

پشه بسیار کوچکی که عامل ویروس zika میباشد در آمریکای مرکزی و جنوبی و سواحل کاراییب زندگی میکند این پشه بهراحتی خود را مخفی و در طول شبانهروز بدون وزوز کردن و درد ناشی از نیش زدن دردناک به انسان حمله کرده و ویروس کشنده خود را به خون انسان منتقل میکند
بهتر است بدانیم پشهای که عامل تب زرد بود در جنگ اسپانیا آمریکا تعداد بیشتری سرباز را نسبت به سلاحهای آتش آن روز از بین برد.
پشه عامل zika راه راه است و فقط مادهی آن خون را میمکد و ویروس را منتقل میکند .
اجداد این پشهها در جنگلها زندگی میکردند و از خون جانوران محیط تغذیه میکردند اما اخیراً نمونههای جدیدی ازین پشه که هم در حیوانات و هم انسان تغذیه میکند دیدهشده مطالعات اخیر در دانشگاه پرینستون امریکا نشان میدهد که این پشه به انسان خو گرفته و بهراحتی میتواند عامل زیکا را منتقل کند چیزی که قبلاً فکر نمیشد
این پشه در کجا زندگی میکند
مشخص شده دامنه پرواز این پشه بین سیصدتا ششصد پا میباشد بنابراین حشرهکش برای نابودی آن کم اثر خواهد بود.
پشه در زیر میزها در حیاط خلوت و وسایل داخل آن و هر جا که در معرض باد نباشد زندگی میکند. در منزل درجاهایی که پرورش گل و گیاه اطراف گلدانها و هر جا که رطوبت کافی و آب راکد باشد مثل مارپیچهای ناودانی یا شتر گلوهای دستشویی یا مثلاً درب قوطیهای نوشابه یا درب قوطی کچاب یا مخازن آب که نشت میکنند یا سطلهای آشغالهای مرطوب نقاطیاند که بیشترین میزان پشهها رشد و نمو و لارو گذاری میکنند.
بد نیست بدانیم تحقیقات خانم مارگارت چن از سازمان بهداشت جهانی تغییرات آب و هوایی ELNINO را برای حمله پشهها و تکثیر سریع و طولانی آنها به دلیل هوای گرم و مرطوب در زمستانها مؤثر میداند.
چگونه از خود محافظت کنیم
ویروس زیکا به دنبال نیش پشه به انسان منتقل میشود و بیشتر افراد آلوده به این ویروس علائمی از خود نشان نمیدهند.
ولی خانمهایی که توسط این پشه گزیده شده و حامل ویروس زیکا میباشند ممکن است نوزادان خود را با ناهنجاری میکروسفالی به دنیا بیاورند. ویا اینکه ویروس آسیب مغزی یا سقط جنین و یا باعث مرگ جنین و مرده زایی شود.
بنابراین توصیه میشود خانمهایی که قصد مسافرت به 25 کشور امریکای جنوبی ویا مسافرت زمینی به آمریکای مرکزی و جنوبی ویا کارائیب را دارند و باردار اند به این نکته توجه کنند که شاید در این مسافرت از طریق پشه آلوده شوند.
علم برای محافظت انسان به مهندسی ژنتیک روی آورده است. اخیراً در برزیل که بهسختی در جنگ با این ویروس است (المپیک برزیل) پشههای نری را تولید میکنند که در همزیستی با پشههای ماده ژن خطرناک ماده پشهها را اصلاحکرده و باعث میشوند این پشهها قبل از بلوغ و زادوولد از بین بروند.
کمپانی OXITEC نیز مبارزه بیولوژیک را با تولید پشهای آغاز کرده که ادعا میکند 90% پشههای عامل زیکا را از بین میبرد. این کمپانی در حال گرفتن مجوز FDA از آمریکا است ولی زنجیره دریافت مجوز کامل نشده است.
OXITEC مدعی است تهدید این پشه به آخر خط رسیده است و علاوه بر ویروس زیکا سایر پشههایی که عامل ویروس خطرناک هستند با استفاده از این مهندسی ژنتیک بیخطر میشوند.
تهدیدی که هنوز بدون پاسخ است اینست که ممکن است در آینده تغییر ژنتیکی این پشه تولید نسل جدیدی از پشه را بکند که بهصورت وحشی عامل زیکا شود .
علاوه براین راهکارها خانم دکتر فونسکا و همراهانش نتایج زیر را در مبارزه با این پشه پیشنهاد میدهند.
برای لارو پشه دمای 50 درجه به مدت 16 روز کافی است تا نوزادان خود را رها کند بنابراین
1. هر نقطهای در اطراف خانه که آب باران جمع شده را از آب تخلیه کنیم و این نقاط را از مواد غیر سمی که پشهها را بکشد پرکنیم (مثل مواد چسبناک).
2. هر نوع گلدان یا سطل آشغالی که ممکن است آب مدت طولانی راکد باشد را سوراخ کنیم تا لارو پشه رشد نکند.
3. وسایل حیاط خلوت مثل مبل یا صندلی یا هر چیزی که ممکن است در ان آب جمع شود را با کاور مطمئن بپوشانیم تا محل رشد لارو نشود.
4. وقتی در محیط باز یا در حیاط یا در بالکن نشستهایم از دامن بلند یا جوراب بلند و ساق دست استفاده کنیم. زیرا پشهها علاقهمندند که زیر زانو و دستها را نیش بزنند.
5. در محیط بازی که جریان هوا راکد است از پنکه استفاده کنیم چون پشه در جریان باد قادر به نیش زدن نیست. همچنین باد باعث میشود بوی بدن انسان به پشه نرسد و پشه جذب انسان نشود.
6. این بیماری در ایران دیده نشده اما مسافرینی که قصد مسافرت به یکی از این نقاط را دارند توصیههای فوق را جدی بگیرند.
مترجم و ویرایشگر : دکتر مسیب ابراهیمی (دامپزشک)