تاثیر مصرف نمک در ایجاد دیابت
نمک و سدیم
سدیم یکی از عناصر سازنده نمک طعام است. مطالعات اخیر نشان داده اند که مصرف زیاد سدیم با ایجاد دیابت مرتبط است. سازمان دیابت آمریکا عنوان کرد که حدود ۳۰ میلیون آمریکایی به دیابت مبتلا هستند. تغذیه نقش مهمی در کنترل و درمان دیابت ایفا می کند. برخی متخصصان تغذیه معتقدند که افزایش سدیم مصرفی منجر به بروز دیابت می شود. خصوصا دیابت نوع ۲ با مصرف زیاد نمک ارتباط دارد.
ارتباط سدیم با دیابت
اگرچه مصرف نمک یا سدیم زیاد به تنهایی عامل ایجاد دیابت نیست. ارتباط بین دیابت و نمک مصرفی پیچیده می باشد. سدیم مسئول کنترل توازن مایعات بدن است. سدیم در خون به حفظ حجم نرمال خون و فشار خون کمک می کند. مصرف سدیم بالا منجر به افزایش غلظت و فشار خون می شود. بدن برای دفع این سدیم اضافی میزان ادرار را افزایش می دهد. با کاهش حجم خون و آب بدن غلظت قند خون از حد نرمال بیشتر می شود. فشار خون بالا در افرادی که در وضعیت پیش دیابت قرار دارند خطر را دو چندان می کند.
دیابت خود ایمنی در بزرگسالان
پژوهش ها نشان داده اند که مصرف زیاد سدیم با افزایش ریسک ابتلا به دیابت خود ایمنی ارتباط دارد. این نوع دیابت نوع ۱ محسوب می شود. این نوع دیابت معمولا در افراد بالای ۳۰ سال ایجاد می شود. دیابت خود ایمنی منجر به از بین رفتن بخشی از سلول های انسولین ساز پانکراس می گردد. این نوع از دیابت کندتر از دیابت نوع ۲ پیشرفت می کند. پژوهشگران معتقدند که دیابت خود ایمنی خصوصیاتی بین دیابت نوع ۱ و ۲ دارد.
منابع غذایی سدیم
فست فودها و بسیاری دیگر از مواد غذایی آماده و کنسروی دارای مقادیر بالایی سدیم هستند. برخی مواد طبیعی نیز دارای مقداری سدیم هستند. علاوه بر این به طور معمول نمک خوراکی به همه غذاها اضافه شده و میزان سدیم دریافتی را افزایش می دهد. از آن جایی که نمک نوعی گندزدا و نگهدارنده قوی و خوراکی است به بسیاری ازغذاهای آماده افزوده می شود. بنابراین با یک نگاه اجمالی به رژیم غذایی روزانه خود خواهید دید که علی رغم تصور، در طول روز مقدار متنابهی سدیم وارد بدن شما می شود. در ادامه به برخی مواد غذایی سرشار از سدیم اشاره شده است.
- تنقلاتی مانند کراکر
- پودر کیک های آماده
- سبزیجات کنسرو شده
- انواع پنیر فراوری شده، دوغ
- غذاها و خوراکی های کنسرو شده
- ترشی جات مانند زیتون و خیار شور
- مغز های نمکی مانند پسته، بادام، بادام زمینی
- رب گوجه فرنگی، انواع سس مانند سس سویا و کچاپ
- گوشت های فراوری شده مانند بیکن، کالباس و سوسیس
- ماهی، ساردین، خاویار، گوشت های نمک سود یا دودی شده
- غذاهای یخ زده و نیمه آماده مانند پیتزای یخ زده، ناگت و سایر غذاهای سوخاری نیمه آماده
میزان مصرف سدیم
غذاهایی با بیش از ۴۰۰ میلی گرم نمک، غنی از سدیم شناخته می شوند. در صورت ابتلا به دیابت لازم است مصرف منابع دارای سدیم خصوصا غذاهای فراوری شده را به حداقل رسانده یا به طور کامل حذف کنید. نمک خوراکی به دلیل وجود ید نمی تواند به طور کامل کنار گذاشته شود. اما در عین حال کاهش مصرف آن کمک بزرگی به کنترل قند و فشار خون خواهد نمود. سدیم علاوه بر تاثیر بر تسریع روند ایجاد دیابت خود ایمنی، منجر به فشار خون بالا نیز می شود. افراد دیابتی ریسک بالاتری برای ابتلا به فشار خون دارند. بنابراین مصرف بالای نمک و غذاهای حاوی سدیم قند خون و فشار خون را تحت تاثیر قرار می دهد. افراد مبتلا به دیابت نوع دو بهتر است روزانه کمتر از ۳/۲ گرم نمک مصرف کنند. اگر فشار خون هم دارید باید مقدار نمک را به کمتر از ۵/۱ گرم در روز برسانید. پیش از خرید یا مصرف غذاهای نیمه آماده و فراوری شده حتما برچسب آنها را چک کنید. غذاهای بدون نمک یا با سدیم بسیار کم از بسیاری فروشگاه ها قابل تهیه هستند.
پتاسیم و سدیم
پتاسیم جهت کاهش فشار خون مفید است. اما همچنان مانند هر ماده دیگری مصرف زیاد آن منجر به بروز مشکل می گردد. بسیاری از مواد خوراکی که بدون نمک یا بدون سدیم هستند با نمک های پتاسیم جایگزین شده اند. اگر رژیم غذایی کم پتاسیم یا داروی خاصی برای شما تجویز شده، با پزشک خود مشورت کنید.
جایگزین های طبیعی نمک
به جای مصرف غذاهای پر سدیم می توانید از نکات و لیست غذاهای زیر کمک بگیرید:
- مصرف گوشت تازه
- مصرف سفیده تخم مرغ
- مصرف لبنیات تازه بدون افزودنی
- حذف غذا و اسنک های دارای افزودنی مانند رنگ خوراکی
- استفاده از نان های بدون نمک یا پخت نان های ساده در خانه
- استفاده از سبزیجات خشک یا فریز شده به جای انواع کنسروی
- برای طعم دادن به غذاهای خود می توانید به جای نمک از موارد نام برده بهره ببرید:
- سیر
- لیمو
- فلفل
- سرکه
- زنجبیل
- گیاهان معطر مانند رزماری
