یک آلودگی دیگر که سلامت را به خطر میاندازد، آلودگی نوری!
با پیشرفت شدن جوامع و استفاده از نورپردازیهای مختلف و زیبای خیابانها، معابر، فروشگاهها و … بهنوعی باعث ایجاد آلودگی میشوند که سلامت انسانها را به خطر میاندازد. این آلودگی جدید، آلودگی نوری است.
در گزارش رویترز اعلام شد که در تحقیقی که بهتازگی در نشریه Science Advances منتشرشده است، گروهی از پژوهشگران در کشورهای مختلف، در پی آن برآمدند تا اطلس جدیدی به نام اطلس استفاده از نور مصنوعی را ایجاد کنند. این طرح ابتدا در سال 2001 با بهرهگیری از تصاویر ارسالی ماهوارهها ایجاد شد اما امروزه با پیشرفته شدن دستگاههای عکسبرداری و اندازهگیری ماهوارهای، این اطلس با دقت بهمراتب بالاتر و بهتری از آن اطلس سال 2001 ایجادشده است.
اساس تهیه این اطلس، اینگونه است که میزان درخشش مصنوعی شبهای شهرهای کره زمان با ابزار اندازهگیری دقیق ماهوارهای، اندازهگیری میشوند. این درخشش حاصل از آسمان شهرها بهوسیله لامپهای الکتریکی و نورپردازی شهرها ایجادشده است. یکی از این آلودگیها این است که همین نورهای مصنوعی در شهرها باعث شود که نزدیک به یکسوم از افراد زمین از دیدن کهکشان راه شیری محروم شوند. البته این سهم برای افراد بخشهای مختلف کره زمین یکسان نیست، هرچه کشورها پیشرفتهتر باشند استفاده آنها از نورهای مصنوعی بیشتر بوده و آلودگی نوری بیشتر را دارند. مثلاً در آمریکای شمالی 80 درصد یا در اروپا 60 درصد افراد قادر به دیدن کهکشان راه شیری در شب به خاطر آلودگی نوری نیستند. البته محققان این طرح آلودهترین بخش کره زمین ازنظر آلودگی نوری را کشور سنگاپور معرفی کردهاند. سطح آلودگی در کشور سنگاپور به خاطر نورپردازیهای خیلی شدید بهگونهای بالا است که مردمک چشم مردم سنگاپور در شب بهطور کامل با تاریکی سازگار نمیشود.
این محققان در گزارش خود آوردهاند که این حد استفاده از نور مصنوعی میتواند پیامدهای مضرری بر بدن انسان داشته باشد علاوه بر آن میتواند بر محیطزیست کره زمین تأثیرگذار باشد. در مناطقی که استفاده از نورهای مصنوعی بالاست که در بالا نیز برخی از آنها ذکر شد، نورهای مصنوعی باعث شده است که افراد جامعه ساعت طبیعی بدن خود را نتواند با ساعت روز و شب تطابق دهد.
سیستم عمومی بدن انسان که در طی چندین میلیارد سال با بهرهگیری از نور طبیعی با روز و شب تطابق یافته است و چرخه خواب نیز بر اساس آن شکلگرفته است. اکنون با این حد از نور مصنوعی دستخوش تغییر شده است. باید این را در نظر گرفت که عملکرد ارکان بدن و چرخههای آن مانند چرخه تغذیه، فعالیتهای جسمی روزانه، ترشحات هورمونها بهتناسب عملکردهای دیگر در روز و شب، حتی تنظیم دمای بدن و بسیاری از ارگانهای بدن با تغییر نور دریافتی دچار تداخلات و مشکلاتی خواهد شد.
از قرن 19 میلادی که لامپ اختراع شد و از نیروی الکتریکی برای روشنایی بهره گرفته شد بسیاری از فعالیتهای انسانی دستخوش تغییر شد که اولین آن چرخه خوابوبیداری انسانها بود که این تغییر بر عملکرد تمامی ارکان بدن تأثیرگذار است.
آلودگی نوری که توسط نورپردازیهای مصنوعی ایجادشده است میتواند عوارض متعددی بر بدن داشته باشد. در گزارش اعلامشده آورده شده است که بدخوابی، اضطراب، انواعی از سرطانها، اختلال حالات روانی، چاقی، دیابت، افسردگی و سرطان سینه میتواند عوارض ناشی از بر هم خوردن چرخه طبیعی بدن باشد که همانطور که در بالا بیان شد آلودگی نوری زمینهساز برهم خوردن چرخه طبیعی است.