سلولیت، انواع، علایم و درمان آن
سلولیت
سلولیت یک وضعیت بیماری بصورت التهاب پوست و بافت زیر جلد ( به شکل حاد، تحت حاد و مزمن) می باشد که معمولا نتیجه یک عفونت باکتریایی می باشد. پاها و صورت معمولاً اعضایی از بدن هستند که درگیر این بیماری می‌شوند، هرچند که سلولیت ممکن است در هر قسمتی از بدن اتفاق بیفتد.
پاها و صورت معمولاً اعضایی از بدن هستند که درگیر این بیماری می‌شوند، هرچند که سلولیت ممکن است در هر قسمتی از بدن اتفاق بیفتد.
میکروارگانسیم های موجود بر روی سطح پوست مانند استافیلوکوک اورئوس و استرپتوکوک با عبور از سد پوست به بافت زیرجلدی نفوذ کرده و باعث ایجاد عفونت می گردند.
بستری شدن در بیمارستان بدلیل سلولیت در سالهای اخیر رشد زیادی داشته است.تقریبا برای یک سوم از موارد سلولیت به اشتباه تشخیص دیگری داده می شود که این امر باعث افزایش تاخیر در درمان و افزایش عوارض آن می گردد.
اهمیت سلولیت:
در بین سالهای 2008 تا 2009 در بیمارستانهای انگلیس 1.6 درصد از پذیرش بیماران مربوط به سلولیت بوده است و از سال 2010 تا 2011 پذیرش و درمان بیماران با مشکل سلولیت در انگلستان هزینه ای حدود 87 میلیون یورو به سیستم بهداشتی تحمیل کرده است.
شناسایی افراد در معرض خطر
اغلب موارد سلولیت در افرادی اتفاق افتاده که به نوعی دچار اختلال در پوست خود شده اند مانند عفونت قارچی، زخم پا، خیس خوردگی پوست، تزریق مواد مخدر و جراحی. با این حال افراد دچار نقص ایمنی یا مشکلات زمینه ای مانند ادم لنفاوی ، نارسایی وریدی ،چاقی، بارداری ، سوء مصرف الکل و دیابت نیز در معرض خطر سلولیت هستند.
اگرچه تشخیص سلولیت با پزشک متخصص می باشد اما پرستاران از جله اولین کسانی هستند که با این بیماران در جامعه برخورد خواهند داشت اما متاسفانه کمتر به توسعه مهارت خود در زمینه شناخت این اختلال در بیماران پرداخته اند.
دسته بندی بندی انواع سلولیت
چهار کلاس یا درجه سلولیت وجود دارد و هر کلاس نیاز به یک برنامه مراقبتی خاص خود دارد.یافته های بالینی به تنهایی برای تشخیص سلولیت کافی است مگر در بیماران دچار نقص ایمنی.
کلاس 1
بیماران علامتی دال بر عفونت سیستماتیک ندارند و با دارو درمانی خوراکی قابل درمان هستند.
کلاس2:
بیمارانی که عوارض سیستماتیک را دارند یا آنهایکه عوارض سیستماتیک را ندارند ولی به نوعی درگیر مشکلات زمینه ای مانند بیماریهای عروق محیطی ، نارسایی مزمنی عروقی و چاقی هستند که این عوامل باعث پیچیدگی بیشتر و تاخیر در تشخیص سلولیت می شود.
کلاس3:
بیماران در این گروه دچار یک ناخوشی سیستماتیک مانند گیجی حاد ، تاکیکاردی، تاکی پنه یا عوارض ناپایدار ناشی از درمان هستند یا عفونت تهدید کننده اندام ناشی از مشکل عروقی دارند.
کلاس4 :
بیمار دچار سندرم سپسیس یا عفونت حاد تهدید کننده حیات مانند نکروز فاسیا می باشد.
علایم سلولیت:
- تب
- ضعف عمومی
- قرمزی، گرمی و تورم
- درد
- تندرنس موضعی
- یک یا تعدادی ضایعه بول بر روی پوست که در لمس سفت نیستند.
- سلولیت معمولا فقط یک اندام را درگیر می کند و گاهی بصورت دو طرفه دیده می شود.
- در آزمایش خون فرد افزایش تعداد گلبولهای سفید ، افزایش ESR و CRPدیده می شود.
برای مدیریت سلولیت موضعی ممکن است از روش های زیر استفاده شود:
- استفاده از داروهای کاهنده درد بیمار
- بررسی و کنترل تب بیمار
- توجه به هیدراتاسیون بیمار( دریافت مایعات کافی)
- بررسی و ثبت میزان اریتم اندام ( خصوصا در زمان پذیرش بیمار) از نظر محل و موقعیت روی اندام
بیماریهای که اغلب با سلولیت اشتباه گرفته می شوند عبارتند از:
- اگزمای وریدی
- ترمبوز وریدهای عمقی
- لیپودرماتو اسکلروزیس
- ادم لنفاوی
- ادم مزمن
- نکروز فاشیا
- گانگرن
- نقرس حاد
- عوارض ناخواسته دارویی
- متاستاز کانسر
- درماتیت تماسی
- اریتم ندوزوم یا اریتم گره ای ( بیماری التهابی سلولهای چربی زیر پوست که باعث ایجاد ندول های قرمز دردناک روی پا می شود).
- پانیکولیت ( گروهی از بیماریهای التهابی مربوط به چربی زیر جلد)
- واسکولیت ( التهاب شریانی)
درمان سلولیت:
خط اول درمان سلولیت عبارت است از استراحت در تخت ، بالا گذاشتن پا، کاهش درد با استفاده از مسکن ها و پانسمان زخم .
داروهای آنتی بیوتیک خوراکی برای درمان سلولیت تا حد میانی آن و با وجود عوارض سیستماتیک در حد کم مفید است.
گاید لاین CREST پیشنهاد فلوکساسیلین را در خط اول درمان آنتی بیوتیکی دارد و کلاریترومایسین برای بیمارانی که نسبت به پنی سیلین حساسیت دارند.در موارد شدید، استفاده از تزریق داخل عروقی کلیندومایسین توصیه می شود.دوره درمان در موارد سلولیت متوسط حدود 7 روز و برای موارد شدید تا 10 روز می باشد.
