار نقص شده و تمام فعالیت های حیاتی بدن را دچار مشکل میکند.
اگر در رژیم غذایی میزان کافی پروتئین نباشد، بدن کمبود پروتئین را با تخریب ماهیچه ها کنترل میکند.
کاهش توده عضلانی خود یکی از مهمترین دلایل ایجاد زخم بستر است.
زیرا کم شدن توده عضلانی باعث رکود قدرت بدن در مقابل  فشار شده و استخوان ها آسیب زیادی به پوست خواهند رساند.
به دلیل مصرف بیشتر پروتئین به عنوان آنزیم و یا در ساختارهای دیگر در بیماران مبتلا به زخم بستر بالاتر است.
میزان مصرف پروتئین آنها باید دوبرابر افراد معمولی باشد.
منبع تامین پروتئین در بعضی بیماریها اهمیت دارد بنابراین در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.

آلبومین

یک پروتئین مهم و ضروری است.
بیمارانی که در استیج ۵ زخم بستر قرار دارند، با کمبود شدید آلبومین سرمی مواجه هستند.
پروتئین کلاژن و الاستین در پوست مسئول خاصیت ارتجاعی اند.
در قسمت آسیب دیده پوست تولید این دو پروتئین به تشکیل بافت پوستی مفید است.
فرد مبتلا به زخم بستر خصوصا زخم های عمیق، نیاز به مصرف پروتیئن بیشتری دارد.
در تحقیقات بسیاری ثابت شده که زخم عمیق باعث از دست رفتن مقدار زیادی پروتئین میشود.

کراتین و الاستین

دسته ای از پروتئین ها که بین لایه های سلولی قرار دارند و پیوستگی و تمامیت بافتی را ایجاد میکنند.
استحکام بافت پوست از مهمترین نیازها در محل زخم بستر عمیق است.

الکترولیت ها

ترکیبات یونی هستند که محیط و بستر مناسب برای رشد و تکثیر سلولها را فراهم میکنند.
در فشار خون، ساختار آنزیمی، تولید انرژی، غشای سلولی، پیوستگی بین سلولها، انقباضات ماهیچه ای و کنترل سیستم عصبی نقش بسیار پراهمیتی دارند.
پتاسیم، منیزیم، سدیم و کلسیم از جمله الکترولیتهای مهم بدن هستند.
نمک دریا و نمک هیمالیا، موز، آووکادو، قارچ و لبنیات از جمله منابع غنی از الکترولیت میباشند.

چربی ها

اگرچه چربی بالای خون همواره خطرناک تلقی میشود.
اما بعضی از چربی ها بسیار مفید بوده و در عملکرد مناسب موجود زنده ضروری هستند.
چربی ها اساس ساختار غشای غشای سلول ها هستند.
هنگام ساخت سلول های جدید در محل زخم مقدار مناسبی چربی مفید در رژیم غذایی ضروری خواهد بود.
انسان قادر به ساخت برخی از چربی ها نیست که چربی های ضروری نامیده میشوند و باید حتما از طریق غذا یا مکمل غذایی دریافت شوند.
به این منظور میتوان روغنهای طبیعی مانند روغن نارگیل، گردو، کنجد و زیتون را جایگزین روغن صنعتی کرد.
از جمله امگا۶، امگا۹ و امگا۳ که در برخی منابع غذایی مانند تخم کتان، گردو، زرده تخم مرغ، جگر و ماهی به مقدار زیاد وجود دارند.
علاوه بر این، انواع امگا نقش آنتی اکسیدانی هم دارند و از آسیب به بافتها و سلولها ممانعت میکنند.

در صورتی که به زخم بستر مبتلا هستید از دریافت تمام ریز مغذی های مورد نیاز بدن اطمینان حاصل کنید.