ارتباط اسهال مداوم و دیابت

ارتباط اسهال و دیابت — ارتباط اسهال مداوم و دیابت

ارتباط اسهال مداوم و دیابت

مشکلات گوارشی ناشی از دیابت

برخی از عوارض ناشی از دیابت و داروهای مصرفی آن، منجر به مشکلات گوارشی در بیماران می شوند. یکی از این مشکلات اسهال مداوم است. اسهال در بیماران دیابتی با سایر انواع دیگر آن متفاوت بوده اما افتراق آن مشکل است. فعالیت اجتماعی و شغلی افراد دیابتی مبتلا به اسهال، تحت تاثیر قرار گرفته و گاهی مختل می گردد. ممکن است اسهال یکی از نشانه های ابتلای فرد به دیابت تشخیص داده نشده یا کنترل نشده باشد. بنابراین گاهی پزشک برای تشخیص افتراقی اسهال ناشی از دیابت از انواعی به دلیل سایر عوامل مانند سلیاک یا عدم تحمل لاکتوز، آزمایشات لازم را توصیه می کند.

علائم اسهال دیابتی

نشانه های انتروپاتی دیابتی عبارتند از:

درد شکم
نفخ شکم
تهوع یا استفراغ
احساس سیری پس از غذا خوردن
حرکات دودی متناوب لوله گوارشی
اسهال، یبوست یا هر دو در مدت طولانی
افزایش حرکات دودی روده و لوله گوارشی

علل اسهال دیابتیک

فرد دیابتی به دلیل مشکل تولید یا تاثیر انسولین دارای قند خون بالاتر از حد نرمال است. سطوح بالای قند در طولانی مدت منجر به انواع مشکلات همچون نوروپاتی یا نقص در سیستم عصبی بدن می شوند.

نوروپاتی دستگاه عصبی خودمختار

نوعی آسیب به اعصاب بدن است که سیستم عصبی خودمختار را تحت تاثیر قرار می دهد. این سیستم در کنترل انسان نبوده و عملکردهایی همچون هضم غذا، حرکات دودی شکل روده و تنفس را کنترل و تنظیم می کند. نوروپاتی دیابتی با اثر بر اعصاب سیستم گوارشی منجر به بیماری به نام انتروپاتی دیابتی یا نوروپاتی اتونوم می شود. آسیب عصبی در لوله گوارشی بر مدت و تعداد حرکات روده ای اثر گذاشته و منجر به عوارضی همچون اسهال یا یبوست می شود.

افزایش باکتری در افراد دیابتی

با کند شدن حرکت مایعات و غذاهای مصرفی در طول لوله گوارش فرد دیابتی، محیط مناسبی برای رشد و تکثیر باکتری ها فراهم شده و ممکن است در ایجاد اسهال دیابتیک نقش داشته باشد.

نارسایی غده پانکراس

نارسایی پانکراس در تولید آنزیم های گوارشی درون ریز با دیابت در ارتباط بوده و منجر به اسهال دیابتیک می شود. نارسایی پانکراس در تولید آنزیم های گوارشی در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ شیوع بالاتری دارد.

سلیاک

سلیاک نوعی التهاب مزمن روده است. ابتلا به بیماری سلیاک بین افراد دیابتی رایج بوده و با عدم تحمل نوعی پروتئین به نام گلوتن مرتبط می باشد. بسیاری از غذاهای مصرفی مانند نان، برنج و انواع آرد که از گندم، جو، جو دوسر، چاودار تشکیل شده اند، حاوی گلوتن هستند و مصرف آنها می تواند موجب بروز علائم گوارشی و اسهال دیابتی گردد. ابتلا به سلیاک و عوارض ناشی از آن در کودکان مبتلا به دیابت نوع ۱ شایع است.

اثرات جانبی داروهای دیابت

انواع مختلف درمان های طولانی مدت دیابت، در اختلالات گوارشی همچون یبوست، روده تحریک پذیر، التهاب روده و اسهال شدید و مداوم نقش دارند.

متفورمین و اسهال

متفورمین یکی از داروهای رایج برای دیابت نوع ۲ است که در ۱۰% افراد دیابتی منجر به عوارض گوارشی می شود. در برخی بیماران نیز پس از گذشت مدتی، بدن به دارو سازگار می شود اما در غیر این صورت ممکن است بیمار ناچارا مصرف دارو را متوقف و با درمان دیگری جایگزین کند. سایر داروهای دیابت با عوارض مشابه عبارتند از آگونیست رسپتور GLP-1 و مهارکننده های DPP-4.

انسولین و اسهال

اسهال یکی از عوارض شایع در شروع درمان با انسولین است. این عارضه معمولا پس از گذشت زمان و سازگاری بدن با دارو بهبود می یابد. گاهی علت آن دوز انسولین تزریق شده می باشد.

درمان اسهال افراد دیابتی

درمان یا پیشگیری از اسهال در افراد دیابتی به عامل ایجاد کننده آن بستگی دارد. اگرچه در بسیاری از موارد همزمان چند عامل برای اسهال دیابتی وجود دارد. به طور کلی درمان این عارضه شامل موارد زیر است:

کنترل و اصلاح رژیم غذایی.
ممکن است پزشک داروهای مختلفی همچون لوپرامید برای کنترل اسهال تجویز کند.
اگر علت افزایش باکتری ها باشد، درمان با هدف کاهش جمعیت باکتریایی لوله گوارشی انجام می گیرد.
درمان اسهال ناشی از نوروپاتی دیابتی به دلیل آسیب های عصبی ایجاد شده مشکل است. بهترین روش کنترل و پیشگیری تلاش برای پایین آوردن قند خون و جلوگیری از شدید شدن اسهال است.

پیشگیری از اسهال دیابتی

کم آبی بدن اصلی ترین خطر در افراد مبتلا به اسهال است. شدت یافتن این عارضه می تواند حیات فرد را تهدید کند.

برای جلوگیری از کم آبی بدن نکات زیر را رعایت کنید:

آب از دست رفته را با نوشیدن مقدار بیشتر مایعات جبران کنید.
مصرف آنتی بیوتیک با تجویز پزشک. در صورتی که عامل اسهال افزایش باکتری است.
فراموش نکنید که همواره وضعیت گوارشی خود را پیگیری نموده و با پزشک در میان بگذارید.
در صورت شدت علائم و عوارض کم آبی، آب از دست رفته را با تزریق داخل وریدی مایعات جبران نمایید.
از داروی خوراکی ORS استفاده کنید تا به غیر از آب، املاح و سایر ترکیبات معدنی مورد نیاز بدن نیز فراهم شوند.
کاهش یا قطع مصرف قندهای الکلی همچون سوربیتول که به عنوان شیرین کننده غیر قندی استفاده می شوند.
استفاده از داروهای بدون نسخه ای مانند ایمودیوم، پپتو-بیسمول برای کاهش و رفع حالت مایع مدفوع. مصرف این داروها در افراد دیابتی نیز باید تحت نظارت پزشک انجام گیرد.
تغییر و اصلاح رژیم غذایی
برای رفع عوارض ناشی از دفع زیاد آب و املاح می توانید از غذا یا نوشیدنی های سرشار از پتاسیم مانند سیب زمینی، موز و آب میوه طبیعی رقیق و بدون قند استفاده کنید.
مصرف پروبیوتیک ها
برخی مواد غذایی، نوشیدنی یا مکمل های دارویی دارای مقادیر بالایی از پروبیوتیک ها یعنی باکتری های غیر بیماری زا و مفید بدن هستند. افزایش جمعیت این باکتری ها در لوله گوارشی از تکثیر میکروب های بیماری زا جلوگیری می کند.