آمبولی چیست ، علائم ، دلایل ، خطرات و درمان

آمبولی و خطرات آن


آمبولی چیست؟ دلایل ، انواع ، علائم آمبولی و روشهای درمان و جلوگیری

آمبولی چیست و انواع آن | بازارطب

آمبولی چیست؟

شاید هیچ بخش دیگری از بدن نتواند به خوبی سیستم رگهای خونی پیچیدگی بدن انسان را نشان دهد. هزاران خطوط لوله‌ی کوچک که تحت تاثیر ضربان قلب هستند، خون حیاتی را به بسیاری از نواحی بدن انتقال میدهند. با وجود این که احتمال خطا بسیار پایین است اما حتی یک پیچ‌خوردگی کوچک در این سیستم می‌تواند سبب ایجاد نگرانی شود.

آمبولی به انسداد و گرفتگی رگ و شریان خون ، بر اثر یک جسم خارجی مانند لخته خون ، چربی و یا هوا ، گفته میشود.

بافت ها و اندام های بدن به اکسیژن احتیاج دارند که در جریان خون به اطراف بدن منتقل می شود.

اگر خونرسانی به اندام اصلی – مانند مغز، قلب یا ریه ها – مسدود شود، این ارگان ، تمام و یا بخشی از عملکرد خود را از دست می دهد.

2 مورد از جدی ترین شرایط ناشی از آمبولی عبارتند از:

سکته مغزی – موقعی که خونرسانی به مغز قطع می شود

آمبولی ریوی – موقعی که جسم خارجی ، شریان حامل خون را از قلب به ریه ها (شریان ریوی) مسدود می کند.

علائم آمبولی

علائم آمبولی به نوع خاص آمبولی بستگی دارد.

افتادگی صورت ، ضعف یا بی حسی در یک بازو ، و اختلال در گفتار ، یا عدم توانایی در صحبت کردن یا درک آنچه گفته می شود ، از علائم اصلی سکته مغزی است.

اگر مشکوک به سکته مغزی خود یا شخص دیگری هستید فوراً با شماره 115 تماس بگیرید تا از اورژانس درخواست کمک کنید.

در افرادی که مبتلا به آمبولی ریه هستند، شایع‌ترین علت ایجاد آن اختلالی به نام ترومبوز ورید عمقی (DVT) است. ترومبوز ورید عمقی به صورت لخته‌شدن خون در پاها قبل از منتقل‌شدن آن به نواحی خطرناک‌تر بدن ظاهر میشود.

در این لینک > dvt چیست

اگر آمبولی ریه داشته باشید، درد قفسه سینه شدیدی خواهید داشت که به طور ناگهانی شروع می شود یا به تدریج بروز می کند. تنگی نفس ، سرفه کردن خون و احساس ضعف یا سرگیجه از علائم رایج هستند.

دلیل اصلی آمبولی ریه ، ترومبوز ورید عمقی (DVT) یا لخته شدن خون در رگ های عمیق پای شما است.

DVT گاهی علائمی ایجاد نمی کند. با این حال ، علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:

درد، تورم و حساسیت در یکی از پاها (معمولاً ساق پا)

  • درد شدید در منطقه آسیب دیده
  • پوست گرم در ناحیه لخته
  • پوست قرمز ، به ویژه در پشت ساق پا زیر زانو

در صورت داشتن درد ، تورم و حساسیت به لمس در بینی و ایجاد نفس و درد قفسه سینه ، فوراً کمک پزشکی بگیرید.

ممکن است DVT داشته باشید که به آمبولی ریه تبدیل شده باشد .

انواع آمبولی

امبولی بر اساس عامل ایجاد کننده، نوع مسدود کننده و محل ایجاد انواع مختلفی دارد که در ادامه به آن ها پرداخته ایم.

آمبولی ریه

معمولا ناشی از حرکت یک لخته خون تشکیل شده در ورید عمقی پا (دی وی تی) و رسیدن آن به یکی از شریان های ریه است. در اکثر مواقع این لخته خود به خود توسط بدن از بین می رود اما در غیر این صورت موجب آسیب دائمی به ریه  یا سایر ارگان های بدن شده و می تواند کشنده باشد.

آمبولی ریوی

آمبولی مغزی

اگر لخته به یکی از رگ یا مویرگ های مغزی منتقل شده و آن را مسدود کند، موجب سکته مغزی خواهد شد.

امبولی مغزی

آمبولی چشم

ورود لخته به رگ های تغذیه کننده چشم که شبکه رتینال نام دارند و در پشت حدقه چشم و شبکیه قرار دارند، موجب عدم اکسیژن رسانی و خون رسانی به چشم و در نتیجه اختلالات بینایی یا نابینایی کامل فرد می شوند.

آمبولی رتینال

آمبولی کلیوی

لخته های کوچک اگرچه موجب بستن رگ ها نمی شوند اما مویرگ یا رگ های کوچک مربوط به کلیه یا چشم را مسدود می کنند. نتیجه معمولا نابینایی ناگهانی است.

آمبولی کلیه

آمبولی سپتیک

این نوع امبولی در اثر تجمع عفونت راه یافته به خون درون رگ ها به وجود می آید.

آمبولی آمنیوتیک

تمام امبولی ها به دلیل لخته خونی ایجاد نمی شوند. در بارداری رحم با مایعی به نام مایع آمنیون پر شده است که از جنین محافظت می کند. این مایع ممکن است وارد خون مادر شده و به ریه او راه پیدا کرده، آمبولی روی ایجاد کند.

آمبولی بارداری

آمبولی هوا

خروج ناگهانی غواصان از عمق به سطح آب ممکن است موجب تشکیل حباب های کوچک در رگ و ایجاد امبولی هوا شود. آمبولی هوا مسیر خون رسانی شریانی را مسدود می کند.

آمبولی گازی

آمبولی چربی

این نوع از امبولی بین مردم شناخته شده تر است. اگر چربی یا مغز استخوان به دلایل مختلفی همچون لیپوساکشن، جراحی یا شکستگی و تروما وارد رگ شده و مسیر خون را مسدود نمایند.

آمبولی چربی

علل ایجاد آمبولی

آمبولی معمولا در افرادی که دارای ریسک فاکتورهای آن بوده و مستعد تشکیل لخته هستند اتفاق می افتد. برخی از این فاکتورها عبارتند از:

  • چاقی
  • دیابت
  • بارداری
  • سن بالا
  • پای دیابتی
  • مصرف الکل
  • ترومبوآمبولی
  • فشار خون بالا
  • ابتلا به سرطان
  • اختلالات خونی
  • جراحی ارتوپدی
  • مصرف دخانیات
  • نوروپاتی دیابتی
  • بی تحرکی مفرط
  • بیماری های قلبی
  • مشکل گردش خون
  • بیماری های عروقی
  • مصرف برخی داروها
  • بستری بودن طولانی مدت
  • ترومبوز وریدی عمقی یا دی وی تی (DVT)
  • جهش های ژنتیکی منجر به اختلال تولید فاکتورهای خونی
  • آترواسکلروزیس (تصلب شرایین در اثر بالا بودن کلسترول و رسوب آن در دیواره داخلی رگ ها)

خطرات آمبولی

خطر ابتلا به آمبولی در صورت افزایش موارد زیر افزایش می یابد:

  • دارای اضافه وزن یا چاقی هستند (شاخص توده بدنی (BMI) 30 یا بیشتر دارند)
  • باردار هستند
  • 60 سال یا بیشتر هستند
  • افراد سیگاری
  • بیماری قلبی دارند
  • کم تحرک

تشخیص

برای تایید ابتلای فرد به آمبولی از چند نوع آزمایش مختلف استفاده میشود. این آزمایشها میتوانند شامل روشهای ساده‌ای همچون عکسبرداری با اشعه ایکس یا سی‌تی‌اسکن باشند، و به علاوه‌ی اینها آزمایشات و معاینات دقیقتری مانند اسکن پرفیوژن تهویه یا فرآیندی به نام آنژیوگرافی ریوی (برای ریه‌ها) صورت می‌گیرد. روند انجام آزمایشات فرد به فرد متفاوت خواهد بود.

درمان آمبولی

نحوه درمان آمبولی به موارد زیر بستگی دارد:

  • چه چیزی باعث انسداد یا گرفتگی شده
  • اندازه انسداد
  • جایی که انسداد در آن ایجاد شده است

برای رفع انسداد ، گاهی اوقات یک عمل جراحی به نام آمبولکتومی انجام می شود. در حین عمل ، جراح برشی را در شریان آسیب دیده ایجاد می کند تا بتواند در فرآیند معروف به آسپیراسیون ، جسم خارجی که باعث انسداد شده است ، را خارج کند .

ممکن است از دارو برای حل آمبولی (ترومبولیز) ناشی از لخته شدن خون استفاده شود. داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین ، هپارین و دوز پایین آسپرین می توانند به رقیق شدن خون کمک کرده و تشکیل لخته های بعدی را متوقف کنند. امبولیسم ناشی از حباب هوا معمولاً در یک محفظه فوق باریک درمان می شود . فشار هوا در داخل محفظه از فشار هوای طبیعی خارج بیشتر است، که به کاهش اندازه حباب های هوا در بدن کمک می کند.

جلوگیری از آمبولی

پیشگیری از آمبولی همیشه ممکن نیست ، اما مواردی وجود دارد که می توانید برای کاهش قابل توجه خطر آمبولی برای خود انجام دهید. به عنوان مثال، شما می توانید:

  • یک رژیم غذایی سالم داشته باشید : کم چربی ، سرشار از فیبر ، از جمله غلات کامل و مقدار زیادی میوه و سبزیجات (حداقل 5 وعده در روز) مقدار نمک در رژیم غذایی خود را به 6 گرم ( کمتر از 1 قاشق چای خوری ) در روز محدود کنید
  • در صورت اضافه وزن یا چاقی ، با استفاده از ترکیبی از ورزش منظم و رژیم غذایی با کنترل کالری ، وزن خود را کاهش دهید.
  • اگر سیگار می کشید سیگار را ترک کنید .
  • حداقل برای 150 دقیقه در هفته ورزش کنید .

کلیدواژه : آمبولی چیست؟ انواع آمبولی

علائم آمبولی ریه

این علائم ممکن است متوسط یا شدید باشند. در صورت کوچک بودن لخته برای تشخیص نیاز به عکس برداری یا سی تی اسکن است زیرا فرد معمولا عارضه و نشانه ای را احساس نمی کند. اما در انواع حاد و خطرناک آن علائم بروز پیدا کرده و در کنار وجود یک یا چند ریسک فاکتور به تشخیص کمک می کنند از جمله:

  • سرفه
  • خلط خونی
  • درد پشت یا تیر کشیدن سینه
  • درد قفسه سینه با هر بار تنفس
  • سر گیجه، سبکی سر، غش کردن
  • تنگی نفس، تنفس سریع و کوتاه، خس خس موقع تنفس
درمان آمبولی

درمان آمبولی

  • کاهش وزن
  • مصرف آب فراوان
  • افزایش تحرک و فعالیت منظم
  • مصرف داروهای تجزیه کننده لخته
  • ترک عادات مضر مانند مصرف الکل و دخانیات
  • کنترل و کاهش کلسترول و چربی های مضر خون
  • داروهای ضد لخته که از بزرگ شدن لخته یا تشکیل لخته های جدید جلوگیری می کنند
  • در موارد شدید به جراحی امبلوکتومی برای خارج کردن عامل ایجاد لخته از ریه نیاز است.
  • کنترل بیماری های زمینه ساز مانند فشار خون بالا، دیابت، نقص گردش خون، گرفتگی عروق
  • استفاده از کاتتر، وارد کردن آن به درون رگ مسدود شده و حرکت تا ریه جهت خارج کردن لخته.
  • استفاده از محفظه هایپربریک برای آمبولی هوا، اندازه حباب موجود در رگ را کاهش می دهد.
  • مصرف داروهای رقیقی کننده خون همچون هپارین و وارفارین به صورت خوراکی یا تزریقی (با تجویز پزشک)
  • در صورت ابتلا به دی وی تی، با مصرف دارو و انجام درمان مربوط به دی وی تی مانند جراحی، باید از ایجاد آمبولی پیشگیری نمود.
  • فیلتر داخل وریدی. با قرار دادن فیلتر در یکی از وریدهای بزرگ بدن که خون را از پایین تنه به قلب منتقل می کند، می تواند از حرکت لخته و انتقال آن به ریه پیشگیری کند.
  • درمان مکانیکی با استفاده از انواع جوراب فشاری یا جوراب ضد آمبولی . این کار نیز باید با احتیاط و بر اساس تجویز پزشک انجام گیرد در غیر این صورت فشار زیاد به رگ ها و انقباض شدید ممکن است به خونریزی داخلی منجر گردد.
بازارطب
ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *