بازارطب | تجهیزات پزشکی بازارطب
فشارخون بالا چیست؟
بیماری فشارخون یک وضعیت شایع است که می‌تواند آسیب‌های عروقی جدی‌ایجاد کند. فشارخون کنترل نشده پس از مدتی خطر بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، بیماری‌های کلیوی و چشمی را افزایش می‌دهد.
علائم فشارخون بالا
فشارخون بالا گاهی قاتل خاموش نامیده می‌شود زیرا ممکن است مهروموم‌ها پس از ایجاد ،علامتی نداشته باشد. در حقیقت یک نفر از هر پنج نفر بیمار مبتلا به فشارخون از بیماری خود مطلع نمی‌باشند و این بیماری در سکوت ،قلب، ریه‌ها، عروق خونی، چشم، مغز و کلیه‌ها را از بین می‌برد.
عامل ایجاد فشارخون بالا چیست؟
فشارخون طبیعی کمتر از 120/80 است و مقادیر بالاتر در طی زمان می‌تواند نشان‌دهنده فشارخون بالا باشد. در اغلب موارد عامل زمینه‌ساز مشخص نیست. گاهی بیماری کلیه‌ها و غدد فوق کلیوی یا یک بیماری مادر زادی قلب می‌تواند عامل فشارخون بالا باشد.
مرحله‌ای قبل از فشارخون بالا(پره هيپرتانسيون)
فشارخون سیستولیک بین 120 تا 139 و فشارخون دیاستولیک بین 80 تا 89 مرحله پیش فشارخونی (پره هيپرتانسيون) است. افراد در این مرحله هم شانس بالاتری برای بیماری قلبی نسبت به افراد عادی دارند. در این مرحله با توصیه پزشک برای کاهش فشارخون، سبک زندگی خود را اصلاح کنید.
منطقه خطر
اگر فشارخون شما از 140 روی 90 (هرکدام از اعداد) بالاتر است، حتی اگر هیچ علامتی ندارید شما یک بیمار فشارخون محسوب می‌شوید. فشارخون بالاتر از 180/100 یک اورژانس محسوب می‌شود. در این حالت چند دقیقه استراحت کنید و فشارخون خود را مجدد کنترل کنید. اگر بازهم بالاست بلافاصله اورژانس را خبر کنید زیرا این وضعیت می‌تواند منجر به سکته مغزی،حمله قلبی، کاهش سطح هوشیاری و آسیب جدی کلیه شود. علائم فشارخون در این حالت می‌تواند سردرد شدید، خونریزی، اضطراب، احساس تنگی نفس و درد قفسه سینه باشد.
چه کسانی به بیماری فشارخون بالا مبتلا می‌شوند؟
تا سن 45 سال ،مردان بیشتر از زنان به این بیماری مبتلا می‌شوند و با بالا رفتن سن شانس ابتلا به آن بیشتر می‌شود. اگر یکی از افراد نزدیک خانواده شما مبتلا به فشارخون است یا شما دیابتی هستید، در معرض خطر بیشتری می‌باشید. حدود 60 درصد افراد دیابتی،همزمان بیماری فشارخون بالا هم دارند.
فشارخون بالا و نژاد
فشارخون بالا در بعضی نژادها در سن پایین‌تر و با شیوع بیشتری دیده می‌شود؛ مثل نژاد آفریقایی-آمریکایی.
فشارخون و نمک
سدیم موجود در نمک می‌تواند فشارخون را بالا ببرد. توصیه انجمن قلب آمریکا مصرف روزانه کمتر از 1.5 گرم سدیم است یعنی حدوداً نصف قاشق غذاخوری. غذاهای فرآوری شده و کنسروی سدیم بیشتری دارند.
فشارخون و استرس
استرس حتی در فرد طبیعی فشارخون را بالا می‌برد، اما هنوز به‌عنوان علت اصلی ایجادکننده فشارخون شناخته‌نشده است. استرس حتی سایر عوامل بیماری قلبی مثل دیابت و سیگار کشیدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و تشدید می‌کند.
فشارخون و افزایش وزن
چاقی ،بار اضافه‌ای بر قلب وارد می‌کند و خطر ابتلا به فشارخون بالا را افزایش می‌دهد؛ بنابراین رژیم‌های طراحی‌شده برای كنترل فشارخون اغلب طوری هستند که کالری دریافتی و وزن را کاهش دهند. (به اسلاید رژیم DASHمراجعه شود.) حتی 5 کیلوگرم کاهش وزن تغییر اساسی در فشارخون ایجاد می‌کند.
فشارخون و الکل
تحقیقات نشان داده نوشیدن مشروبات الکلی، فشارخون را بالا می‌برد.
فشارخون و قهوه
اثر کافئین قهوه بر افزایش فشارخون موقتی است، اما باعث ایجاد فشارخون دائمي نمی‌شود. شما می‌توانید با خیال راحت روزانه یک تا دو فنجان قهوه بنوشید.
فشارخون و بارداری
فشارخون بارداری نوعی از بیماری فشارخون است که در سه‌ماهه دوم بارداری در بعضی افراد ایجاد می‌شود و اگر درمان نشود عواقب جدی‌ای ایجاد می‌کند که مادر و جنین ،هر دو را به خطر می‌اندازد. معمولاً این نوع از فشارخون پس از مدتی از زایمان به حالت طبیعی بازمی‌گردد.
فشارخون و داروها
بعضی از داروهای مصرفی در سرماخوردگی و آنفولانزا (ضد احتقان ها) می‌توانند فشارخون را بالا ببرند. سایر داروها شامل :بعضی مسکن‌ها (NSAIDS)، کورتون ها، قرص‌های لاغری، قرص‌های ضدبارداری و بعضی داروهای ضدافسردگی هستند. اگر شما مبتلا به فشارخون بالا شدید، حتماً با پزشکتان در مورد داروها و مکمل‌هایی که استفاده می‌کنید، مشورت کنید.
فشارخون روپوش سفید
گاهی بعضی از بیماران فقط در مطب پزشک فشارخون بالا دارند. علت استرس است. این افراد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به فشارخون بالا هستند. برای تشخیص این حالت با پزشکتان مشورت کنید.
فشارخون و کودکان
هرچند بیماری فشارخون بالا بيشتر، مشکل بزرگ‌سالان است، حتی بچه‌ها هم می‌توانند به آن مبتلا شوند. فشارخون طبیعی در کودکان بسته به سن آن‌ها، قد و جنسشان متفاوت است. در صورت هرگونه نگرانی در مورد کودکتان با پزشک مشورت کنید. کودکان چاق یا دارای سابقه خانوادگی فشارخون درخطر بیشتری برای ابتلا به فشارخون هستند.
درمان ابتدایی با رژیم غذایی DASH
گاهی امکان کنترل فشارخون بالا فقط با اصلاح رژیم غذایی وجود دارد. (به اسلاید مربوط به رژیم غذایی DASH در همین سایت مراجعه کنید.
درمان با ورزش
ورزش منظم روزانه فشارخون شما را کاهش می‌دهد. برای افراد بزرگ‌سال حداقل 150 دقیقه ورزش با شدت متوسط در طول هفته (حداقل 5 روز ،حداقل روزی 30 دقیقه) توصیه می‌شود. این ورزش می‌تواند شامل راه رفتن تند، دوچرخه‌سواری، کار در باغچه یا ورزش‌های ایروبیک باشد.
درمان با مدرها(داروهای ادرار آور)
اگر رژیم غذایی و ورزش به‌تنهایی کافی نباشند، درمان با مدرها اغلب خط اول درمان است. آن‌ها آب و سدیم اضافی بدن را دفع می‌کنند و موجب دفعات بیشتر ادرار کردن می‌شوند. بعضی مدرها با کاهش پتاسیم بدن موجب ضعف عضلانی، درد پا و خستگی می‌شوند. بعضی قند خون بیماران دیابتی را بالا می‌برند؛ اما درهرحال تصمیم نهایی به عهده پزشک شماست.
درمان با بتابلاکر ها
این داروها مثل آتنولول، ضربان قلب و فشارخون را کاهش می‌دهند و برای بیماران مبتلا به آریتمی (نامنظمی ضربان قلب) هم مفید هستند. عوارض جانبی می‌تواند شامل بی‌خوابی، افسردگی، سرگیجه، خستگی،احساس سرما در دست‌وپا و اختلالات عملکرد جنسی باشد.
درمان با مهارکننده‌های ACE
داروهایی مثل کاپتوپریل و انالاپریل در این خانواده قرار دارند. عوارض جانبی شامل سرفه خشک، سرگیجه و نوعی عارضه پوستی است. این داروها در دوران بارداری نباید مصرف شوند ولی در بیماران دیابتی بسیار مناسب می‌باشند.
داروهای خانواده‌ی ARB
داروهایی مثل والسارتان و لوزارتان در این گروه قرار دارند که عملکردشان مشابه گروه قبلی است ولی عوارض جانبی کمتری (مثل سرفه خشک )ایجاد می‌کند. شروع اثر آن‌ها گاهی چند هفته طول می‌کشد. عوارض شامل: سرگیجه، درد عضلات و بی‌خوابی است. این‌ها نيز در بارداری منع مصرف دارند.
درمان با مهارکننده‌های کلسیم
داروهای این خانواده شامل آملودیپین، وراپامیل، ديلتيازم و … است. این داروها می‌توانند موجب سرگیجه، تپش قلب، ورم مچ پا، سردرد و یبوست شوند. آن‌ها را باید با غذا يا شیر مصرف کنید و از مصرف همزمان آب گریپ فروت و الکل با آن‌ها خودداری کنید.
سایر داروها
داروهای دیگری نیز برای کنترل فشارخون بالا وجود دارد که اگر سایر داروهای قبلی موفق به کنترل فشارخون شما نباشند پزشکتان ممکن است آن‌ها را برای شما تجویز کند.
درمان‌های مکمل
مدیتیشن می‌تواند با ایجاد آرامش موجب کاهش فشارخون شود. یوگا و تنفس عمیق هم کمک‌کننده است. این تکنیک‌های آرامش‌بخش باید با اصلاح رژیم غذایی و ورزش همراه شود. مراقب باشید که درمان‌های گیاهی ممکن است با سایر داروهای شما تداخل داشته باشد و برایتان مضر باشد. در این زمینه حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
زندگی با فشارخون بالا
دقت کنید که فشارخون بالا یک بیماری مادام‌العمر است؛ بنابراین مهم است که بدانید همیشه باید داروی خود را مصرف کنید و فشارخونتان را پایش کنید. اگر فشارخون شما کنترل شده باشد،احتمال سکته مغزی و قلبی و نارسایی کلیه کاهش می‌یابد.
مترجم : دکتر مریم خرمشاهی (متخصص قلب و عروق)
